Η Τέχνη της προπαγάνδας: Πως να πείσεις τους άλλους!

Αν κέρδιζε τον πόλεμο ο Χίτλερ, εδώ θα υπήρχε η φωτογραφία του Winston Churchill. Γιατί; Διάβασε παρακάτω και θα μάθεις!

Προπαγάνδα! Προπαγάνδα! Προπαγάνδα!

Η λέξη και μόνο σου φέρνει στο μυαλό σου κάτι “κακό” — ναι, σκέφτεσαι ακόμα με όρους πρώτης δημοτικού.  Οι σκηνές που έρχονται στο μυαλό σου είναι αυτές όπου κάποιος σου λέει ψέματα για να σε...

πείσει έχοντας φυσικά κατά νου να σεβλάψει πιθανώς για δικό του κέρδος. Σου έρχονται σκηνές σε σκοτεινά δωμάτια -έτσι για να το καρικατουρέψουμε τραγικά- γραβατωμένα μέλη της παγκόσμιας ελίτ ή πολυεθνικάριοι να συνεδριάζουν πάνω από μαύρα γρανιτένια τραπέζια για το πως θα διασπείρουν το ψεύδος για να γεμίσει η τσέπη τους λεφτά ή απλά γιατί έτσι darthvaderιανά γουστάρουν να σε βλέπουν να υποφέρεις σε μια “Νέα Εποχή” κάτω απο την μπότα ενός χαιρέκακου δυνάστη. Ναι, είναι οι πλεκτάνες που σου αποκαλύπτει το κάθε Zeitgeist και εσύ τρέχεις μετά “διαφωτισμένος” να δείξεις και σε άλλους “πως μας εκμεταλλεύονται οι μπάσταρδοι”! Αν από την άλλη ανήκεις στην πλευρά των “ελίτ” ίσως η λέξη προπαγάνδα σου φέρνει στο μυαλό τις μεθόδους του αντίπαλου στρατοπέδου, των “αντιεξουσιαστών“, που προσπαθούν να σε βλάψουν με φανατισμό και ψέματα!

Έχεις συνδυάσει την λέξη “Προπαγάνδα” με εταιρίες, πολιτική και ψέματα ενώ σίγουρα δεν θα το λάμβανες ως τιμή αν κάποιος σε ονόμαζε “Προπαγανδιστή”. Πιθανότατα είσαι όμως προπαγανδιστής όπως επίσης είσαι και “θύμα” της προπαγάνδας σε πολλά θέματα που ξεφεύγουν από την πολιτική και αγγίζουν από τις θρησκευτικές έως τις κοινωνικές απόψεις σου, ακόμα και τις απόψεις που υιοθέτησες και “φοριούνται αβασάνιστα” στην παρέα σου. Το πιθανότερο είναι η πλειοψηφία των απόψεών σου να είναι αποτέλεσμα προπαγάνδας.

Ο ορισμός της προπαγάνδας είναι πραγματικά απλός και ουδέτερος και ουδεμία σχέση έχει με τις “σκοτεινιές” και τις “ασχήμιες” που σου ανέφερα παραπάνω, γλυκέ μου χάφτουλα :

Προπαγάνδα είναι οποιαδήποτε μορφή επικοινωνίας αποσκοπεί στον να επηρεάσει την στάση μιας κοινότητας ή ενός ατόμου απέναντι σε ένα ζήτημα.

Γιατί όμως την έχεις συνδυάσει με την πολιτική και το ψέμα; Διότι η χρήση της είναι κορωνίδα της πολιτικής (θες να επηρεάσεις άτομα, τουλάχιστον να σε ψηφίσουν) και διότι το “ψέμα”, η “ανακρίβεια” και ο “φτηνός εντυπωσιασμός” είναι μέσα στα εργαλεία της προπαγάνδας. Βλέπεις, ξέρεις και εσύ τα εργαλεία της προπαγάνδας μόνο που τα έχεις προσέξει και τα έχεις προσάψει στο στρατόπεδο με τους “αντιφρονούντες” και ουδέποτε σε αυτούς που θεωρείς πως ανήκουν στο συνάφι σου. Κάπου εδώ έχεις καταλάβει πως το σημερινό άρθρο δεν έχει τόσα χάχανα και λάχανα όπως τα προηγούμενα, οπότε σου προτείνω να ξεκουμπιστείς από εδώ, να πας να διαβάσεις κάτι άλλο πιο αστείο και εύκολο, διότι τώρα θα περάσουμε στο να πούμε κάποια βασικά πράγματα περί προπαγάνδας.

