Τετάρτη 7 Μαρτίου 2012

Andrew Pearson: Ο… WikiLeaks της δεκαετίας του ’60


Συχνά - πυκνά ταράζουν τα νερά της καθημερινότητας οι αποκαλύψεις των εγγράφων που κοινοποιούνται από τον ιστότοπο του διεθνούς Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού WikiLeaks, που ως γνωστόν, αφού είχε... αποσπάσει διεθνή βραβεία - όπως του «Νέου Μέσου» από το περιοδικό «The Economist» το 2008 -, μετατράπηκε σταδιακά σε «μαύρο πρόβατο» για τις ΗΠΑ. Από τον Οκτώβριο του 2010 άρχισε τη δημοσίευση εκατοντάδων χιλιάδων εγγράφων κατ’ αρχάς για τον πόλεμο στο Ιράκ και αργότερα γενικότερου διπλωματικού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας.

Ωστόσο, η δημοσίευση εγγράφων, πληροφοριών, εκτιμήσεων και προβλέψεων αποτελεί παράδοση για την αμερικανική δημοσιογραφική πραγματικότητα, από τα τέλη ακόμη του 19ου αιώνα. Συστηματικά δε μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν πλέον οι Ηνωμένες Πολιτείες διεκδικούν και διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια κοινότητα. Οι πληροφορίες με ελληνικό ενδιαφέρον που εντοπίζει ο αναγνώστης στις αμερικανικές εφημερίδες εντυπωσιάζουν διότι προηγούνται των γεγονότων. Παραδείγματος χάριν, τον Αύγουστο του 1935 κάνουν λόγο για επικείμενη δικτατορία στην Ελλάδα, με τη συναίνεση του βασιλιά, γεγονός που πραγματοποιήθηκε έναν χρόνο αργότερα από τον Ιωάννη Μεταξά!

Αλλά και στα πιο πρόσφατα χρόνια υπάρχουν αντίστοιχες εντυπωσιακές προβλέψεις. Ένας Αμερικανός δημοσιολόγος - δημοσιογράφος, ο Andrew (Drew) Russel Pearson (1897-1969), προανήγγειλε το στρατιωτικό καθεστώς στην Ελλάδα σχεδόν δυόμισι   χρόνια  πριν κινηθούν οι συνταγματάρχες! Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1964   αναδημοσιευόταν από τη «Washington Post » στις ελληνικές εφημερίδες η εκτίμησή του πως «Συνταγματάρχης θα είναι ο διάδοχος του Παπανδρέου»!

Ποιος ήταν όμως ο δημοσιογράφος που έκανε τέτοιες προβλέψεις από τις στήλες της έγκυρης εφημερίδας;

Ο Pearson, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, λειτούργησε όπως ο οργανισμός WikiLeaks στις ημέρες μας. Μαζί με τον συνάδελφό του και βετεράνο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου Robert S. Allen (1900-1981) συνέγραψαν ανώνυμα ένα σκανδαλοθηρικό βιβλίο, χρησιμοποιώντας πλήθος εγγράφων των μυστικών υπηρεσιών και ανατρέποντας τη μυστικοπάθεια που επικρατούσε μέχρι τότε στους συντηρητικούς δημοσιογραφικούς κύκλους. Όταν αποκαλύφθηκαν οι συγγραφείς, είχαν πρόσκαιρες επιπτώσεις, αλλά σε βάθος χρόνου ο Pearson καθιερώθηκε, φθάνοντας στο σημείο να «αντιπαρατεθεί» ακόμη και με τον πρόεδρο Franklin D. Roosevelt, ο οποίος τον αποκάλεσε «χρόνιο ψεύτη». Για τρεις ολόκληρες δεκαετίες ακολούθησε την ίδια τακτική, στοχοποιώντας τις σημαντικότερες πολιτικές προσωπικότητες των ΗΠΑ, δημοσιεύοντας έγγραφα και αναστατώνοντας τις μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες τον κατηγόρησαν για κομμουνιστή και πράκτορα της Σοβιετικής Ένωσης.

