Πίνδαρος (522 π.Χ. - 448 π.Χ.)

Ο μεγαλύτερος λυρικός ποιητής της αρχαίας Ελλάδος. Γεννήθηκε στο 522 π.Χ. στις Κυνός Κεφαλές των Θηβών και ήταν υιός του Δαϊφάντου και της Κλεοδίκης. Είχε σαν δασκάλους, στη μουσική τους Αθηναίους Αγαθοκλέα και Απολλόδωρο, στη δε ποιητική τέχνη την Μύρτιδα. Την ποιήτρια Κόριννα την είχε μάλλον σαν ανταγωνίστρια, λέγεται δε πως σ’ ένα διαγωνισμό τον νίκησε. Εικοσαετής έκανε την εμφάνισή του σαν ποιητής στο κοινό.

Τα μεγάλα κατορθώματα των Ελλήνων κατά των Περσών περιέργως δεν τον συγκίνησαν πνευματικά, όπως τον Αισχύλο και τον Σιμωνίδη. Αργότερα όμως εξύμνησε τις λαμπρές υπηρεσίες των Αθηναίων σ’ ολόκληρη την Ελλάδα, οι δε Αθηναίοι τον τίμησαν και του δώρισαν το ποσόν των μυρίων δραχμών. Ταχέως η φήμη του ποιητή διαδόθηκε, για να λάβει το χαρακτηρισμό του εθνικού ποιητή, όπως ο Σιμωνίδης. Σ’ αυτό συντέλεσαν οι μεγάλοι πανελλήνιοι αγώνες, στους οποίους συνήθιζε να παρευρίσκεται, και χάρις στους οποίους συνήψε σχέσεις με τους ευγενείς οίκους όλων των πόλεων. Πολλές φορές μάλιστα συνόδευσε και τους νικητές αθλητές στην πατρίδα τους, για να διευθύνει εκεί ο ίδιος τη νικητήρια πομπή της υποδοχής.

Η πατρίδα του Πινδάρου Βοιωτία εθεωρείτο παροιμιώδες σύμβολο του στενού τοπικισμού, της επαρχιώτικης νοοτροπίας και των καθυστερημένων ιδεών. Τίποτα από τα συνταρακτικά γεγονότα της εποχής δεν επηρέασε τους Θηβαίους, που ήταν εχθροί σε κάθε νέο πνεύμα κι εξακολουθούσαν να πιστεύουν πως η καταγωγή τους ανάγεται εις τους θεούς και πως ο λαός ήταν κάτι άξιο περιφρονήσεως. Μεγαλωμένοι με τέτοιες παραδόσεις, οι μεγαλοκτηματίες επιδίδονταν σε θεάματα, αγωνίσματα, διασκεδάσεις και τελετές. Αρετή γι’ αυτούς ήταν η σωματική δύναμη, η ομορφιά, ο πλούτος. Αυτά όλα διέγραψαν ασφαλώς και τον χαρακτήρα του ποιητή. Γι’ αυτό και προπάντων οι λαμπρές εκδηλώσεις βρήκαν στον Πίνδαρο τον πιο κατάλληλο υμνωδό.

Επισκέφθηκε τη Σικελία, φιλοξενήθηκε στην Αυλή του Ιέρωνα, και έψαλε τη μεγαλοπρεπή έκρηξη της Αίτνας του 472. Είχε πάντα στενές σχέσεις με τα Ιερατεία και ιδιαίτερα με τους ιερείς των Δελφών, τη σοφία των οποίων εξυμνούσε στα άσματά του. Ο Πίνδαρος πέθανε σε βαθύ γήρας, πιθανώς στα 448, στο Άργος και, ως λέγεται, μέσα στο θέατρο και στην αγκαλιά του αγαπημένου του φίλου Θεοξένου. Στη Θήβα, όπου μετακομίσθηκαν τα οστά του, οι κάτοικοι, μέχρι την εποχή του Παυσανία, έδειχναν περήφανοι τον τάφο του ποιητή τους, καθώς και τα ερείπια της οικίας του, την οποία και μόνο εξαίρεσε ο Αλέξανδρος από τη γενική καταστροφή της πόλεως.