Αν πάλι αναζητείς μια πραγματεία πάνω στην προπαγάνδα που θα εντυπωσίαζε ακόμα και τους πολύ φιλοσοφιζέ φίλους σου, κόψε λάσπη, θα θεωρήσεις τα παρακάτω  κακόγουστο αστείο οπότε σου προτείνω να την πέσεις στα βιβλία και στα sites κοινωνικοφιλοσοφικού περιεχομένου που θα στα πούνε πολύ πιο σοβαρά, ωραία και με  πιο πομπώδεις  λέξεις από ότι το σαφρακιασμένο Zyklon B.

Όσοι έμειναν μαζί μας , ας με ακολουθήσουν στον προθάλαμο του tour μας:

Που μπορείς να συναντήσεις τη προπαγάνδα;

Αφού αποσυνδέσαμε την προπαγάνδα από “ζοφερά μόνο” κίνητρα και τη φέραμε στα ίσα της, πάμε να δούμε που θα την συναντήσεις. Παντού. Άσε τον πόλεμο και τη πολιτική στην άκρη, η προπαγάνδα υπάρχει οπουδήποτε υπάρχει ανάγκη να πείσεις τον άλλο για κάτι: Από τις διαφημίσεις με τα λαμπερά χαμόγελα λόγω οδοντόκρεμας με ενεργό συστατικό την “Chisamol” και τις χαρούμενες οικογενειακές στιγμές λόγω μιας κάποιας μαργαρίνης, από τα λεγόμενα της γιαγιάς σου έως τα σήριαλ που σου δίνουν κατευθυντήριες γραμμές για το πού πρέπει να πιστεύεις ,τι πρέπει να φοράς και πως πρέπει να φέρεσαι.Φυσικά υπάρχει και στα δελτία ειδήσεων που διαμορφώνουν την άποψή σου, σου καθορίζουν τα όρια του αποδεκτού και σου λένε πως πραγματικά έγιναν τα γεγονότα που σου παρουσιάζουν έτσι ώστε και εσύ να μην μείνεις στην απέξω, να συμμεριστείς την γνώμη της πλειοψηφίας, την ΣΩΣΤΗ γνώμη για αυτά.

Η προπαγάνδα επίσης υπάρχει άθελά σου όταν προσπαθείς να πείσεις φίλους σου για μια άποψή σου (το ονομάζεις “συζήτηση”) διότι όπως θα δεις παρακάτω χρησιμοποιείς πολλά από τα εργαλεία της. Ιστορικά θα μπορούσαν να γραφτούν και έχουν γραφτεί τόμοι για την προπαγάνδα: Από αναφορές σε “δημαγωγία” και “δημαγωγούς” στον αρχαίο κόσμο μέχρι και εκπληκτικούς μάστορες του είδους όπως ο υπέροχος στον τομέα του Joseph Goebbels, στενός φιλαράκος του καλού μας φίλου Hitler!  Τα σλόγκαν τύπου “Ναι στην ζωή, Όχι στα Ναρκωτικά” και “Για μια καλύτερη Ελλάδα“, οι στερεότυπες εκφράσεις του κερατά που ακούς στα MME τύπου “Πύρινη λαίλαπα” ή “Ειδεχθές έγκλημα” ακόμα και γνωμικά λαϊκής σοφίας έχουν και αυτά προπαγανδιστικό ρόλο.

Είναι η προπαγάνδα αποτελεσματική, και αν ναι γιατί;

Η προπαγάνδα είναι τρομερά αποτελεσματική: είναι ίσως ο γρηγορότερος και ο πιο σίγουρος τρόπος για να πείσεις μια μεγάλη μάζα ανθρώπων ανεξαρτήτως ηλικίας και μορφωτικού επιπέδου.

Πόσο αποτελεσματική; Τόσο αποτελεσματική ώστε να χρησιμοποιείται κατά κόρον στον πόλεμο και στη πολιτική,δυο τομείς που θες γρήγορα αποτελέσματα, ξοδεύοντας ένα κάρο λεφτά για τούτη. Τόσο αποτελεσματική ώστε η επιτυχία της να μην εξαρτάται από την λογική ορθότητα της γνώμης που προσπαθείς να περάσεις, ορισμένες φορές όσο πιο τρελή τόσο καλύτερα: άλλοι πιστεύουν σε σταυρωμένους που αναστήθηκαν, άλλοι πως η πεθαμένη τους γιαγιά έχει μετεμψυχωθεί σε αγελάδα, άλλοι πως το κεφάλαιο θα μας σώσει, άλλοι πως θα μας σώσουν οι μολότοφ, άλλοι πως τους Πραγματικούς Έλληνες θα τους σώσουν ούφο και Ελ, άλλοι πως για όλα φταίει οι Χ (βάλε λαό/ομάδα που δεν συμπαθείς).

