Τετάρτη 14 Μαρτίου 2012

Πετρέλαιο και φυσικό αέριο, γουέστερν στην Ανατολική Μεσόγειο


Tου William Engdahl *
Στα τέλη του 2010, η ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου στις ισραηλινές ακτές, πυροδότησε μια παρόμοια αναζήτηση από πλευράς όλων των γειτονικών κρατών. Το αποτέλεσμα αυτής της αναζήτησης ήταν η αποκάλυψη ότι ολόκληρη η Ανατολική Μεσόγειος πνίγεται κυριολεκτικά μέσα ....
σε κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Παράλληλα, η ανακάλυψη αυτή προκαλεί μεγάλες γεωπολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις, και πολύ πιθανόν και στρατιωτικές.

Οι προκαταρκτικές έρευνες επιβεβαιώνουν την ύπαρξη κοιτασμάτων στα εθνικά ύδατα της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Κύπρου, και ίσως και της Συρίας.

Μέσα στην δίνη της σοβαρής οικονομικής της κρίσης, η Ελλάδα ξεκίνησε νηφάλιες προσπάθειες για την εξερεύνηση των υδάτων της. Έτσι, η χώρα μπήκε σε ένα είδος χορού συρτάκι με το ΔΝΤ και την ΕΕ, όσον αφορά στο ποιος θα ελέγχει, και ποιος τελικά θα ωφεληθεί από τον πλούτο αυτό

Τον Δεκέμβριο του 2010, και ενώ όλα έδειχναν ότι η ελληνική κρίση μπορεί να ξεπεραστεί χωρίς την ανάγκη μιας μεγάλης διάσωσης, ή ιδιωτικοποιήσεων, το ελληνικό υπουργείο Ενέργειας σύστησε μια ειδική ομάδα, με σκοπό την εξερεύνηση των εθνικών της υδάτων. Οι γεωλογικές έρευνες έδειξαν ότι όντως υπάρχει πετρέλαιο (22 δισ. βαρέλια) στο Ιόνιο Πέλαγος, και στο Βόρειο Αιγαίο (4 δισ. βαρέλια)

Μέχρι στιγμής δεν έχουν διεξαχθεί έρευνες στο Νότιο Αιγαίο, ή στο Κρητικό Πέλαγος, οπότε η ποσότητα μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερη. Σε μια παλιότερη αναφορά του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Πολιτικής, αναφέρεται ότι η Ελλάδα είναι η λιγότερο εξερευνημένη χώρα της Ευρώπης, όσον αφορά στην ύπαρξη υδρογονανθράκων.

Σύμφωνα με τον αναλυτή Α. Βασιλάκη, οι μελέτες που έχουν γίνει, υπολογίζουν το φυσικό αέριο της χώρας να αγγίζει τα $9 τρισεκατομμύρια! Αν μπορέσει λοιπόν η Ελλάδα να εκμεταλλευτεί έστω και ένα μικρό κλάσμα αυτών των κοιτασμάτων, θα αλλάξει η οικονομική της κατάσταση, αλλά ίσως και αυτή ολόκληρης της περιοχής.

Ο David Hynes του πανεπιστημίου Tulane, ανέφερε πρόσφατα σε ομιλία του στην Αθήνα, ότι η Ελλάδα μπορεί να ξεπεράσει την κρίση της, αν καταφέρει να εκμεταλλευτεί τον φυσικό αυτό πλούτο που διαθέτει. Οι συντηρητικές του εκτιμήσεις, για τα ήδη επιβεβαιωμένα κοιτάσματα, μιλάνε για €300 δισ μέσα στα επόμενα 25 χρόνια. Αντ αυτού, η ελληνική κυβέρνηση πιέστηκε να προχωρήσει σε απολύσεις δημ. υπαλλήλων, και να περικόψει μισθούς και συντάξεις, προκειμένου να εισπράξει το δεύτερο δάνειο σωτηρίας από την ΕΕ και το ΔΝΤ, το οποίο όμως θα την οδηγήσει σε περαιτέρω οικονομική παρακμή.

Το ΔΝΤ, η ΕΕ, και η Γερμανία, απαιτούν από την Ελλάδα να πουλήσει λιμάνια, δημόσιες επιχειρήσεις, ακόμη και τις κρατικές πετρελαϊκές της εταιρίες, για να αντεπεξέλθει στα χρέη της. Όλο αυτό το ξεπούλημα, μπορεί να της αποφέρει περίπου €50 δισ. Τα σχέδια μιλάνε και για την πώληση του 65% της κρατικής ΔΕΠΑ. Οι πιθανοί αγοραστές θα είναι ξένοι, αφού ελάχιστες είναι οι ελληνικές επιχειρήσεις που θα μπορούσαν, εν μέσω κρίσης, να συμμετάσχουν στην αγορά των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων.

