Θα μας φάνε οι ακρίδες;

(1η δημοσίευση: 24 Ιουνίου 2009)
Ένα από τα χαρίσματα που έχουν δοθεί στον άνθρωπο, και αυτά είναι πολλά, είναι και η παρατήρηση. Το χάρισμα της παρατήρησης και της θέασης – μακρόθεν ή εγγύθεν – της παρακολούθησης και της εξέτασης που μοιραία αναγκάζει το μυαλό να κινηθεί σε διαφορετικές από τις καθημερινές οδούς, σε άλλες ατραπούς, καμιά φορά στενές και δύσβατες. Όλοι μας, τουλάχιστον μια φορά, στη ζωή μας έχουμε παρατηρήσει τον κόσμο γύρω μας και δη την φύση. Όλοι μας έχουμε θαυμάσει την ποικιλία των ζωντανών που απαρτίζουν την...
χλωρίδα και την πανίδα. Και, δεν μπορεί, όλοι μας θα έχουμε αναρωτηθεί για την ωφέλεια ή την ματαιότητα αυτής της εκπληκτικής ποικιλίας των ειδών. Κι όμως, ανεπιφύλακτα, ακόμη και ο πιο απρόσιτος νους μπορεί με χαρακτηριστική ευκολία να πειστεί για την ανάγκη ύπαρξης και διατήρησης αυτής της βιοποικιλότητας. Όλα είναι χρήσιμα χωρίς να περιττεύει τίποτα. Και αυτά που θαυμάζουμε και αυτά που σιχαινόμαστε και αυτά που μας είναι αδιάφορα. Χρήσιμα είναι και τα λιοντάρια και οι ύαινες και τα ελάφια και οι λύκοι και τα φίδια και οι μύγες και τα κουνούπια. Χρήσιμα και αναγκαίο να υπάρχουν είναι και το κυπαρίσσι και το καλάμι και η τσουκνίδα και τα αγριόχορτα ως το πιο ταπεινό αγκάθι. Όλα αποτελούν ένα ξεχωριστό κρίκο της αλυσίδας της ζωής. Την αλυσίδα, την οποία με πολύ κόπο και περισσό θράσος ο υβριστής άνθρωπος καθημερινά φτωχαίνει και κονταίνει. Αλυσίδα, που άσχετα αν μας αρέσει ή όχι, συνιστά άφθαστη βλακεία αλλά και ανείπωτη ύβρι να προσπαθούμε να την αλλάξουμε. Βλακεία μεν, διότι ο συνετός άνθρωπος ποτέ δεν επιχειρεί να αποσυναρμολογήσει κάτι αν δεν γνωρίζει πώς να το επαναφέρει στην προτέρα κατάσταση, ύβρι δε, διότι ποτέ δεν επιχειρείς να αλλάξεις μια κατασκευή που φτιάχτηκε από μια απείρως μεγαλύτερη δύναμη και λειτουργεί αποδεδειγμένα για χιλιάδες χρόνια. Επαναπαυόμενος σε αυτό το μοντέλο σκέψης, θα ήταν αρκετό να ακολουθήσω πιστά το ένστικτο και την συνείδησή μου και να παίξω και εγώ τον απειροελάχιστο – όσο και ασήμαντο - ρόλο που μου αναλογεί. Αληθινά, όμως, δεν περνάει μέρα που να μην τριγυρίσει στο μυαλό μου μια σκέψη, μια απορία και μια έννοια που αργά και βασανιστικά, σχεδόν σαδιστικά, άλλοτε με ενοχλεί και άλλοτε πάλι με κατατρώγει, σχεδόν με εξουθενώνει, μέχρι που – ευτυχώς – να χαθώ στα βλέμματα και τα ακούσματα των ανθρώπων που αγαπώ. Παρόλα αυτά, το ερώτημα στέκει ορθωμένο, κοφτερό και αμείλικτο. Σε τι εξυπηρετεί το ανθρώπινο είδος η καφρίλα; Η καφρίλα και η απίστευτη ηλιθιότητα; Ποιον σκοπό άραγε επιτελούν η πνευματική νωθρότητα και η διανοητική ανεπάρκεια, οι ασάλευτοι εγκεφαλικοί νευρώνες; Ο άνθρωπος μπορεί να φερθεί ηλιθιωδώς όταν συντρέχει κάποιος από τους παρακάτω λόγους: Όταν