Δες απλά τι απόψεις κυκλοφορούν στον πλανήτη γη και βγάλε το συμπέρασμά σου. Δες πως βλέπεις εσύ τα άτομα που πρεσβεύουν την κόντρα αντίθετη ιδέα από αυτήν που ενστερνίζεσαι και δες μετά πως βλέπουν και αυτοί εσένα: και για τις δυο πλευρές είναι πασιφανές πως η αντίπαλη πλευρά έχει λάθος.

Ο άνθρωπος είναι ικανός να πιστέψει ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ αν του το θέσεις με έξυπνο τρόπο.

Η αποτελεσματικότητα της προπαγάνδας έγκειται στο ότι απευθύνεται πολύ ισχυρά στο συναίσθημα. Μη φανταστείς δηλαδή πως ένας προπαγανδιστής χρειάζεται να έχει ατσάλινα επιχειρήματα και να σηκώνει το χέρι σε διδακτική στάση καθώς εξαπολύει ένα λογύδριο που δεν μπορείς να το “πιάσεις” από πουθενά διότι είναι αρτιότατο από άποψη λογικής / φιλοσοφίας. Πίπες μπλε πουά! Αν απαιτεί ένα πράγμα η προπαγάνδα , αυτό είναι καλή γνώση ψυχολογίας.

Η προπαγάνδα εκμεταλλεύεται το γεγονός το ότι ο άνθρωπος είναι πληροφοριακά ετερόφωτος και το ότι θέλει να ανήκει κάπου — κοινωνικό ζώο τον είχαν πει κάποτε. Βάλε εδώ τον σάπιο σου εγκέφαλο να σκεφτεί λίγο για πόσα πράγματα και απόψεις που κουβαλάς, η γνώση που σε οδηγεί εκεί είναι πραγματικά δική σου -εσύ την παρήγαγες- και για πόσα ουσιαστικά “εμπιστεύτηκες” τους άλλους, κουβαλάς και μεταλαμπαδεύεις και σε άλλους γνώση που δεν την καρατσέκαρες ο ίδιος. Σκέψου τώρα ότι η γνώση (με την γενική έννοια εδώ) διαμορφώνει τη πραγματικότητά σου και βγάλε συμπέρασμα. Επίσης δες το πόσο καλύτερα νιώθεις όταν τις πράξεις σου και τις απόψεις σου τις συμμερίζονται οι άλλοι, όταν σε “χειροκροτούν” και όχι όταν σε γιουχάρουν. Ακόμα και να θες να είσαι το μαύρο πρόβατο, πάλι νιώθεις όμορφα στην συντροφιά άλλων μαύρων προβάτων. Η προπαγάνδα λοιπόν, το μόνο που έχει να κάνει είναι να ανάψει τη φωτιάκαι αφήνει αυτές τις δύο ανθρώπινες ιδιότητες να την αναπαραγάγουν σαν φωτιά που κάποιος φίλτατος διεστραμμένος πυρομανής έβαλε σε αχυρώνα.

Τι εργαλεία χρησιμοποιεί η προπαγάνδα;

Ας αφήσουμε τον υπουργό προπαγάνδας του Χίτλερ να το προλογίσει: 

” Η προπαγάνδα δεν έχει ουδεμία σχέση με την αλήθεια”.

όπως έχει γράψει ο Goebbels

Αν θέλαμε να απαριθμήσουμε όλα τα κολπάκια που χρησιμοποιεί η προπαγάνδα, θα έπρεπε το παρόν άρθρο από μια φορά βαρετό που είναι, να γίνει δέκα φορές βαρετότερο και δέκα φορές μεγαλύτερο (σημείωση του editor: Zyklon B, δείξε έλεος.). Θα σου σφυρίξω μόρτικα για ορισμένα από αυτά, για να κατανοήσεις όμως την πραγματική φύση της προπαγάνδας και τον εργαλείων της. Λάβε υπόψιν σου πως μεγάλο μέρος αυτών, αν όχι όλα, ανήκουν στην κατηγορία των “logical fallacies“.

Η λογική/ρητορική πλάνη/απάτη ( logical fallacy ), κατά την φιλοσοφία, είναι ένα λάθος στην επιχειρηματολογία που την καθιστά το επιχείρημα άκυρο: Προσοχή εδώ! Δεν το καθιστά αναποτελεσματικό να πείσει, ίσα ίσα πείθει μια χαρά, απλά στερείται πραγματική ουσίας, είναι φόλα με άλλα λόγια. Το ωραίο; Τα χρησιμοποιείς καθημερινά σε οποιαδήποτε συζήτησή σου, έχεις πείσει άλλους με αυτά και σε έχουν πείσει άλλοι με αυτά, τα διαβάζεις και τα ακούς χωρίς να διαμαρτύρεσαι για την χρήση τους.

