Τρίτη 10 Ιουλίου 2012

Είναι ακριβά τα μάρμαρα και οι κερκίδες


Της Χρυσούλας Παπαϊωάννου

Μέχρι πρόσφατα η καλοκαιρινή ατζέντα έσφυζε από εκδηλώσεις, συναυλίες και θεάματα. Κορωνίδα του θέρους στην Αθήνα, φυσικά ο Λυκαβηττός. Η ανάβαση προς τα βράχια του, τελετουργική ταλαιπωρία των φίλων της τέχνης. Έτερος χώρος-θεσμός στο...
πολιτιστικό καλοκαίρι, το Ηρώδειο.

Χώροι σε όλη την Ελλάδα, από αρχαιολογικούς μέχρι μικρά θεατράκια της επαρχίας, φιλοξενούσαν μέχρι πρότινος κάθε λογής πολιτιστικές βραδιές και περισσότερο συναυλίες. Ο φιλότεχνος θεατής δεν ήξερε πού να πρωτοαφήσει τον… οβολό του. Όταν, βέβαια, αυτός κουδούνιζε στην τσέπη του. Γιατί τώρα τα ζωνάρια έχουν σφίξει. Και οι επιλογές είναι φυσικά λιγότερες, αφού ο συναυλιακός τομέας έχει υποστεί μεγάλο πλήγμα από την οικονομική κρίση.

Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή είναι οι τιμές της ενοικίασης συναυλιακών χώρων, με το Ηρώδειο και τον Λυκαβηττό να έχουν ταρίφα δυσβάσταχτη για τα σημερινά οικονομικά δεδομένα – μέσα σε μια διετία η δραστηριότητα των συναυλιών έχει χάσει το 60-70% της δυναμικής της, με φθίνο­ντα αριθμό τόσο στην τιμή των εισιτηρίων όσο και στην ποσότητα των εκδηλώσεων που γίνονται.



Ηρώδειο και Λυκαβηττός στον κουμπαρά του Φεστιβάλ Αθηνών

Ο φορέας του Λυκαβηττού είναι το Φεστιβάλ Αθηνών, πράγμα που σημαίνει ότι διαχειρίζεται το θέατρο όλη τη σεζόν και τα ενοίκια από τη μίσθωση του χώρου πάνε στα ταμεία του. Τα τελευταία πέντε χρόνια είχε στάνταρ ενοίκιο: 10.000 ευρώ η εκδήλωση και 5.000 ευρώ η πρόβα. Το Φεστιβάλ Αθηνών, επίσης, εισπράττει τα ενοίκια από το Ηρώδειο για τις εκδηλώσεις που γίνονται κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου. Γνωμοδοτήσεις, δηλαδή άδεια για το ποιες εκδηλώσεις θα γίνουν, δίνει βέβαια το ΚΑΣ (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο). Η ταρίφα για το Ηρώδειο, μέχρι και πέρυσι, ήταν 30.000 ευρώ η παράσταση και 15.000 ευρώ η πρόβα. Η Νικολέττα Βαλάκου, προΐσταμένη της διεύθυνσης προΐστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του υπουργείου πολιτισμού, μας εξηγεί μέχρι ποιο σημείο εμπλέκεται στο θέμα το υπουργείο: «Υπάρχει ένα στάνταρ ποσό που πηγαίνει στο ταμείο του ΤΑπΑ, για τη συντήρηση του μνημείου. Αυτό είναι 3.000 ευρώ η παράσταση και

1.500 ευρώ η πρόβα. Τα ποσά που καταθέτουν οι πολιτιστικοί φορείς είναι ό,τι ζητά­ει το Φεστιβάλ Αθηνών. Δεν εξαρτάται από εμάς. Το Φεστιβάλ καθορίζει το ποσό και παραχωρεί όλη την υποδομή, ηλεκτρολογικά, φωτισμούς, προστασία, ασφάλεια, ταξιθεσία κ.τ.λ. Με κοινή υπουργική απόφαση των υπ. πολιτισμού και Οικονομικών πέρυσι ορίστηκε και ένα επιπλέον 10% επί των εισπράξεων προς το ΤΑπΑ (3046 τεύχος Β’ ΦΕΚ, 2011), αλλά δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα, γιατί χρειάζεται ένας μηχανι­σμός για να το υποστηρίξει».

Με λίγα λόγια, την ευθύνη της τιμής μίσθωσης του Ηρωδείου φέρει αποκλειστικά το Φεστιβάλ Αθηνών. Θα περίμενε κανείς ότι δεδομένης της κρίσης και της αλυσιδω­τής μείωσης κόστους σε όλο το φάσμα της παραγωγής μιας συναυλίας, η τιμή του Ηρωδείου αλλά και του Λυκαβηττού θα είχε προσαρμοστεί στη νέα εποχή και τα νέα δεδομένα.

