ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ:"Αη -Γιάννης ο Υπόγειος",και το δίκτυο στοών της Θεσσαλονίκης

Δεξία του Ναού της Αγ.Σοφίας στις αρχές του πεζόδρομου της Ικτίνου και με πρόσβαση από την Π.Μελα, θα συναντήσουμε μια σκάλα που οδηγεί στην αυλή ενός μικρού ναού αφιερωμένο στον Αγ.Ιωάννη τον "Υπόγειο" όπως αλλιώς συνηθίζεται να αναφέρεται,μιας και.... ο ναός βρίσκεται κάτω από το οδόστρωμα της Παύλου Μελά,ενώ τμήμα από κατακόμβες που σώζονται, βρίσκονται με την σειράς τους κάτω από τον ήδη υπόγειο ναό!!

Η επιβλητικότητα του ναού της Αγ.Σόφιας που υπάρχει εκεί αφήνει απαρατήρητο στα μάτια των περαστικών τον μικρό αυτό υπόγειο ναό,που αρκετοί ίσως να αγνοούν ακόμη και την ύπαρξη του.
Κατεβαίνοντας τις σκάλες και μπαίνοντας στον προαύλιο χώρο, θα συναντήσει κανείς πολλές παλαιοχριστιανικές μαρμάρινες πλάκες και σταυρούς,καθώς και ένα συντριβάνι σε σχήμα αστεριού, όπου χρησιμοποιούνταν τα πρωτοχριστιανικά  χρόνια σαν ομαδικό Βαπτιστήριο.

Επίσης υπάρχουν και αρκετές βάσεις κιόνων τεραστίων διαστάσεων, από αρχαίο κτίριο,κατά πάσα πιθανότητα Nαό, που προϋπήρχε εκεί.

Κάτω από τον ναό σώζεται σήμερα ένα τμήμα από κατακόμβες που χρησιμοποιήθηκε κατά τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού.Σύμφωνα με πληροφορίες στο σημείο εκείνο  υπήρχε υδραγωγείο που χρησιμοποιήθηκε τμήμα του, άλλα είναι πολύ πιθανόν να χρησιμοποιήθηκαν και τμήματα υπόγειων δικτυων από το ανακτόρο του Γαλέριου που βρίσκεται στην σημερινή πλατεία Ναυαρίνου,τα οποία οι πρώτοι χριστιανοί
 ανακατασκεύασαν.Μέσα στις κατακόμβες υπάρχει επίσης και μια μικρή πηγή με "Αγίασμα" που μάλλον επιβεβαιώνει την ύπαρξη αρχαίου υδραγωγείου.

Αν λάβουμε υπόψιν την παρουσία του αρχαίου Ναού, μαζί με το "Αγίασμα" και το αρχαίο υδραγωγείο,θα μπορούσαμε έστω και "αυθαίρετα"και με μια εντελώς προσωπική εκτίμηση,να συνδέσουμε  τον χώρο εκεί με την παρουσία κάποιου αρχαίου Θεραπευτηρίου ή Ασκληπιείου.

 Οι στοές..
Ως γνωστόν σε όλες τις αρχαίες πόλεις υπήρχε σύστημα υπόγειων στοών,και η Θεσσαλονική είναι μια πόλη που βρίθει στην κυριολεξία από τέτοιες στοές, μήκους χιλιομέτρων που διέσχιζαν το ολόκληρο το κέντρο και όχι μόνο...

Η πιο γνωστή είναι η "μεγάλη στοά",που ξεκινούσε από τα κάστρα και κατέληγε στον Λευκό Πύργο.Μια άλλη γνωστή στοά είναι και αυτή που ενώνει τον Ναό  της Αγ.Σοφίας με τον Ναό του Αγ.Δημητρίου και έφτανε μέχρι και τα κάστρα.Σύμφωνα με απόλυτα αξιόπιστη πληροφορία η είσοδος αυτής της στοάς βρίσκεται στις κατακόμβες τουΑγ.Ιωάννη,φυσικά... σφραγισμένη.Πρέπει να τονίσουμε ότι οι κεντρικές αυτές στοές συνδεόταν με δεκάδες άλλες μικρότερες που αποτελούσαν όλες μαζί, ένα τεράστιο και δαιδαλώδες δίκτυο που οδηγούσε σε διάφορα σημεία της πόλης,άλλα και αποτελούσε έναν ολόκληρο άγνωστο κόσμο κάτω από τα πόδια μας.

Κάποιες από αυτές τις στοές ήταν "ενεργές" μέχρι και πριν αρκετές δεκαετίες,όπως στη κατοχή
που χρησιμοποιούνταν για καταφύγια,ενώ αν ρωτήσετε κάποιον παλιό κάτοικο στην περιοχή της Αγ.Δημητρίου όλο και θα έχει να διηγηθεί κάποια ιστορία από τα παιδικά του χρόνια για τις εξερευνήσεις από κάποιους τολμηρούς, που διέσχιζαν το κέντρο της πόλης μέσα από αυτές τις στοές.

Δυστυχώς το μεγαλύτερο μέρος αυτών των στοών σήμερα ή σφραγιστεί ή καταστραφεί κυρίως από την "εργολαβική επέλαση" των δεκαετιών 1960-"70.

Κάποιες πύλες,εισόδους (σφραγισμένες)άλλα και τμήματα στοών μπορεί να εντοπίσει κάποιος σήμερα μετά από έρευνα,κυρίως σε θεμέλια παλιών οικοδομών του κέντρου που κατεδαφίζονται, στις κατακόμβες τουΑγ.Δημητρίου & του Αγ.Ιωάννου ή και... τυχαία!

Σαν αυτή την σφραγισμένη πύλη που συναντήσαμε εντελώς τυχαία στην αυλή ενός Ναού η οποία "προστατεύει" και σφραγίζει "αυτό" που υπάρχει εκεί κάτω από το οδόστρωμα .......(Φωτο:Αριστερά)

Από τον Βισάλτη - visaltis.blogspot

(σ."Οδηγός" για τις διαδρομές στην άγνωστη ή και "μυστική" Θεσσαλονική,παραμένουν εδώ και χρόνια, άρθρα και έρευνες των Παντελή Γιαννουλάκη & Γιώργου Μπαλάνου.Δύο κορυφαίων του είδους)