Όταν ο Pearson έγραφε για την κατάσταση στην Ελλάδα, ήταν 66 ετών και τα άρθρα του δημοσιεύονταν στη «Washington Post » και σε 700 ακόμη αμερικανικές εφημερίδες. Στο επίκεντρο της ελληνικής πολιτικής ζωής βρισκόταν το Κυπριακό, και ο Έλληνας πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου είχε σχεδόν επιτιμήσει δημόσια τον Μακάριο. Ο Pearson αποκάλυπτε πως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, παρά το γεγονός ότι «δεν ελάτρευε πάντοτε τον Γ. Παπανδρέου, ωστόσο εκτιμούσε τη στάση του. «Θέλει να συνεργασθή με τας Ηνωμένας Πολιτείας επί λογικής πολιτικής», εκτιμούσε ο Pearson για τον Έλληνα πρωθυπουργό, συμπληρώνοντας πως «αν επρόκειτο να ανατραπή από την Αρχήν, θα αντικαθίστατο υπό των “νέων συνταγματαρχών”, ολιγότερον υπομονετικών μελών του ελληνικού στρατού».

Είναι προφανές ότι οι πληροφορίες του ήταν έγκυρες, στηριγμένες στην ελληνική πραγματικότητα και προέρχονταν από το δίκτυο πληροφόρησης που ήταν ήδη εγκατεστημένο στην Αθήνα. Σημειωτέον ότι είχε προηγηθεί η συμμετοχή του Αμερικανού πρεσβευτή στη συνεδρίαση του τουρκικού Συμβουλίου Ασφαλείας, το οποίο είχε αποφασίσει να ρίξει ακόμη και βόμβες ναπάλμ εναντίον της Κύπρου. Η αμερικανική συγκατάθεση είχε προκαλέσει κύμα αντι-αμερικανισμού στην Ελλάδα.

Εξάλλου, ήδη η αμερικανική πλευρά κατηγορούσε τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο ότι «ερωτοτροπούσε» με τη Μόσχα, πως κομμουνιστές είχαν αρχίσει να διεισδύουν στις τοπικές ελληνοκυπριακές εφημερίδες, ενώ θεωρείτο «ψυχρή» η υποδοχή που είχαν επιφυλάξει οι Ελληνοκύπριοι στον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Lyndon B. Johnson δύο χρόνια νωρίτερα (1962).

Ο Pearson όμως έκανε μία ακόμη αποκάλυψη. Έγραφε πως «ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είχε προειδοποιήσει τους Αμερικανούς διπλωμάτας ότι θα ελάμβανε στρατιωτικήν βοήθειαν από την Μόσχαν εις περίπτωσιν τουρκικής εισβολής». Επίσης, ότι το Κρεμλίνο ήταν ιδιαίτερα προσεκτικό, αλλά δεν ηρνείτο την παροχή βοήθειας προς την Κύπρο ύψους 30 εκατομμυρίων δολαρίων. Προσεκτικότερη συλλογή και ανάγνωση των κειμένων του Pearson για την Ελλάδα θα αποκαλύψει άγνωστες πτυχές της πρόσφατης Ιστορίας μας, καθώς και τον ρόλο και τον τρόπο δράσης των μυστικών που υπήρξαν βασικές πηγές πληροφόρησής του. Μέγιστο επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει το πλήθος των ταξιδιών του σε Ελλάδα και Τουρκία, από τα προπολεμικά ακόμη χρόνια.

Ακόμη περισσότερο η επίσκεψη που πραγματοποίησε στην Αθήνα το 1951 και η συνεργασία του με τον Αμερικανό πρέσβη John Em il Peurifoy (1907-1955). Ο τελευταίος είχε ήδη κατηγορηθεί για διαρροή απόρρητων εγγράφων, γεγονός στο οποίο και απέδιδε τη μετακίνησή του στην Ελλάδα.

Πάντως, το σενάριο του Αdrew Pearson για τους συνταγματάρχες επιβεβαιώθηκε είκοσι οκτώ μήνες μετά τη δημοσίευσή του.
πηγη