Ρουμπινί: αναδιαρθρώσεις τώρα ή άτακτες χρεοκοπίας

Στο άρθρο του με τίτλο «η τελευταία στάση της ευρωζώνης» ο οικονομολόγος τάσσεται υπέρ της ελεγχόμενης χρεοκοπίας.

Ολόκληρο το άρθρο του Νουριέλ Ρουμπινί στην τουρκική εφημερίδα Zaman:

Η κρίση στην ευρωζώνη φτάνει στο αποκορύφωμα της. Η Ελλάδα είναι χρεοκοπημένη. Η Πορτογαλία και η Ιρλανδία....
βλέπουν τα ομόλογα τους να υποβαθμίζονται σε κατάσταση junk (σκουπίδια). Η Ισπανία μπορεί ακόμη να χάσει την πρόσβαση στην αγορά την ώρα που η πολιτική αβεβαιότητα έρχεται να προστεθεί στις δημοσιονομικές και οικονομικές συμφορές. Η οικονομική πίεση στην Ιταλία τώρα ανεβαίνει.

Μέχρι το 2012 το ελληνικό δημόσιο χρέος θα είναι πάνω από το 160% του ΑΕΠ και θα αυξάνεται. Οι εναλλακτικές κόντρα σε μία αναδιάρθρωση του χρέους εξαφανίζονται γρήγορα. Η ολοκληρωτική, επίσημη διάσωση του ελληνικού δημοσίου (από το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητα της Ευρώπης) θα είναι η «μητέρα» όλων των επικίνδυνων παιχνιδιών: εξαιρετικά δαπανηρή και πολιτικά σχεδόν αδύνατη, εξαιτίας της αντίστασης από τους ευρωπαίων φορολογούμενων του πυρήνα της ευρωζώνης, κυρίως των Γερμανών.

Την ίδια στιγμή, η πρόσφατη γαλλική πρόταση μία εθελοντικής μετακύλισης από τις τράπεζες αποτυγχάνει, καθώς θα επέβαλε απαγορευτικά υψηλά επιτόκια για τους Έλληνες. Παρομοίως, οι επαναγορές χρέους θα είναι μία τεράστια σπατάλη αφού η ονομαστική αξία του χρέους θα αυξάνεται την ώρα που θα αγοράζεται και θα ωφελεί τους πιστωτές περισσότερο από τον κυρίαρχο οφειλέτη.

Έτσι η μόνη ρεαλιστική και λογική λύση είναι μία τακτική και προσανατολισμένη στην αγορά –αλλά πιεστική- αναδιάρθρωση για ολόκληρο το ελληνικό δημόσιο χρέος. Αλλά πως μπορεί να ελαφρύνει το φορτίο του χρέους, χωρίς να επιβληθούν σοβαρές απώλειες στις ελληνικές τράπεζες και τις ξένες τράπεζες που κρατούν ελληνικά ομόλογα;

Η απάντηση είναι να ακολουθήσουμε της κρίσεις χρέους στην Ουρουγουάη, το Πακιστάν, την Ουκρανία και άλλες αναδυόμενες οικονομίες όπου η ελεγχόμενη ανταλλαγή του παλιού χρέους με νέο είχε τρία χαρακτηριστικά: πανομοιότυπη ονομαστική αξία, μακρά περίοδο ωρίμανσης (20 με 30 χρόνια) και το επιτόκιο χαμηλότερα από τον τρέχον μη βιώσιμο επιτόκιο της αγοράς- και κοντά ή κάτω από το αρχικό δελτίο.

Ακόμη και αν δεν μειωθεί η ονομαστική αξία του ελληνικού χρέους, η παράταση της ωρίμανσης των ομολόγων θα παρείχε ακόμα σημαντική ανακούφιση του χρέους – στην παρούσα αξία του- στην Ελλάδα, καθώς ένα ευρώ του χρέους που πρέπει πρέπει πληρωθεί σε 30 χρόνια από τώρα αξίζει πολύ λιγότερο σήμερα από το ίδιο ευρώ που θα πρέπει να πληρωθεί σε έναν χρόνο από τώρα. Επιπλέον, η επιμήκυνση θα καταλήξει το πρόβλημα του κινδύνου της μετακύλισης για τις επόμενες δεκαετίες.

Το πλεονέκτημα της πανομοιότυπης ονομαστικής αξίας είναι ότι οι ιδιώτες πιστωτές –τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και συνταξιοδοτικά fund- θα είναι σε θέση και θα μπορούν να συνεχίσουν να αξιολογούν τα ελληνικά ομόλογα στα 100 σεντς το ευρώ, αποφεύγοντας τεράστιες απώλειες στους ισολογισμούς τους. Έτσι, αυτό θα μειώσει δραματικά τον κίνδυνο οικονομικής μετάδοσης.