Η αλήθεια είναι ότι τα ενοίκια από τους δύο χώρους ήταν μέχρι τώρα μια σοβαρή οικονομική ενίσχυση για το Φεστιβάλ. Στις καλές εποχές στον Λυκαβηττό γινόντουσαν 60 συναυλίες το καλοκαίρι. Τα ενοίκια δηλαδή έφταναν το ποσό των 600.000 ευρώ (χωρίς να υπολογίσουμε και τις πρόβες). Στο δε Ηρώδειο, τον Σεπτέμβριο γίνονταν περίπου 15 εκδηλώσεις, που μεταφράζονται σε 450.000 ευρώ (χωρίς τις πρόβες). Συνολικά, δηλαδή, στα ταμεία του Φεστιβάλ έφταναν 1.050.000 ευρώ, πο­σό που συμπλήρωνε την τακτική επιχορήγηση – 3.200.000 ευρώ – και τις εισπράξεις από τα καζίνο – περίπου 3.600.000 ευρώ.



Οι διοργανωτές ζητούν μείωση των τιμών

«Φέτος δεν ξέρουμε αν ισχύει το ποσό των 30.000 ευρώ», λέει ο Διονύσης Ποτσολάκης, πρόεδρος του πανελλήνιου Συνδέσμου πολιτιστικών Εκδηλώσεων (αριθμεί 52 μέλη), «και αν εφαρμοστεί αυτό το επιπλέον 10% προς το ΤΑπΑ. Δεν υπάρχει επίση­μη ενημέρωση. Απευθυνθήκαμε στον πρόεδρο του Φεστιβάλ Αθηνών Γιώργο Λούκο, στον οποίο κάναμε αίτημα να μειωθούν οι τιμές, αλλά δεν πήραμε απάντηση. Θεωρούμε ότι όταν ένας κρατικός φορέας λάβει αίτημα από έναν συνδικαλιστικό φορέα, οφείλει τουλάχιστον να απαντήσει». Το αίτημα του Συνδέσμου συνεπάγεται πολύ συγκεκριμένα μαθηματικά. «Ζητάμε ο Λυκαβηττός να πέσει στα 5.000 ευρώ η παράσταση και το Ηρώδειο στα 15.000 ευρώ», λέει ο πρόεδρος.

Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμός Πολιτιστικών Εκδηλώσεων ζητά από το Φεστιβάλ Αθηνών να αλλάξει τα οικονομικά δεδομένα ενοικίασης των χώρων λυκαβηττού και Ηρωδείου. Από τη μία, ενδεχομένως ο Γιώργος Λούκος να προσπαθεί να δι­ατηρήσει αυτή την πολύτιμη έμμεση επιχορήγηση για το Φεστιβάλ, που μετράει και αυτό τα κουκιά του για να στήσει ένα καλό πρόγραμμα, το οποίο φέτος είναι εμφανώς συρρικνωμένο, κυρίως σε επίπεδο ξένων παραγωγών, και με πολλές παραστάσεις να γίνονται σε συμπαραγωγή με άλλους φορείς. Η τακτική του επιχορήγηση βέβαια (3.200.000) δεν έχει μειωθεί, ακόμα κι αν δυσκολεύεται να την εισπράξει με συνέπεια. Όπως επίσης και το ποσό από τα καζίνο (3.200.000 ευρώ), το οποίο λαμβάνεται κανονικά. Σε μια εποχή που η δραστηριότητα παρα­γωγής εκδηλώσεων μειώνει σαν αλυσιδωτή αντίδραση το κόστος της σε όλα τα επίπεδα, ενώ οι εκδηλώσεις συνεχώς συρρικνώνονται, δεν μπορεί να σφυρίζει αδιάφορα απέναντι σε ένα πρόβλημα που έχει κυκλώσει από παντού τη συνολι­κή δραστηριότητα της ψυχαγωγίας. Τα νέα δεδομένα ορίζουν νέα ήθη και νέες τιμές.



Απάντηση του Γιώργου Λούκου στο «Ποντίκι art»

Τι μας απαντά, όμως, σε όλα αυτά ο πρόεδρος του Φεστιβάλ Αθηνών Γιώργος Λούκος; «Η πολιτική μείωσης τιμών για τη χρήση του ωδείου Ηρώδου Αττικού και του θεάτρου Λυκαβηττού αφορά φέτος μόνο στους φορείς του Δημοσίου και όχι στους ιδιώτες επιχειρηματίες. Οργανισμοί δηλαδή όπως το Εθνικό Θέατρο, το ΚΘΒΕ και τα Δημοτικά περιφερειακά Θέατρα εμπίπτουν στην παραπάνω κατηγορία». Μας επιβε­βαιώνει επίσης ότι τα ποσά παραμένουν ίδια, δηλαδή «το θέατρο του Λυκαβηττού διατίθεται αντί 10.000 ευρώ για κάθε παράσταση και 5.000 ευρώ για κάθε πρόβα, ενώ το Ηρώδειο διατίθεται προς 30.000 ευρώ ανά παράσταση και 15.000 ευρώ ανά δοκιμή. Οι ίδιες τιμές ίσχυαν και το 2011».