υπάρχει ιδιοτέλεια ή όταν απλώς υπάρχει υστέρηση στην σκέψη. Στην 2η περίπτωση είναι ολοφάνερο ότι ο άνθρωπος ο οποίος είναι αδύναμος να συλλογιστεί τα στοιχειώδη, καλείται ηλίθιος και ως τέτοιος λογίζεται. Στην 1η περίπτωση, εκ πρώτης όψεως, κάποιος που δρα ιδιοτελώς και άρα πονηρά, θα μπορούσε να λογιστεί ως έξυπνος. Αυτό, όμως, με μια πιο προσεκτική εξέταση αποδεικνύει ότι η πονηράδα και ο αριβισμός μόνο πρόσκαιρο όφελος μπορούν να αποφέρουν, συνεπώς μακροπρόθεσμα ο “θύτης” γίνεται “θύμα”. Π.χ. αυτός που υποσκελίζει άλλους στο εργασιακό περιβάλλον του, ναι μεν μπορεί να ανέλθει στην ιεραρχία αλλά είναι θέμα χρόνου: α) με τον ίδιο τρόπο να υποσκελιστεί από κάποιον επίδοξο ανταγωνιστή του και β) να κάνει μεγάλο πάταγο μιας και θα πέσει από ψηλά. Ο άνθρωπος του παραδείγματός μας ίσως αρχικά να λογιστεί ως ευφυής, αποδεικνύεται όμως καταφανέστατα πως πρόκειται για έναν κοινό ηλίθιο. Επίσης π.χ. ο εργοστασιάρχης που θα πουλήσει σκάρτο πράγμα σε χαμηλή τιμή θα αποκομίσει – ναι μεν – γρήγορο όφελος, όμως α) Οι πελάτες του απογοητευμένοι πλέον δεν πρόκειται να ξαναγοράσουν προϊόντα του και β) ως εξαπατημένοι και εξοργισμένοι είναι θέμα χρόνου να τον δυσφημήσουν και επομένως να χαθούν και μελλοντικοί εν δυνάμει πελάτες. Και σε αυτήν την περίπτωση αποδεικνύεται περίτρανα ότι ο άνθρωπός μας είναι απλώς ηλίθιος. Η ευφυία είναι θείο δώρο. Θείο δώρο, όμως, είναι και η φωτιά. Η φωτιά μπορεί να σε ζεστάνει αλλά μπορεί και να σε κάψει. Τα θεία δώρα, όμως, έχουν προδιαγραφές. Μια τέτοια προδιαγραφή λέει ότι αυτός που δέχεται το δώρο θα πρέπει να “δοξάσει” τον εαυτό του έτσι ώστε να “δοξαστεί” και ο δωρητής. Αυτά τα δώρα πάντα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον σκοπό για τον οποίο δόθηκαν. Η φωτιά πρέπει να ζεσταίνει τον άνθρωπο και να λιώνει το μέταλλο και όχι να καίει τις μάγισσες. Η ευφυία πρέπει να χρησιμοποιείται για να καλυτερεύει ο άνθρωπος τις συνθήκες διαβίωσής του και όχι να ζει εις βάρος των άλλων. Πάντα η ευφυία όταν χρησιμοποιείται με λάθος τρόπο, καταντά ηλιθιότητα. Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό έλλογο ον αλλά αυτό δεν συνέβη ώστε να μπορεί να αυθαιρετεί. Συνέβη γιατί καλείται να διαχειριστεί και να φροντίσει με σύνεση τον υπόλοιπο άλογο κόσμο. Αυτά τα δώρα πάντα χρησιμοποιούνται σε φαρμακευτικές δόσεις. Πάντα αποτελούν το φάρμακο στα προβλήματα. Αν ξεπεραστεί η δόση ή χρησιμοποιηθεί με λάθος τρόπο, είναι εύκολο το φάρμακο να γίνει φαρμάκι. Είμαι πολύ κουρασμένος και απογοητευμένος για να συνεχίσω την διάκριση των ηλιθίων μεταξύ τους. Παρόλα αυτά, το ερώτημα στέκει ορθωμένο, κοφτερό και αμείλικτο. Ποιος ο σκοπός ύπαρξης τόσων ηλιθίων; Ποιος είναι ο σκοπός ύπαρξης του άπληστου και ασύδοτου εργοδότη που αδικεί