Ένα σοβαρό πρόβλημα, πέρα από την απαίτηση για ιδιωτικοποιήσεις, είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμη ανακοινώσει δική της ΑΟΖ, όπως έχουν κάνει άλλες χώρες που ψάχνουν για πετρέλαιο. Κάτι τέτοιο δεν χρειάζονταν ως τώρα. Σύμφωνα με το διεθνές θαλάσσιο δίκαιο (UNCLOS), που ισχύει από το 1994, μια χώρα μπορεί να κηρύξει δική της ΑΟΖ, έως και 200 ναυτικά μίλια από τις ακτές της, μέσα στην οποία μπορεί να εκμεταλλεύεται τα διάφορα κοιτάσματα κλπ.

Αν η Ελλάδα ξεκινήσει έρευνες, και προχωρήσει σε αντλήσεις στο Αιγαίο, η Τουρκία έχει δηλώσει πως αυτό θα θεωρηθεί πράξη πολέμου. Μέχρι τώρα, η απειλή αυτή δεν είχε κάποια οικονομική συνέπεια, αφού δεν ήταν γνωστό αν υπήρχε φυσικός πλούτος στην εν λόγω περιοχή. Σήμερα όμως, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική.

Ο πρώην υπουργός Ε. Κουλουμπής ανέφερε πρόσφατα, ότι η χώρα του θα μπορούσε να καλύψει το 50% των αναγκών της σε πετρέλαιο από την εκμετάλλευση του Αιγαίου, κάτι που δεν γίνεται εξαιτίας της τουρκικής εναντίωσης.

Τον Ιούλιο του 2011, η Αμερική μπήκε κι αυτή στο ελληνικό συρτάκι. Η υπουργός Εξωτερικών Hillary Clinton επισκέφτηκε την Αθήνα, έχοντας στο μυαλό της την ενέργεια. Έφερε μάλιστα μαζί της τον ειδικό απεσταλμένο για θέματα ενέργειας στην Ευρώπη και στην Ασία, τον Richard Morningstar, ο οποίος ήταν παλιότερα σύμβουλος του προέδρου Κλίντον σε ζητήματα ενεργειακής διπλωματίας για την Κασπία Θάλασσα, και βασικός παράγοντας στην γεωπολιτική προσπάθεια των ΗΠΑ να διαλύσουν την ΕΣΣΔ, και να περικυκλώσουν την Ρωσία με εχθρικές φιλοδυτικές δυνάμεις.

Ο Morningstar, μαζί με τον αμφιλεγόμενο συνεργάτη του Matthew Bryza, αποτελούν τους βασικούς αρχιτέκτονες των ενεργειακών γεωπολιτικών εγχειρημάτων της Ουάσιγκτον, σε σχέση με τους αγωγούς ενέργειας, που είχαν σκοπό την απομόνωση της Ρωσίας, και της Gazprom, από την ΕΕ (Ο Bryza είναι γνωστός πολέμιος του ρωσικού αγωγού South Stream).

Έτσι, όπως φαίνεται, η κυβέρνηση Ομπάμα δεν είναι καθόλου ουδέτερη αναφορικά με τις νέες ανακαλύψεις πηγών ενέργειας στην Ελλάδα. Τρεις μόλις ημέρες μετά την επίσκεψη της Hillary, η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε στη σύσταση μια νέας υπηρεσίας που θα διεξάγει διεθνείς διαγωνισμούς για εξερεύνηση, και αργότερα για άντληση υδρογονανθράκων.

Ο Morningstar είναι ειδικός στον οικονομικό πόλεμο εναντίον της ρωσικής ενεργειακής διπλωματίας. Έπαιξε βασικό ρόλο στη στήριξη του αγωγού B-T-C που είχε σκοπό να παρακάμψει την Ρωσία. Υποστηρίζει ανοιχτά την εξάλειψη κάθε ιστορικής διαφοράς μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σε σχέση με τη Κύπρο, και άλλα καίρια ζητήματα, και την μεταξύ τους συνεργασία, ώστε να υπάρξει από κοινού μια κερδοφόρα συνεκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου του Αιγαίου. Επίσης, έχει ζητήσει από την Αθήνα να ξεχάσει κάθε είδος συνεργασίας με την Ρωσία αναφορικά με τους αγωγούς Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολης και South Stream.

