«Προτιμούν να σώσουν τις τράπεζες παρά τους ανθρώπους…»
Ο πρώην υπουργός Οικονομίας της Αργεντινής Ρομπέρτο Λαβάνια, 69 ετών, είναι ο πρωτεργάτης της ανόρθωσης της Αργεντινής, που είχε πιαστεί στο φοβερό δόκανο της οικονομικής κρίσης πριν από...
δέκα χρόνια. Όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του, τον Απρίλιο του 2002, το πέσο είχε υποτιμηθεί κατά 70%, η χώρα είχε κηρύξει στάση πληρωμών, το ιδιωτικό χρέος έφτανε τα 72 δισ. ευρώ, ο ετήσιος πληθωρισμός άγγιζε το 125%, η ανεργία ήταν εκρηκτική, οι μικροαποταμιευτές είχαν καταστραφεί και οι κοινωνικές ταραχές είχαν ήδη προκαλέσει το θάνατο 30 ατόμων σε όλη τη χώρα. Αυτός ο πρώην πρεσβευτής της Αργεντινής στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε τότε χωρίς χρονοτριβή να αντιπαρέλθει τη «βοήθεια» του ΔΝΤ και των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Υπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στην κρίση της Αργεντινής το 2001-2002 και την ελληνική κρίση;
Aπό οικονομική άποψη, υπάρχουν πολλές ομοιότητες. Η Αργεντινή είχε υιοθετήσει μια σταθερή ισοτιμία μεταξύ του πέσο και του δολαρίου, η Ελλάδα προσδέθηκε στο ευρώ χάνοντας έτσι τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής. Η σταθερή τιμή συναλλάγματος που συνδέει τις χώρες με υψηλή παραγωγικότητα και τις χώρες με χαμηλή ανταγωνιστικότητα, δεν μπορεί παρά να οδηγήσει σε κρίση. Η Ελλάδα διανύει ήδη τον τέταρτο χρόνο σε ύφεση, το ίδιο συνέβη και στην Αργεντινή. Το δημοσιονομικό έλλειμμα, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, η κάθετη πτώση του ΑΕΠ, η υπερχρέωση, η έκρηξη της ανεργίας… όλα τα μακροοικονομικά δεδομένα είναι παρόμοια. Αντίθετα, η κοινωνική κατάσταση στην Ελλάδα είναι καλύτερη σε σύγκριση με την Αργεντινή. Στο θεσμικό επίπεδο η Αργεντινή ήταν μια μεμονωμένη χώρα, ενώ η Ελλάδα είναι τμήμα του πιο ισχυρού παγκοσμίως οικονομικού παγκόσμιου συνόλου.
Πώς μπορέσατε να βγάλετε την Αργεντινή από το χάος;
Μόλις ανέλαβα το υπουργείο, τον Απρίλιο του 2002, αποφάσισα να αλλάξω ριζικά τον τρόπο με τον οποίο βλέπαμε την έξοδο από την κρίση. Τον επόμενο μήνα πήγα στην Ουάσιγκτον, για να συναντήσω τους υπεύθυνους του ΔΝΤ και να τους εξηγήσω ότι οι σχέσεις μας θα δοκιμάζονταν. Από τότε που άρχισε ο οικονομικός μαρασμός, το 1998, είχαμε ήδη μετάσχει σε δύο προγράμματα του ΔΝΤ του ύψους 51 δισ. ευρώ. Και τα δύο υπήρξαν εκκωφαντικές αποτυχίες και παρόλα αυτά ορισμένοι πρότειναν ένα τρίτο γύρο ύψους 17 δισ. Δεν ήθελα να ακολουθήσω αυτό το δρόμο και εξήγησα στο ΔΝΤ ότι δεν θέλαμε άλλο δάνειο, θα επιχειρούσαμε να βγούμε από την κρίση με τα δικά μας μέσα. Το μόνο πράγμα που ζήτησα, ήταν ένα μερικό «roll over» των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Αναλάβαμε, επίσης, να καταβάλλουμε τους τόκους των δανείων και ένα τμήμα του κεφαλαίου. Όχι όμως ολόκληρο και όχι αμέσως.
Αυτή η θέση ήταν απλώς αδιανόητη για το ΔΝΤ, γιατί δηλώναμε τη βούλησή μας να προσδιορίσουμε εμείς οι ίδιοι την οικονομική μας πολιτική. Χρειάστηκε να τους εξηγήσω τρεις φορές τη θέση μας, για να αρχίσουν να την καταλαβαίνουν. Μετά από αυτό σταματήσαμε να στηρίζουμε οικονομικά τις τράπεζες, όπως μα επέβαλλε το ΔΝΤ, απαιτώντας μάλιστα να ιδιωτικοποιήσουμε και την κεντρική τράπεζά μας. Αλλά, καθώς δεν παίρναμε πια μέρος στο παιχνίδι του ΔΝΤ, το Ταμείο δεν είχε κάποιο μέσο για να μας ασκήσει πίεση!