Μη μου στραβώνεις εδώ, φιλική συζητησούλα κάνεις με τα φιλαράκια σου, δεν κάνετε διαγωνισμό λογικής και επιχειρηματολογίας, γλώσσα ξύνετε-πορδές αφήνετε!  Το πρόβλημα απλά αρχίζει όταν αυτά λαμβάνονται ως λογικά επιχειρήματα και διαμορφώνουν την γενική στάση απέναντι ενός ζητήματος, πόσο μάλλον αν το ζήτημα καθορίζει τις γενικές πεποιθήσεις ενός λαού ή τη νομοθεσία. Σε ξύνει άσχημα εδώ να δεις μερικά από αυτά τα εργαλεία, θα τα αναγνωρίσεις σίγουρα, εξάλλου έχεις μαθητεύσει δίπλα στους καλύτερους: τηλεόραση, πολιτικούς, εκκλησίες και κοινωνία.

Έλα να σε πάω μια τσάρκα και να σε κάνω καλύτερο προπαγανδιστή από ότι ήδη είσαι!

Reefer Madness: Είναι εμφανέστατο όπως δείχνει και αυτή η ταινία πως η κάνναβη θα σε τρελάνει και θα σε μετατρέψει σε ψυχοπαθή δολοφόνο! Μακριά!

Αλήθεια,ψέμα και τα ενδιάμεσα.

Αν και ο Goebbels θα διαφωνούσε, η αλήθεια μπορεί και αυτή να δράσει προπαγανδιστικά εάν θεωρήσουμε σωστό τον αρχικό ορισμό της προπαγάνδας. Πες την αλήθεια, τη πλήρη αλήθεια για εσένα (υποκειμενική ή διυποκειμενική) καιπείσε τον άλλο. Τούτο είναι κοπιαστικό και θα αναγκαστείς να παραδεχθείς πράγματα που ίσως να μην συμφέρουν στην διάδοση της άποψής σου. Το ψέμα από την άλλη, είναι αυτονόητο. Το έχεις πει, στο έχουν πει, όταν ήσουν μικρό αγοράκι σου έλεγαν πως ο θεούλης θα σε στείλει στα καζάνια αν λες ψέματα παρέα με το pedobear αφού πρώτα βγάλεις αιμορροΐδες ή πως το λιλάκι σου θα μεγαλώσει σαν την μύτη του πινόκιο αν ήσουν ένα άτακτο κοριτσάκι που έλεγε ψέματα  (να λοιπόν και μια εξήγηση για την ύπαρξη των τραβεστί)! Το ψέμα έχει φυσικά τον κίνδυνο της αποκάλυψηςκαι την απώλεια του κύρους σου όταν ανακαλυφθεί, παρόλαυτα μη σε ανησυχεί αφού αποδεδειγμένα οι άνθρωποι έχουν μνήμη χρυσόψαρου ή στη χειρότερη “τετραετίας”: περίμενε λίγο να ξεχαστεί η φόλα σου και ξανάρχισε τα ψέματα.

Το πραγματικό διαμαντάκι εδώ δεν είναι οι καθαρές αλήθειες ή τα καθαρά ψέματα. Είναι η μίξη αυτών των δύο ή το να ψεύδεσαι μέσω παράληψης. Στη πρώτη περίπτωση βάζεις το ψέμα σου ανάμεσα σε αλήθειες, οπότε σε έναν επιφανειακό έλεγχο στέκει. Στην δεύτερη περίπτωση λες μέρος της αλήθειας, βολικά, ξεχνώντας ότι δε συμφέρει το σκοπό σου να ακουστεί.

Παραδείγματα :

1. “Η ηρωίνη σκοτώνει: αυτό το κάνει μέσω αναπνευστικής παράλυσης και πνευμονικού οιδήματος ή μέσω μολύνσεων που οδηγούν σε σηψαιμία!“  — Η ηρωίνη ως ουσία μπορεί να επιφέρει το πρώτο σκέλος σε περίπτωση υπερδοσολόγησης, όχι όμως το δεύτερο που εξαρτάται από τον τρόπο χορήγησης και τις προσμίξεις.
2. “Ο Χίτλερ έχτισε δρόμους, ανέβασε την Γερμανία ψηλά, έδωσε νέα πνοή στην βιομηχανία. Έναν τέτοιο χρειαζόμαστε“  — Ναι τα έκανε αυτά με το παραπάνω. Έκανε όμως επίσης και πολλά άλλα για τα οποία ο Γερμανικός λαός σήμερα ντρέπεται και το σημαντικότερο όλων είχε ένα πολύ κακόγουστο μουστάκι. Θέλεις να σε κυβερνάει ένας τύπος ο οποίος αποτέλεσε την έμπνευση για το “Lets give him/her a Hitler“;

Ο Charles Manson είναι ένθερμος υποστηρικτής του βουρτσίσματος των δοντιών και συμβουλεύει "Πλύνε τα και εσύ ΣΗΜΕΡΑ!". Το ότι είναι Serial Killer και ψυχάκιας δεν ακυρώνει την ορθότητα της συμβουλής του. Να τα πλύνεις σήμερα!