Σύμφωνα με έκθεση του αναλυτή Α. Βασιλάκη, που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2011, το κίνητρο της Ουάσιγκτον στο να συνεργαστούν η Αθήνα με την Άγκυρα στην εκμετάλλευση του Αιγαίου, είναι να μοιραστούν τα προσδοκώμενα έσοδα. Όπως αναφέρει, η Αμερική προτείνει το 20% των εσόδων να πάνε στην Ελλάδα, το άλλο 20% στην Τουρκία, και το 60% να καταλήξει στα ταμεία της αμερικανικής Noble Energy του Χιούστον, η οποία ήδη αντλεί πετρέλαιο έξω από το Ισραήλ. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, και σύζυγος της υπουργού Εξωτερικών Μπιλ Κλίντον, είναι λομπίστας της Noble Energy στην Ουάσιγκτον.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά τα μπερδέματα, η Noble Energy ανακάλυψε τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου στις ακτές της Κύπρου. Τον Δεκέμβριο του 2011 ανακοίνωσε την εύρεση 7 τρισεκατομμυρίων κυβικών φυσικού αερίου σε θαλάσσια περιοχή της Κύπρου.

Η περίπτωση όμως της Κύπρου είναι σύνθετη. Όπως έχουν αποκαλύψει κάποια αμερικανικά έγγραφα, που πρόσφατα αποχαρακτηρίστηκαν, στη δεκαετία του 1970 ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Henry Kissinger ενθάρρυνε και προμήθευε με όπλα το καθεστώς του πρώην φοιτητή του στο Harvard, Bulent Ecevit, με σκοπό την μετέπειτα εισβολή στη Κύπρο, που οδήγησε στην μέχρι σήμερα διχοτόμηση της νήσου. Η στρατηγική του Kissinger, που είχε την στήριξη της Βρετανίας, είχε μάλλον ως στόχο την δημιουργία μιας μόνιμης αγγλοαμερικανικής στρατιωτικής βάσης στην Ανατ. Μεσόγειο στα πλαίσια του ψυχρού πολέμου.

Σήμερα, η Νότιος Κύπρος, που είναι ελληνική, και όπου η Noble ανακάλυψε τα πλούσια κοιτάσματα, αποτελεί μέλος της ΕΕ. Ο πρόεδρός της Δ. Χριστόφιας είναι ο μόνος εθνικός ηγέτης στην ΕΕ που είναι κομμουνιστής. Παράλληλα, είναι και στενός φίλος του Ισραήλ και της Ρωσίας. Τέλος, αποτελεί μια κριτική φωνή απέναντι στην Αμερική και στην Τουρκία.

Το Ισραήλ σχεδιάζει την κατασκευή ενός υποβρύχιου αγωγού μεταξύ των δικών του περιοχών, μέσω της Κύπρου, που θα καταλήγει στην Ελλάδα, ώστε να μπορεί να μεταφέρεται και να πωλείται αέριο στην ΕΕ. Η Κύπρος και το Ισραήλ έχουν ήδη συμφωνήσει, αφήνοντας την Τουρκία στα κρύα του λουτρού. Η Άγκυρα έχει ήδη απειλήσει την Κύπρο, για την υπογραφή συμφωνίας με την Noble. Αυτή η απειλή οδήγησε την Μόσχα στο να δηλώσει ότι δεν θα ανεχτεί τουρκικές απειλές εναντίον της Κύπρου, περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο τις σχέσεις Μόσχας-Άγκυρας.

Οι πολιτικές του Erdogan έχουν προκαλέσει τριβές στις άλλοτε καλές σχέσεις της χώρας του με το Ισραήλ. Η Άγκυρα έχει εκφράσει ανησυχία για την πρόσφατη σύνδεση του Ισραήλ με τους ιστορικούς της αντιπάλους, Ελλάδα και Κύπρο. Η σύμμαχος της Τουρκίας Β. Κύπρος, αισθάνεται ότι χάνει την ευκαιρία να συμμετάσχει στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων.

Αν κοιτάξουμε τον χάρτη της περιοχής, γίνεται φανερό ότι το κυνήγι των ενεργειακών κοιτασμάτων οδηγεί σε μια στρατηγική σύγκρουση μεγάλων διαστάσεων, μεταξύ αμερικανικών, ρωσικών, ευρωπαϊκών, ισραηλινών, τουρκικών, λιβανέζικων, και πιθανώς συριακών γεωπολιτικών συμφερόντων.