Οι οίκοι αξιολόγησης θα θεωρήσουν την ανταλλαγή του χρέους «πιστωτικό επεισόδιο» αλλά για μία πολύ σύντομη περίοδο –μόλις μερικές εβδομάδες. Ας λάβουμε υπόψη την Ουρουγουάη, που η πιστοληπτική της ικανότητα υποβαθμίστηκε σε «επιλεκτική χρεοκοπία» για δύο εβδομάδες την ώρα που γινόταν η ανταλλαγή και στη συνέχεια αναβαθμίστηκε (αν και όχι σε επενδυτικό επίπεδο) όταν –χάρις στην επιτυχία της ανταλλαγής- το χρέος της έγινε περισσότερο βιώσιμο. Η ΕΚΤ και οι τράπεζες πιστωτές μπορούν να ζήσουν δυο-τρεις εβδομάδες με μια προσωρινή υποβάθμιση του ελληνικού χρέους.

Επιπλέον, θα υπάρξουν λίγοι που θα αρνηθούν να συμμετέχουν στην ανταλλαγή. Η προηγούμενη εμπειρία υποδεικνύει ότι οι περισσότεροι επενδυτές που έχουν ομόλογα που ωρίμασαν θα δεχθούν την πανομοιότυπη ονομαστική αξία, την ώρα που οι περισσότεροι επενδυτές από αγορά σε αγορά θα δεχθούν ένα εκπτωτικό ομόλογο για ένα υψηλότερο δελτίο ( αυτό είναι ένα ομόλογο με χαμηλότερη ονομαστική αξία)- μία εναλλακτική που μπορεί να προσφερθεί (και έχει γίνει στο παρελθόν) σε αυτού του είδους τους επενδυτές.

Την ίδια στιγμή η καλύτερη λύση για να εμποδιστεί η μετάδοση της κρίσης είναι εγκαθιδρυθεί ένα πανευρωπαϊκό σχέδιο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της ευρωζώνης. Αυτό σημαίνει ότι θα χρησιμοποιηθούν κεφάλια, όπως ο EFSF, όχι για τη διάσωση μιας χρεοκοπημένης Ελλάδας, αλλά για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Ιταλίας, ακόμη και της Γερμανίας και του Βελγίου που χρειάζονται περισσότερα κεφάλια. Στο μεταξύ, η ΕΚΤ πρέπει να συνεχίσει να προσφέρει απεριόριστα κονδύλια στις τράπεζες με προβλήματα ρευστότητας.

Για να μειωθεί ο κίνδυνος των οικονομικών πιέσεων στην Ιταλία και την Ισπανία, και οι δύο χώρες πρέπει να πιέσουν για δημοσιονομική λιτότητα και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Επιπλέον το χρέος τους θα μπορούσε να διαχωριστεί με ένα μεγαλύτερο πακέτο από κονδύλια του EFSF και/ή με την έκδοση ευρωομολόγων-ένα βήμα πιο κοντά στην ευρωπαϊκή δημοσιονομική ολοκλήρωση.

Τέλος, η ευρωζώνη χρειάζεται πολιτικές που θα επανεκκινήσουν την ανάπτυξη στην περιφέρεια της. Χωρίς ανάπτυξη κάθε λιτότητα και μεταρρύθμιση θα αποφέρει μόνο κοινωνική αναταραχή και συνεχή απειλή για σπασμωδικές πολιτικές κινήσεις χωρίς να αποκαθίσταται η βιωσιμότητα του χρέους. Για να επανέλθει η ανάπτυξη, η ΕΚΤ πρέπει να σταματήσει να αυξάνει τα επιτόκια και να αντιστρέψει πορεία. Η ευρωζώνη θα πρέπει επίσης να επιδιώξει μία πολιτική- εν μέρει μέσω πιο χαλαρής νομισματικής πολιτικής- που αποδυναμώνει την αξία του ευρώ σημαντικά και αποκαθιστά την ανταγωνιστικότητα της περιφέρειας. Και η Γερμανία θα πρέπει να καθυστερήσει το σχέδιο λιτότητας της καθώς το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η ευρωζώνη είναι ένα τεράστιο δημοσιονομικό κώλυμα.

Η πρόσφατη θολωμένη προσέγγιση της ευρωζώνης είναι ένα ασταθές παραλήρημα: κλοτσώντας το κουτί στο δρόμο και πετώντας καλά χρήματα μετά τα κακά δεν θα λειτουργήσει. Είτε η ευρωζώνη κινηθεί πιο κοντά σε μία διαφορετική ισορροπία- μεγαλύτερη οικονομική, δημοσιονομική και πολιτική ολοκλήρωση με πολιτικές που αποκαθιστούν την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα, συμπεριλαμβανομένων και αναδιαρθρώσεων χρέους με τάξη και ένα πιο αδύναμο ευρώ- είτε θα καταλήξει με άτακτες χρεοκοπίες, τραπεζικές κρίσεις και τελικά μία διάσπαση της νομισματικής ένωσης.

Το στάτους κβο δεν είναι πλέον βιώσιμο. Μόνο μία περιεκτική στρατηγική μπορεί να σώσει τώρα την ευρωζώνη.
πηγη