Ad Hominem.

Αυτή η λατινικούρα σημαίνει “στον άνθρωπο“, η πλήρης φράση είναι argumentum ad hominem που σημαίνει “επίθεση στο πρόσωπο και όχι στην ιδέα που πρεσβεύει”. Την ξέρεις πολύ καλά από εποχές δημοτικού όπου αρκούσε να φωνάξεις “Ο Μάκης τον παίρνει” για να ακυρώσεις πλήρως αυτόν και τα λεγόμενά του, ασχέτως που όλοι γνωρίζουμε το ότι το γεγονός ότι ο Μάκης όντως τον παίρνει στεγνά δεν έχει ουδεμία σχέση με το αν έχει πει κάτι σωστό ή όχι. Μεγαλώνοντας, τα ad hominem παραμένουν τα ίδια μόνο που γίνονται ελαφρώς πιο “σοβαρά” και πιο περίτεχνα. Σίγουρα θα τα έχεις συναντήσει σε πολλές. ενδοδυκτιακές και μη, συζητήσεις.

Παραδείγματα:

1. “Ακούς τους αναγνώστες του Fridge.gr που λένε ότι είναι γαμάτο; Ρε αυτοί είναι βλάκες!” — Το ότι είναι νοητικά υποδεέστεροι από τον Sloth που έχει μόλις μασουλήσει μια ολάκερη φυτεία μαριχουάνας δεν έχει καμία σχέση με το Fridge, ίσα ίσα ενισχύει το γεγονός ότι είναι τόσο γαμάτο το Fridge που ακόμα και βλάκας να είσαι δεν μπορείς παρά να αντιληφθείς την γαματοσύνη του!
2. ” Τα παιδιά πρέπει να παίρνουν την ημερήσια δόση βιταμίνης C αλλιώς θα πάθουν σκορβούτο, τα ούλα τους θα υποχωρήσουν και θα ματώνουν πολύ εύκολα” είπε ο παιδεραστής. — Ναι, αυτό που είπε ο παιδόφιλος ισχύει, είναι πέρα για πέρα αληθινό ασχέτως που ως παιδεραστής προφανέστατα έχει τους λόγους του να μη θέλει να ματώνουν εύκολα τα τρυφερά, γλυκά, βελουδένια ούλα αυτών των μικρών αγγέλων!

Απο XKCD...

Προσφυγές.

Όχι πρόσφυγες, προσφυγές λέμε! Οι προσφυγές είναι μια τεράστια κατηγορία λογικών σφαλμάτων που χοροστατεί σε κάθε προπαγάνδα.

Προσφυγή αποτελεί το να προσπαθήσεις να πείσεις κάποιον με μια δακρύβρεχτη ιστορία (προσφυγή στο συναίσθημα), λέγοντάς του πως το ίδιο υποστηρίζει κάποιος γνωστός/”ειδικός” (προσφυγή στην αυθεντία), πως όλος ο κόσμος το πιστεύει (προσφυγή στην πλειοψηφία), ότι “έτσι συνηθίζεται” (προσφυγή στην παράδοση) και άλλες πολλές παρόμοιες γραμμές επιχειρηματολογίας. Κάτι τέτοιο δε σημαίνει πως a priori είναι “λάθος” αυτό που υποστηρίζει η αυθεντία, η παράδοση, η πλειοψηφία  δε σημαίνει όμως επίσης πως είναι και σωστό!

Μια αρκετά συνηθισμένη μορφή έμμεσης προσφυγής είναι επίσης όταν σε διαφημίσεις βλέπεις να σου εξηγεί πως δουλεύει το σούπερ ντούπερ προϊόν ένας τύπος με λευκή ποδιά εργαστηρίου και από κάτω εμφανίζεται το όνομά του και οι τίτλοι του: μπορεί να είναι ο Μάκης που το μόνο πτυχίο που έχει πάρει ποτέ είναι BSc in Αnal Perforation με μεταπτυχιακό στις “στεγνές ολισθήσεις πρωκτικού τύπου” αλλά, παραδέξου το! Δείχνει ωραία με την ποδιά και πείθει! Εξάλλου οι ποδιές είναι τρομερά ακριβές για να τις αγοράσει κάποιος στο φλου και όταν πας να τις πάρεις σου ζητάνε επικυρωμένα αντίγραφα των πτυχίων σου! Τα παραπάνω μπορούν να συνδυαστούν και με γενικότητες για την δημιουργία ακόμα πιο ισχυρών φράσεων όπως “Ο κόσμος λέει”, “Οι ειδικοί συστήνουν”, “Ακούγεται πώς” --Ποιος “κόσμος“; Ποιοι “ειδικοί“; Που και από ποιους ακούγεται;

Αρκετά συνηθισμένη και αποτελεσματική πρακτική είναι και η επίκληση στο συναίσθημα, με extra bonus αν αναφερθείς σε ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες.

Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτει το τραγικά γελοίο “Ας σκεφτεί κάποιος τα παιδιά μας” με παραλλαγή το “για το καλό των παιδιών μας“. Μια πιο άμεση παραλλαγή που μπορεί να εμπεριέχει και τα παιδιά για να είναι πιο ισχυρή, είναι και ηπρόκληση φόβου από τις συνέπειες του αν δεν ακολουθηθεί η συμβουλή. Ένα ακόμα κολπάκι εδώ είναι να αναφέρεις σε μια δακρύβρεχτη ιστορία το πόσο “καλός” ήταν ο άλλος και εκτός των πόντων τραγικότητας που σκοράρεις,τρομάζεις και τον συνομιλητή σου που το ίνδαλμά του φέρει αυτές τις ποιότητες. Κλασσική εφαρμογή αυτού; Ο προλογισμός θανάτου νέου από “τα κακά ναρκωτικά” : “ο Brett Chidester, ο Παύλος, ο Σάκης ήταν αριστούχος, κοινωνικότατος, όμορφος, με πολλά χόμπι και πάντα με το χαμόγελο στα χείλη!“. Ίσως έτσι να είναι ο γιος σου ή η κόρη σου, ίσως να θες να ήταν έτσι, ίσως σε πιάσει μεγαλύτερη κωλοπιλάλα που τα χαράμισε όλα τούτα για δύο τζούρες Salvia divinorum, ίσως να σου δείχνει πως από τη “μάστιγα των ναρκωτικών” δεν ξεφεύγει κάνεις αν δεν κάνουμε κάτι για αυτά ΕΔΩ και ΤΩΡΑ. Μα καλά, ας σκεφτεί κάποιος ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ το καλό των μελλοντικών γενεών!

Παραδείγματα:

1. “ Καθημερινές πλύσεις με υδροφθορικό οξύ χαρίζουν κατάλευκο χαμόγελο, είχε πει ο Μάρξ” —Μπορεί ο Μάρξ να ήταν θεούλης για πολλούς αλλά ούτε ειδικός στην στοματική υγιεινή ήταν ούτε καθημερινές πλύσεις με αυτό το οξύ θα σου χαρίσουν κατάλευκο χαμόγελο. Ακόμα και ειδικός επί του θέματος να ήταν, αυτό δεν σημαίνει ότι οτιδήποτε λέει πάνω στο θέμα είναι σωστό με την δικαιολογία ότι  “αυτός γνωρίζει”. Παρόλαυτά, δοκίμασε το και δεν θα χρειαστεί ποτέ να ξαναχάσεις τον ύπνο σου για την στοματική σου υγεία!
2. “Μα καλά τόσος κόσμος χαζός είναι που προτιμάει τα δυο μεγάλα κόμματα;” — Δισεκατομμύρια μύγες ανά τον κόσμο προτιμούν τα σκατά για τροφή! Τόσες μύγες ρε αδερφέ δεν παίζει να κάνουν λάθος.
3. “Αν δεν φύγουν οι μετανάστες θα ανέβει η εγκληματικότητα. Τι χώρα θα παραδώσουμε στις επόμενες γενεές;” — Έχω μια εναλλακτική πρόταση, να φύγουν οι Έλληνες. Κάνουν περισσότερο κακό καθημερινά στους συμπατριώτες τους από ότι οι αλλοδαποί.

Όχι, απλά όχι. ΔΕΝ είναι φίλος μου, ΟΥΤΕ και δικός σου, δεν τον γνωρίζουμε καν! Για το αν μάχεται για την ελευθερία, μην ρωτήσεις μόνο τους δικούς σου , ρώτα και αυτούς τους οποίους μάχεται να δεις αν συμφωνούν.

Απαστράπτουσες Γενικότητες.

Απαστράπτουσες γενικότητες ή glittering generalities αν είσαι των γαλλικών: Αυτή η κατηγορία εμπεριέχει γενικότητες που είναι ευχάριστες στα αυτάκια. Λέξεις όπως “Δημοκρατία”, “Αγάπη”, “Ελευθερία”, “Γνώση”,”Θεός” και γενικά λέξεις με θετικό πρόσημο αν χρησιμοποιηθούν σε μια πρόταση της δίνουν μια αίσθηση ανώτερου σκοπούκαι ιδανικών. Υπάρχει και το αντίστροφο, που το χρησιμοποιείς πάνω στους αντιπάλους σου όπου οι αναφορές σου σε αυτούς περιλαμβάνουν πάλι γενικότητες με αρνητικό πρόσημο όπως “Κακός”, “Ανηθικότητα”  κτλ. Από αυτήν την αντίστροφη χρήση προκύπτει επίσης και η οπτική προπαγάνδα όπου ο “εχθρός” παρουσιάζεται με τρομερές γενικεύσεις ως καρικατούρα, άλλοτε αστεία και άλλοτε τρομαχτική: αξίζει να ψάξεις να δεις τις προπαγανδιστικές αφίσες της χιτλερικής Γερμανίας κατά των Εβραίων,της Αμερικής κατά του κομμουνισμού, και της κομμουνιστικής Ρωσίας κατά του καπιταλισμού.

