Περιοδικά και ελληνική γλώσσα. Ένα παράδειγμα, από το “life style” του καρακιτσαριού και της πορνοβοσκής που έκανε τον Σημίτη “ΙΝ” και τον ΓΑΠ “στοχαστή”.

Εξώφυλλο: Τα ζόμπι την εποχή του ΠΑΣΟΚ, είναι χορτοφάγα.

Γράφει ο Αθανάσιος Επίσκοπος

Αναπληρωτής Καθηγητής

Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Η οικονομική κρίση είναι άλλη μια κατάσταση την οποία δεν φαίνεται να μπορούμε να ελέγξουμε. Όμως μπορούμε και οφείλουμε να διατηρήσουμε την ελληνική γλώσσα και να μην τη θυσιάσουμε στο βωμό των μεταρρυθμίσεων που λαμβάνουν χώρα.

Μερικοί ανησυχούν για την κατάσταση της ελληνικής γλώσσας και ιδιαίτερα για τη φθορά που αυτή υφίσταται από την ακατάσχετη χρήση των αγγλικών. Ο ισχυρισμός περί φθοράς της γλώσσας συνήθως απορρίπτεται, μεταξύ άλλων και λόγω ελλείψεως στατιστικών αποδείξεων. Εν τούτοις, η εξέταση του ερωτήματος ίσως διευκολυνθεί όταν περιορισθούμε στα μέσα με τα οποία διαδίδεται ο γραπτός και ο προφορικός λόγος. Πιο συγκεκριμένα, ας επικεντρωθούμε στα περιοδικά που κυκλοφορούν στην Ελλάδα για να δούμε αν πράγματι ο ισχυρισμός περί φθοράς της γλώσσας ευσταθεί.

Ας αρχίσουμε με ένα τυχαίο παράδειγμα, το μηνιαίο περιοδικό μόδας Mirror, και ας μετρήσουμε τις λέξεις στο εξώφυλλο του τεύχους Σεπτεμβρίου, 2011 για να εκτιμήσουμε το βαθμό στον οποίο χρησιμοποιούνται οι αγγλικές λέξεις (Βλ. επίσης την ιστοσελίδα του περιοδικού http://www.atticamedia.gr/mag.php?id=4). Το κείμενο του εξωφύλλου έχει ως εξής:

Mirror

€ 1,50!

HOT

SUMMER

TRENDS

85super

κομματια

ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΝΕΙ

ΠΟΤΕ ΤΟ ΣΤΥΛ ΣΟΥ

ΔΙΑΚΟΠΕΣ

pretty

woman

ΑΡΩΜΑΤΑ

ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ

ΜΑΛΛΙΑ

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ

ΜΟΔΑΣ

WESTERN

70s REVIVAL

LOW BUDGET STORIES

683 ΡΟΥΧΑ&

ΑΞΕΣΟΥΑΡ

ΓΙΑ STYLISH ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ ΣΕ ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ ΠΡΟΣΙΤΕΣ ΤΙΜΕΣ

——————————————————————-

Παρατηρούμε ότι υπάρχουν κάποιοι κύριοι τίτλοι για να προσελκύσουν τον αναγνώστη και  αμέσως μετά με μικρότερη γραμματοσειρά οι υπότιτλοι, όπως συνηθίζεται στα διάφορα έντυπα. Εδώ έχουμε 4 τέτοιους τίτλους.

Ας μετρήσουμε τις λέξεις. Υπάρχουν  39 λέξεις, από τις οποίες οι 21 είναι (ας πούμε) ελληνικές και 18 αυτούσιες αγγλικές. Το ποσοστό των αγγλικών λέξεων είναι 46%.

Πιο ενδιαφέροντα όμως συμπεράσματα συνάγουμε αν επικεντρωθούμε στις λέξεις με τη μεγαλύτερη γραμματοσειρά, δηλαδή, σε εκείνες τις λέξεις που είναι εμφανείς και εν προκειμένω στο όνομα του περιοδικού και στους τέσσερις κυρίους τίτλους. Σε σύνολο 13 λέξεων, οι 9, δηλαδή, είναι αυτούσιες αγγλικές. Ποσοστό 69%. Το αποτέλεσμα αυτό έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, διότι το όνομα (βιβλίου, κεφαλαίου, ενότητας, ανθρώπου*, κλπ.) είναι η ουσία και ταυτότητα του θέματος που αναλύεται μέσω του λόγου.

Παρατηρούμε επίσης, το περίεργο μίγμα αγγλικών και ελληνικών, σαν να υφίσταται μια ελληνικο-αγγλική γλώσσα με δική της γραμματική, συντακτικό, κλπ.

Βεβαίως, από ένα μόνο παράδειγμα δεν μπορούμε να κάνουμε γενικεύσεις. Αν εξετάσουμε όμως τα 87 περιοδικά με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στην Ελλάδα και επαναλάβουμε τη διαδικασία είτε με βάση το εξώφυλλο όπως έγινε παραπάνω, είτε με βάση τον κατάλογο των περιεχομένων (όπως γίνεται στην εργασία http://www.aueb.gr/users/episcopos/1/p.htm ), τότε έχουμε μια εκτίμηση για τον αριθμό των αγγλικών λέξεων στα περιοδικά που κυκλοφορούν στην Ελλάδα (γυναικεία, ανδρικά, αθλητικά, ποικίλης ύλης, κλπ). Η εκτίμηση αυτή είναι στατιστικώς σημαντική. Στην εν λόγω εργασία, αποδεικνύεται ότι 4 στις 10 λέξεις είναι αυτούσιες αγγλικές, ποσοστό αρκετά μεγάλο για να μας προβληματίσει.

Με τη διαχρονική μελέτη της μεταβολής στο ποσοστό των Αγγλικών λέξεων, καθώς και τη συγκριτική ανάλυση μεταξύ χωρών και μεταξύ προφορικού και γραπτού λόγου, ίσως θα μπορούσαν να αποτυπωθούν πιο ξεκάθαρα πρότυπα και να οδηγήσουν στην εξήγηση του φαινομένου. Προς το παρόν, από τα ανωτέρω καταλήγουμε στο προσωρινό συμπέρασμα ότι υπάρχουν επαρκή ευρήματα για περαιτέρω έρευνα του θέματος από τους ειδικούς.

* εἴπ᾽ ὄνομ᾽ ὅττι σε κεῖθι κάλεον μήτηρ τε πατήρ τε

Πηγη