τον εργάτη και ποιος ο ρόλος ύπαρξης του εργάτη ή του φτωχού ανθρώπου που επιθυμεί και ο ίδιος να αδικήσει αλλά δεν το πράττει λόγω αδυναμίας; Ποιος είναι ο σκοπός ύπαρξης της μάνας που διδάσκει την κόρη της ότι ο επιτυχημένος γάμος προϋποθέτει την ύπαρξη πλούσιου συζύγου – όχι απαραίτητα νέου; Ποιος κρίκος της αλυσίδας είναι η μάνα όταν επιχειρεί να εμφυσήσει στον γιο της τήν αντίληψη ότι καμιά γυναίκα δεν θα τον αγαπήσει όσο η μάνα του; Ποιος είναι ο σκοπός ύπαρξης του πατέρα που “παράγει” γιους φυγόπονους, ανεύθυνους και δουλικούς, εύκαμπτους και ευλύγιστους, καμιά φορά και ευρύπρωκτους; Σε τι χρησιμεύουν οι γονείς που δεν χτίζουν έναν σωστό άνθρωπο παρά γεμίζουν το παιδί τους με “εφόδια” και “όπλα” για να “σκοτώσει” στο διάβα του όσους πιο πολλούς μπορεί; Μα τι διάολο χρησιμεύει στην αλυσίδα της φύσης εκείνο το δίποδο που παραβιάζει τον κόκκινο σηματοδότη, που κάνει ένα πανωσήκωμα γιατί “έτσι κάνουν όλοι”, που δανείζεται χρήματα για να πάει διακοπές, που κακοποιεί τα ζώα, που ενθαρρύνει το παιδί του να περιφέρεται στα γραφεία των καθηγητών αρχικά και στα γραφεία των βουλευτών τελικά, που αγοράζει ένα κακόγουστο αυτοκίνητο και σπαταλά τα διπλάσια προκειμένου να το κάνει ακόμα πιο άσχημο, που φωνασκεί στην παραλία συν γυναιξί και τέκνοις, που φεύγοντας από την παραλία αφήνει πίσω του πάσης φύσεως δείγματα της “ευμάρειάς” του, που υποτάσσεται στον κομματικό καθοδηγητή γιατί η θεσούλα του και το ξεφτιλισμένο ψωμάκι δεν πρέπει να λείψει, που υποσκάπτει τους συναδέλφους του για να κερδίσει την εύνοια των ανωτέρων του, που φορώντας την ιατρική μπλούζα αποφασίζει ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει, που κρυβόμενος πίσω από την πανεπιστημιακή του έδρα, δίκην Πινοσέτ, άλλους προάγει και άλλους καθηλώνει, που περνώντας την άχαρη και μίζερη ζωή του πίσω από τον ρυπαρό γκισέ εκδηλώνει συμπτώματα κραυγαλέας αμάθειας και θλιβερής αγραμματοσύνης απέναντι σε ταλαιπωρημένους πολίτες; Σε τι ακριβώς χρησιμεύουν αυτοί οι οργανισμοί; Είναι δυνατόν η φύση να μην έχει προνοήσει για την άμυνά της απέναντι σε όλα αυτά τα παράσιτα; Είναι δυνατόν να μην υπάρχει εχθρός που να ελέγχει τον πληθυσμό αυτών των ακάρεων; Είναι δυνατόν αυτό το σμήνος να αφεθεί να μας καταπιεί; Ώστε μέχρι εδώ ήταν; Θα μας φάνε οι ακρίδες; Δεν υπάρχει ένας αντρειωμένος να τους ψεκάσει; Δεν ξέρω… Και ας δήλωνε ο Αγησίλαος ότι πρώτη ανάμεσα σε όλες τις αρετές είναι η δικαιοσύνη. Διότι τίποτα δεν ωφελεί η ανδρεία χωρίς δικαιοσύνη, ενώ, αν όλοι οι άνθρωποι γίνονταν δίκαιοι, η ανδρεία δεν θα χρειαζόταν καθόλου. Δεν ξέρω… Και πάλι βρίσκομαι εκεί από όπου ξεκίνησα. Με ένα κοφτερό και αμείλικτο ερώτημα, διαφορετικό τούτη την φορά. Είμαστε αρκετά ανδρείοι ώστε να γίνουμε δίκαιοι;
Πηγη