Παραδείγματα:

1. “Ο νόμος πρέπει να εφαρμοστεί για το καλό της Δημοκρατίας, της Τάξης, της Ελευθερίας” — Και ο νόμος είναι να φυλακίζεται όποιος βγαίνει έξω μετά τις 8 ή όποιος κάνει συναντήσεις άνω των τριών ατόμων τη φορά.
2. “Πρέπει να τους βομβαρδίσουμε διότι είναι κακοί, άπιστοι, έχουν δικτατορία και είναι Θέλημα Θεού η παρέμβασή μας!“-- Η ιστορία της Αμερικής εδώ και κάποιες δεκαετίες… Βγάλε συμπέρασμα.

Θα έκανες τα πάντα να μην είσαι το άσπρο παπάκι. Λάθος, κάνεις τα πάντα για να μην είσαι το άσπρο παπάκι, τις απόψεις σου δεν θα άλλαζες;

Ταύτιση και  συνοχή.

Αν ποτέ έχεις ακούσει για το “μέσο άνθρωπο” στη προσπάθεια κάποιου να σε πείσει ή έχεις δει εικόνες όμορφων και πετυχημένων στις διαφημίσεις, τότε κάποιος έχει χρησιμοποιήσει αυτές τις μεθόδους πάνω σου.

Βασίζονται σε αυτά που λέγαμε στην αρχή για τη προπαγάνδα, ότι είσαι δηλαδή όπως και να έχει κοινωνικό ζώο. Η ταύτιση μπορεί να περιλαμβάνει το να σου παρουσιάσει κάποιος ένα άτομο στο οποίο μοιάζεις, το οποίο το θεωρείςαντιπροσωπευτικό ή στο οποίο θέλεις να μοιάσεις. Εδώ, οι “μαρτυρίες” είναι αρκετά ισχυρό εργαλείο: βλέπεις συνέντευξη κάποιου “μέσου ανθρώπου” να λέει πόσο συμφωνεί με το Χ ή πόσο υπέροχο είναι το Ψ προϊόν. Παρόμοιο αποτέλεσμα έχουν και οι διαφημίσεις όπου δείχνουν χαρούμενες οικογένειες με τα κλασσικά “δύο παιδιά αγοράκι-κοριτσάκι, σίγουρος επαγγελματίας άντρας, όμορφη γυναίκα, αμάξι, σπίτι, σκύλος“.

Η συνοχή έχει τη βάση της στο ότι κανείς σε ένα γκρουπ, οποιοδήποτε κι αν είναι αυτό, δεν θέλει να διαφέρει απόφόβο ότι δεν θα είναι αποδεκτός. Αν πείσεις τον άλλον ότι οι απόψεις του δεν είναι αποδεκτές, τότε είναι πολύ πιθανότερο να συμφωνήσει με απόψεις του συνόλου ανεξαρτήτως πόσο παράλογες είναι αυτές.

Δες το παρακάτω βίντεο:

Παρακλάδι της “συνοχής” είναι και η υπακοή σε κάποια φιγούρα με κύρος η οποία αναλαμβάνει ρόλο αρχής: σαν καλό πιθήκι που είσαι, υπακούς στην τάση για συνοχή του γκρουπ, υπακούς όμως επίσης και στη κοινωνική διαστρωμάτωση του που είναι παρούσα ακόμα και σε αγελαία ζώα. Αξίξει να ψάξεις στο google τις φράσεις “Milgram’s Experiment“, “Stanford Prison Experiment“.

Παραδείγματα:

1. “Με το νέο και βελτιωμένο πρόγραμμα, έχασα 20 κιλά σε 10 μέρες!” Σούλα Αρπαρχίδου, Νοικοκυρά. — Το “νέο και βελτιωμένο” πρόγραμμα μπορεί να εμπεριέχει το να φας το παράσιτο “ταινία” που θα εγκατασταθεί στα έντερά σου και θα σε αρμέξει κανονικά! Παρολαυτά κάτι ξέρει η Σουλάρα!
2. Χαντσομάκος με γραβάτα και κουστούμι κάθεται μπροστά στο τζάκι με μια πουράκλα και ένα “Σκώτς” στο χέρι, στο background η λάγνα ξανθιά trophy wife του, ξαπλωμένη χάμω στο πανάκριβο χαλί του, κάνει ένα γεμάτο υπονοούμενα νόημα με το δάχτυλο να τη πλησιάσει. Καθώς αυτός γυρνάει και κοιτάει τη κάμερα με σιγουριά, ακούγεται μια αρρενωπή φωνή να λέει “Οι σωστές επιλογές ξεχωρίζουν τους πραγματικούς άντρες από τα παιδιά” -- Η διαφήμιση αφορά buttplugsειδικά σχεδιασμένα για maximum ερεθισμό του προστάτη, με ρυθμιστή έντασης της δόνησης.

Τι βλέπεις στην εικόνα; Τι μπορείς να δεις αν αλλάξεις το πλαίσιο αναφοράς;

Εκτός πλαισίου αναφοράς -- Μοντάζ.

Αυτές οι δυο τεχνικές είναι τρομερά έξυπνες διότι δε χρησιμοποιούν το ψέμα αλλά μέρος της αλήθειας όπως τους βολεύει. Θυμίζει ελαφρώς το “ενδιάμεσα” που ανέφερα πάνω πάνω.

Στην πρώτη περίπτωση μπορείς να πάρεις αυτά που είπε κάποιος για το Χ ζήτημα και να τα συσχετίσεις με κάτι άσχετο, οπότε φαινομενικά αυτό που είπε υποστηρίζει την άποψη που εξέθεσες. Η δεύτερη περίπτωση είναι το οπτικό ανάλογο του πρώτου, ειδικά αγαπημένη στα κανάλια: η ρίψη μιας μολότοφ μπορεί να φανεί ως δέκα αν βάλεις τίτλο “Μολότοφ τύλιξαν την Αθήνα στις φλόγες” και λουπάρεις την σκηνή της μιας και μοναδικής ρίψης να παίζει συνέχεια.

Παραδείγματα:

1. “Η πρότασή μου είναι η πιο συνετή, δεν θα πρέπει να τυφλώσεις κάποιον αν σε έχει τυφλώσει! Ο Μαχάτμα Γκάντι είχε πει: Οφθαλμόν αντί Οφθαλμού, όλος ο κόσμος θα τυφλωθεί.” — Η πρόταση του προς δημοψήφισμα ήταν αν κάποιος σε τυφλώσει, να δημεύσεις την περιουσία του, να τον υποβάλλεις σε Bukakκe στην κεντρική πλατεία της πόλης και μετά να τον κάψεις ζωντανό.
2. Η οθόνη δείχνει βιτρίνες να σπάνε, μολότοφ να φεύγουν, αιμόφυρτοι άνθρωποι να τρέχουν να σωθούν, παντού δακρυγόνα και μια φωνή λέει: “Απόψε στα Νέα των Οκτώ, Άγρια συμπλοκή κουκουλοφόρων με την αστυνομία” -- Οι εικόνες είναι πλάνα αρχείου, μπορεί να είναι από δέκα συμπλοκές, θα μπορούσε να ήταν και από Μαλαισία αν εκεί δεν ήταν σχιστομάτηδες και έμοιαζαν με Έλληνες. Στο λένε ναι μεν με μικρά γραμματάκια ότι είναι από το αρχείο αλλά.. τι αίσθηση σου αφήνουν; “Είδες ειδήσεις; Σφαγή ρε έγινε!”.

Τα παραπάνω είναι ένα μικρό μέρος της τεράστιας λίστας των εργαλείων που χρησιμοποιεί η προπαγάνδα, μια “χαμηλή τέχνη” αλλά άκρως αποτελεσματική αν έχεις κατά νου να επιτύχεις χρησιμοποιώντας κοινωνική μηχανική.

Οι παραπάνω μέθοδοι μπορούν να συνδυαστούν για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα όπως επίσης και να αποτελέσουν περιεχόμενο “Σλόγκαν“. Τα σλόγκαν είναι ένα όχημα της προπαγάνδας, έτσι ώστε να μπορούν να επαναληφθούν γρήγορα και εύκολα. O Goebbels είχε πει πολύ εύστοχα:

Συστατικό μιας επιτυχημένης προπαγάνδας είναι να μπορείς να δώσεις την κεντρική ιδέα απλά και εύκολα και να την επαναλαμβάνεις όσο πιο συχνά μπορείς έτσι ώστε να φτάσεις όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Εάν πείσεις έστω και μικρή μερίδα τους, τότε αυτοί θα αναλάβουν να μεταλαμπαδεύσουν περαιτέρω τις ιδέες σου και τα “επιχειρήματά” σου.

http://www.fridge.gr/zb/8477/propaganda/?doing_wp_cron