Το Φεστιβάλ είχε και αυτό με τη σειρά του να αντιμετωπίσει τον δικό του κυκεώνα οικονομικής κρίσης. «Με δεδομένη τη μείωση της επιχορήγησης», λέει ο Γιώργος Λούκος, «το Φεστιβάλ προσπάθησε να μην κάνει εκπτώσεις στην ποιότητα των παραγωγών του και να μην αποθαρρύνει την προσέλευση του κοινού. Συμπίεσε κατά το δυνατόν κόστη παραγωγής και αμοιβές καλλιτεχνών, κρατώντας παράλληλα πολύ χαμηλά τις τιμές των εισιτηρίων». Και εξηγεί γιατί η τιμή των μισθωμάτων διατηρήθηκε στα ίδια επίπεδα: «Καλύπτει δαπάνες όπως: ηλεκτρολογικός, φωτιστικός και σκηνικός εξοπλισμός και οι αντίστοιχοι τεχνικοί, χρήση των καμαρινιών, χρήση του χώρου των ταμείων στον χώρο και στα κεντρικά ταμεία της εταιρείας στην Πανεπιστημίου 39, διάθεση ταξιθετών και ελεγκτών εισιτηρίων, υπηρεσία καθαριότη­τας των χώρων και διάθεση γιατρού SOS».



Το ΚΘΒΕ έκανε πίσω

Οι προσπάθειες διαπραγμάτευσης δεν έπεσαν στο κενό με έναν άλλο κρατικό φο­ρέα, το ΚΘΒΕ, στον οποίο ανήκουν δύο κατεξοχήν συναυλιακά θέατρα, το Θέατρο Δάσους και το Θέατρο Γης. Εκεί το αίτημα μείωσης έπιασε τόπο. «πετύχαμε μια μείω­ση. Όταν η σχέση είναι ποσοστιαία, το ποσό από 13% έπεσε στο 10% και στο Θέατρο Γης και στο Θέατρο Δάσους. Όταν μιλάμε για στάνταρ ποσό, το ενοίκιο για το Θέα­τρο Γης έγινε από 9.500 ευρώ 8.000 ευρώ και το αντίστοιχο για το Δάσους είναι από 7.000 ευρώ 5.000 ευρώ». Το πρόβλημα βέβαια αυτό διακτινίζεται στους χώρους σε όλη την Ελλάδα. «Δεν μπορεί όταν η δραστηριότητά μας έχει υποστεί τέτοιο πλήγ­μα, θέατρα της επαρχίας να είναι αδιάφορα ή αδιάλλακτα και να επιμένουν στο 10%. Εμείς διεκδικούμε να συμφωνήσουμε στο 5%», λέει ο πρόεδρος του Συνδέσμου. Και μας δίνει το παράδειγμα του ΟΑΚΑ, από τα πρώτα που έδειξαν… καλή συμπεριφο­ρά, ρίχνοντας το ποσοστό του από 15% σε 8%.



Εκπτώσεις εδώ και τώρα

Τη γενικότερη εικόνα που επικρατεί μας περιγράφει ο Διονύσης Ποτσολάκης. «Τα τελευταία 30 χρόνια οι συναυλίες ανθούσαν. Μέσα σε μια διετία, χάσαμε το 60-70% της δυναμικής μας. Εκεί που κάθε καλοκαίρι γίνονταν 1.000 συναυλίες σε όλη την Ελλάδα, τώρα διοργανώνονται περίπου 300. Επομένως, έχει πέσει και ο αριθμός των συναυλιών, αλλά και ο τζίρος». Αυτό συνεπάγεται μια αλυσιδωτή μείωση τιμών, προκειμένου να επιβιώσει η δραστηριότητα και η ψυχαγωγία: τα εισιτήρια που ήταν κατά μέσο όρο 20 ευρώ για τις ελληνικές συναυλίες, τώρα δεν ξεπερνούν τα 12 ευρώ, ενώ τείνουν να καθιερωθούν ως τιμή φιξ τα 10 ευρώ. Η μείωση αγγίζει όλο το επίπεδο παραγωγής: αμοιβές συντελεστών, καλλιτεχνών, τεχνικών, μηχανικών, αφισοκολλητών, ξενοδόχων, ιδιοκτητών των χώρων και ούτω καθεξής.

Τα δύο μεγάλα αγκάθια αυτή τη στιγμή παραμένουν το Θέατρο Λυκαβηττού και το ωδείο Ηρώδου Αττικού. Το Φεστιβάλ Αθηνών θα πρέπει να βάλει το ζήτημα σε μια ζυγαριά. Ενδεχομένως, αν πέσουν οι τιμές ενοικίασης, θα δοθεί ένα κίνητρο για περισσότερες εκδηλώσεις. Επομένως, το Φεστιβάλ κυνηγάει τα πολλά, με κίνδυνο να χάσει και τα λίγα.
πηγη