Η μούσα του Πινδάρου εξύμνησε θεούς, ήρωες και αθλητές, με επινίκια, εγκώμια και θρήνους. Οι αρχαίοι γραμματικοί συγκέντρωσαν και κατέταξαν την ποίησή του σε 17 βιβλία. Εν τούτοις, από αυτά σώθηκαν μόνο τα επινίκια, μερικά αποσπάσματα ενός διθυράμβου για την έκλειψη του ηλίου στα 463 και δύο χαριτωμένα τραγούδια για τις ιερόδουλες της Κορίνθου και τον ωραίο Θεόξενο.

Ο Πίνδαρος συνέθεσε χορικές ωδές αρκετών τύπων. Σύμφωνα με τους βιογράφους της ύστερης αρχαιότητας αυτές οι ωδές ταξινομήθηκαν από τους λόγιους της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας σε είδη:

• Ύμνοι, 1 βιβλίο
• Παιάνες, 1 βιβλίο
• Διθύραμβοι, 2 βιβλία
• Προσωδία, 1 βιβλίο
• Παρθένια, 3 βιβλία, (περί των νεαρών γυναικών)
• Υπορχήματα 1 βιβλίο, (υποστηρικτικά χορού)
• Εγκώμια, 1 βιβλίο
• Θρήνοι, 1 βιβλίο
• Επινίκια, 4 βιβλία

Από αυτό το εκτενές corpus μόνον οι επινίκιες ωδές έχουν διασωθεί πλήρεις. Οι υπόλοιπες είναι γνωστές μόνον από παραπομπές άλλων συγγραφέων ή σπαράγματα παπύρων που ανακαλύφθηκαν στην Αίγυπτο.

Διάφορα ρητά του μεγάλου Πινδάρου

Ανακάλυψε τι δυνατότητες έχεις και χρησιμοποίησε τες .

Οι αιτίες του πολέμου είναι το χρυσάφι.

Η ευτυχία έχει όχι μικρό φθόνο.

Η αρετή λάμπει ολκάθαρα.

Όταν η καρδιά χαίρεται το πρόσωπο είναι θαλερό.

Ο άνθρωπος είναι όνειρό μιάς σκιάς.

Η αρετή που επαινείται μεγαλώνει σαν το σίδερο.

Ακόνιζε πάντα την γλώσσα σου στο ακόνι της αλήθειας.

Το έθιμο είναι ο βασιλιάς όλων.

Όποιος με την δική του προσπάθεια βρει τον δρόμο της αλήθειας, θα έχει την ευλογία των Θεών.

Ανάλογα με τις εποχές υπάρχουν ρεύματα βίαιων ανέμων.

Όταν η ευτυχία του ανθρώπου είναι υπερβολική δεν αρκεί πολύ καιρό.

Ο νόμος είναι ο Βασιλιάς και των θνητών και των αθανάτων.

Η πείρα μας δείχνει την αρετή μέσα στην οποία καθένας από εμάς διαπρέπει.

Υπάρχει και ένα άλλο πράγμα αναγκαίο στην ανθρώπινη φύση κι αυτό είναι να αρκείσαι στην τύχη του παρόντος.

Ο χρόνος για δράση είναι περιορισμένος.

Ο χρόνος άπιστος κρέμεται πάνω από τον άνθρωπο.

Όλα γιατρεύονται, φτάνει να μην χαθεί η ελευθερία.

Μην παραχαϊδεύεις τις λύπες.

Αξίζει στον άνδρα να τρέφει γενναίες ελπίδες.

Κανένας ποτέ στην Γη δεν βρήκε σίγουρο σημάδι από τους ουρανούς για το μέλλον του.

Να χαίρεσαι τα δώρα της νίκης είναι το πρώτο ευεργέτημα, να ακούς να εξυμνούν τους επαίνους της είναι το δεύτερο.

Να είσαι παιδί με τα παιδιά, άνδρας με τους άνδρες, γέρος με τους γέροντες και να προσαρμόζεσαι σε όλες τις ηλικίες της ζωής, αυτό είναι το ταλέντο του σοφού.

Πηγη