Προχωρήσατε, δηλαδή, σε μια ενέργεια που έβρισκε αντίθετους το ΔΝΤ και τους κύριους πιστωτές σας;
Oι διέξοδοι από την κρίση δεν βρίσκονται στους δρόμους που χαράζει το ΔΝΤ. Αυτός ο οργανισμός προτείνει πάντοτε τον ίδιο τύπο συμφωνίας δημοσιονομικής προσαρμογής, που συνίστανται στη μείωση των χρημάτων που παρέχονται στους ανθρώπους –μείωση μισθών, συντάξεων, βοηθημάτων, αλλά και δημοσίων έργων που δημιουργούν θέσεις εργασίας– με σκοπό να καταβάλλεται στους πιστωτές το χρήμα που εξοικονομείται. Είναι αδιανόητο. Μετά από τέσσερα χρόνια κρίσης, δεν γίνεται να αφαιρείται χρήμα πάντα από τους ίδιους. Κι όμως, αυτή τη συνταγή θέλουν να επιβάλουν στην Ελλάδα! Να κόβουν από παντού, για να τα δίνουν στις τράπεζες. Το ΔΝΤ έχει μετατραπεί σε οργανισμό που προστατεύει αποκλειστικά τα συμφέροντα των πιστωτών. Όταν βρίσκεσαι σε απελπιστική κατάσταση όπως η Αργεντινή το 2001, πρέπει να ξαναμοιράσεις τα χαρτιά.
Κατά τη γνώμη σας, τα σχέδια λιτότητας και δημοσιονομικής αυστηρότητας δεν είναι απαραίτητα. Όμως, αυτά ακριβώς δεν επιβάλλονται στην Ελλάδα;
Kακώς, γιατί το χρήμα που της δανείζουν, δεν μπορεί να επιστραφεί και το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας σήμερα είναι μεγαλύτερο από ό,τι ήταν πριν από την πρώτη δόση του δανείου. Πρόκειται για τα ίδια επαναλαμβανόμενα σφάλματα. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας επιβάλλει σε όλο τον κόσμο τον δικό του τρόπο να βλέπουμε τα πράγματα. Προτιμούν να σώζουν τις τράπεζες, παρά τους ανθρώπους που χρειάζονται χρήματα για να αποπληρώσουν τα δάνεια. Το πρώτο πράγμα που κάναμε εμείς στην Αργεντινή, ήταν να επιμηκύνουμε το χρόνο αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων δανείων των ιδιοκτητών. Οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ μας είπαν τότε ότι παραβιάζουμε βασικούς κανόνες του καπιταλισμού! Απλώς δεν έβλεπαν ότι οι οικονομικά κατεστραμμένοι άνθρωποι δεν καταναλώνουν, κι αυτό αποκλείει την όποια ανάκαμψη. Αντί να δίνουν χρήμα στις τράπεζες, στην Ελλάδα έπρεπε να κάνουν επενδύσεις στην εκπαίδευση, στις επιστήμες και την τεχνολογία, να χρηματοδοτούν τις υποδομές κι έτσι να βελτιωθεί η παραγωγικότητα πέρα από τους τομείς των υπηρεσιών και του τουρισμού.
Θα πρέπει να έχετε πολλούς εχθρούς στον κόσμο των τραπεζιτών…
Δεν θέλουν να με βλέπουν! Αυτό δεν τους εμπόδισε, όμως, το 2002 να χτυπήσουν την πόρτα μας, για να μας προτείνουν να δανειστούμε μόλις σαράντα οκτώ ώρες μετά την αναδιάρθρωση του χρέους μας! Αρνήθηκα αυτές τις ενδιαφέρουσες προσφορές απαντώντας τους ότι δεν είχαμε σκοπό να επιστρέψουμε στις χρηματοπιστωτικές αγορές πριν το 2014, γιατί δεν το είχαμε ανάγκη. Το χρέος τότε θα είναι 30% του ΑΕΠ, στο μισό του ανώτατου ορίου που βάζει το Μάαστριχτ! Νομίζω ότι μια χώρα σαν την Αργεντινή δεν χρειάζεται να βρίσκεται συνέχεια στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Γιατί αυτό ενέχει τον κίνδυνο να αυξήσει πάλι υπερβολικά το χρέος της. Το πρόβλημα είναι ότι οι ίδιοι οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι είναι θετικό για την εικόνα μιας χώρας να δανείζεται από τη διεθνή αγορά. Είναι σαφές ότι αν πουλούσα ντομάτες, θα θεωρούσα ότι είναι πολύ καλό να τις τρώει ο κόσμος. Οι τραπεζίτες πουλάνε χρήμα.
πηγη
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου