τεχνικές, ακρυλικά, σχέδια με μολύβι, χαρακτικά, αφίσες, αφισέτες, πυρογραφίες (με χρώμα ή χωρίς), δίνουν μια πειστική εικόνα της καθημερινότητας στους «τόπους αναμόρφωσης». Η αναδρομική έκθεση του Γιώργου Φαρσακίδη φιλοξενείται στη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης, έως τις 17.03.2010.
Ο Γιώργος Φαρσακίδης εμφανίζεται (μαζί με τους Τάσο Ζωγράφο, Ηλία Στάβερη, Αλέκα Παΐζη και Λάζαρο Κυρίτση) στην κινηματογραφική ταινία-ντοκιμαντέρ «Μακρόνησος» (παραγωγής 2008, σκηνοθεσία: Ηλίας Γιαννακάκης, Eύη Καραμπάτσου), η οποία προσεγγίζει το, αγγλικής έμπνευσης και καθοδήγησης, πείραμα «ελληνικό Γκουαντάναμο». Οι σκηνοθέτες, παραθέτοντας τις μαρτυρίες και τις διηγήσεις των προαναφερθέντων εξορίστων κι ενός στρατιωτικού διοικητή του στρατοπέδου (του αμετανόητου στρατηγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα, διοικητή τότε του Γ’ Τάγματος Μακρονήσου), δημιουργούν έναν ιδιότυπο διάλογο, μια αφηγηματική και ιδεολογική αντιπαράθεση.
Το στρατόπεδο της Μακρονήσου (ξερονήσι απέναντι από το Λαύριο) δημιουργήθηκε το 1947, μεσούντος του Εμφυλίου, με σκοπό να λειτουργήσει ως τόπος ιδεολογικής «αναμόρφωσης» (κάτι σαν «Καθαρτήριο») κομμουνιστών φαντάρων ή ακόμη και υπόπτων αριστερής συνείδησης –γενικά, «παραστρατημένων», οι οποίοι προορίζονταν να σταλούν στο μέτωπο για να πολεμήσουν στις τάξεις του Εθνικού Στρατού εναντίον των πρώην συντρόφων τους. Το πείραμα της Μακρονήσου παρακολουθούσαν στενά πολυάριθμοι στρατιωτικοί παρατηρητές (κυρίως Άγγλοι και βορειοαμερικανοί), ενώ η τότε ελληνική πολιτική ηγεσία (με επικεφαλής το βασιλικό ζεύγος Παύλου – Φρειδερίκης) επισκεπτόταν συχνά το νησί. Κεντρικό σημείο της «αναμόρφωσης» ήταν η περιβόητη υπογραφή δήλωσης μετανοίας και ο επακόλουθος όρκος πίστης στα εθνικά και πατριωτικά ιδεώδη. Ακόμη και γυναίκες εξόριστες, με τα μωρά παιδιά τους, «φιλοξενήθηκαν» στο εν λόγω κολαστήριο. Μέχρι το 1952 είχαν περάσει από εκεί πάνω από 100.000 άνθρωποι, από τους οποίους ελάχιστοι άντεξαν χωρίς να λυγίσουν και να υπογράψουν. Πολλοί από τους στρατιωτικούς που στελέχωσαν τη Διοίκηση του στρατοπέδου, αποτέλεσαν τον βασικό κορμό της χούντας της 21ης Απριλίου 1967 -χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο Δημήτρης Ιωαννίδης, ο οποίος στην Μακρόνησο (ως λοχαγός) ήταν από τους στυγνότερους βασανιστές. Παράλληλα με τη Μακρόνησο, οι Άγγλοι ξεκίνησαν (εν έτει 1948) ένα παρόμοιο «πρόγραμμα» στη Μαλαισία, η οποία διεκδικούσε τότε την ανεξαρτησία της, υπό την καθοδήγηση του εγχώριου κομμουνιστικού κόμματος. Μετά την «επιτυχή έκβαση» του πειράματος στη Μακρόνησο και στη Μαλαισία, το μοντέλο βρήκε εφαρμογή στην Κορέα και στο Βιετνάμ -από τους βοειοαμερικανούς αυτή τη φορά (άξιοι διάδοχοι των Άγγλων αποικιοκρατών), υπό την ονομασία “U.S. Strategic Hamlet program”. Η επίσημη δικαιολογία για την εφαρμογή παρόμοιων μεθόδων υπήρξε η «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» (μας θυμίζει κάτι αυτό;), αλλά αποδείχθηκε πως αντί για εξαίρεση (λόγω της εμφάνισης εσωτερικού ή εξωτερικού κινδύνου), είναι ο άφατος κανόνας (ο κόσμος το ‘χει τούμπανο κι εμείς κρυφό καμάρι) στις κοινωνίες του παγκοσμιοποιημένου μαζικού ελέγχου.
Όπως αναφέρουν οι σκηνοθέτες, «[...] Επελέγη ένας μικρός σχετικά αριθμός πρώην εξορίστων για να καταθέσουν την μαρτυρία τους, που συναποτελούν ολόκληρο το φάσμα των ανθρώπων που πέρασαν από το νησί. Αυτός που υπέγραψε, αυτός που δεν άντεξε, κάποιος που βασανίστηκε φρικτά, κάποιος άλλος που έζησε ως αυτόπτης μάρτυρας τα συγκλονιστικά γεγονότα της σφαγής τριακοσίων ανθρώπων καθώς και μια γυναίκα κρατούμενη, η γνωστή ηθοποιός Αλέκα Παΐζη, που πέθανε πρόσφατα και η ταινία αυτή αποτελεί την τελευταία της εμφάνιση στον κινηματογραφικό φακό. Ίσως όμως ο πιο δυνατός κρίκος να είναι η παρουσία και συγκλονιστική μαρτυρία για πρώτη φορά από τα γεγονότα εκείνα, του ενενηντάχρονου σήμερα πρώην διοικητή του στρατοπέδου, ο οποίος με την συμμετοχή του, όχι μόνο εκπροσωπεί για πρώτη φορά την άλλη πλευρά, των διοικούντων της Μακρονήσου, αλλά έρχεται να φωτίσει με έναν άλλο τρόπο και τις μαρτυρίες των υπολοίπων πρώην κρατουμένων [...] Το 97% των κρατουμένων υπέγραψαν τη δήλωση μετανοίας. Η ταινία απομυθοποιεί το μοντέλο του ατσαλένιου ήρωα [...]».
«Ζευγάρι» (πυρογραφία)
«Μακρόνησος: βασανιστήριο στην κορυφή» (σινική)
Ο Γιώργος Φαρσακίδης, μέσω του έργου του,
αποτυπώνει οδυνηρές στιγμές της ελληνικής Ιστορίας, μετά την ήττα του
ναζισμού και την επικράτηση της «λευκής τρομοκρατίας»: Λέρος, Γυάρος, Αη
Στράτης, Μακρόνησος, είναι κάποιοι από τους τόπους εξορίας στους
οποίους «φιλοξενήθηκε» και ο ίδιος. Μικτές τεχνικές, ακρυλικά, σχέδια με
μολύβι, χαρακτικά, αφίσες, αφισέτες, πυρογραφίες (με χρώμα ή χωρίς),
δίνουν μια πειστική εικόνα της καθημερινότητας στους «τόπους
αναμόρφωσης». Η αναδρομική έκθεση του Γιώργου Φαρσακίδη φιλοξενείται στη
Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης, έως τις 17.03.2010.
«Αη Στράτης: σύνεργα μαγειρικής» (ακρυλικό)
«Νεκρή φύση με ρέγγα και κανάτι» (ακρυλικό)
«Νεκρή φύση με φρούτα και χάλκινα» (ακρυλικό)
Ο Γιώργος Φαρσακίδης εμφανίζεται (μαζί με
τους Τάσο Ζωγράφο, Ηλία Στάβερη, Αλέκα Παΐζη και Λάζαρο Κυρίτση) στην
κινηματογραφική ταινία-ντοκιμαντέρ «Μακρόνησος» (παραγωγής 2008,
σκηνοθεσία: Ηλίας Γιαννακάκης, Eύη Καραμπάτσου), η οποία προσεγγίζει το,
αγγλικής έμπνευσης και καθοδήγησης, πείραμα «ελληνικό Γκουαντάναμο». Οι
σκηνοθέτες, παραθέτοντας τις μαρτυρίες και τις διηγήσεις των
προαναφερθέντων εξορίστων κι ενός στρατιωτικού διοικητή του στρατοπέδου
(του αμετανόητου στρατηγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα, διοικητή τότε του Γ’
Τάγματος Μακρονήσου), δημιουργούν έναν ιδιότυπο διάλογο, μια αφηγηματική
και ιδεολογική αντιπαράθεση.
«Ζευγάρι» (πυρογραφία)
«Μακρόνησος: βασανιστήριο στην κορυφή» (σινική)
Το στρατόπεδο της Μακρονήσου (ξερονήσι
απέναντι από το Λαύριο) δημιουργήθηκε το 1947, μεσούντος του Εμφυλίου,
με σκοπό να λειτουργήσει ως τόπος ιδεολογικής «αναμόρφωσης» (κάτι σαν
«Καθαρτήριο») κομμουνιστών φαντάρων ή ακόμη και υπόπτων αριστερής
συνείδησης –γενικά, «παραστρατημένων», οι οποίοι προορίζονταν να σταλούν
στο μέτωπο για να πολεμήσουν στις τάξεις του Εθνικού Στρατού εναντίον
των πρώην συντρόφων τους. Το πείραμα της Μακρονήσου παρακολουθούσαν
στενά πολυάριθμοι στρατιωτικοί παρατηρητές (κυρίως Άγγλοι και
βορειοαμερικανοί), ενώ η τότε ελληνική πολιτική ηγεσία (με επικεφαλής το
βασιλικό ζεύγος Παύλου – Φρειδερίκης) επισκεπτόταν συχνά το νησί.
Κεντρικό σημείο της «αναμόρφωσης» ήταν η περιβόητη υπογραφή δήλωσης
μετανοίας και ο επακόλουθος όρκος πίστης στα εθνικά και πατριωτικά
ιδεώδη. Ακόμη και γυναίκες εξόριστες, με τα μωρά παιδιά τους,
«φιλοξενήθηκαν» στο εν λόγω κολαστήριο. Μέχρι το 1952 είχαν περάσει από
εκεί πάνω από 100.000 άνθρωποι, από τους οποίους ελάχιστοι άντεξαν χωρίς
να λυγίσουν και να υπογράψουν. Πολλοί από τους στρατιωτικούς που
στελέχωσαν τη Διοίκηση του στρατοπέδου, αποτέλεσαν τον βασικό κορμό της
χούντας της 21ης Απριλίου 1967 -χαρακτηριστικότερο παράδειγμα
ο Δημήτρης Ιωαννίδης, ο οποίος στην Μακρόνησο (ως λοχαγός) ήταν από
τους στυγνότερους βασανιστές. Παράλληλα με τη Μακρόνησο, οι Άγγλοι
ξεκίνησαν (εν έτει 1948) ένα παρόμοιο «πρόγραμμα» στη Μαλαισία, η οποία
διεκδικούσε τότε την ανεξαρτησία της, υπό την καθοδήγηση του εγχώριου
κομμουνιστικού κόμματος. Μετά την «επιτυχή έκβαση» του πειράματος στη
Μακρόνησο και στη Μαλαισία, το μοντέλο βρήκε εφαρμογή στην Κορέα και στο
Βιετνάμ -από τους βοειοαμερικανούς αυτή τη φορά (άξιοι διάδοχοι των
Άγγλων αποικιοκρατών), υπό την ονομασία “U.S. Strategic Hamlet program”.
Η επίσημη δικαιολογία για την εφαρμογή παρόμοιων μεθόδων υπήρξε η
«κατάσταση έκτακτης ανάγκης» (μας θυμίζει κάτι αυτό;), αλλά αποδείχθηκε
πως αντί για εξαίρεση (λόγω της εμφάνισης εσωτερικού ή εξωτερικού
κινδύνου), είναι ο άφατος κανόνας (ο κόσμος το ‘χει τούμπανο κι εμείς
κρυφό καμάρι) στις κοινωνίες του παγκοσμιοποιημένου μαζικού ελέγχου.
«Μακρόνησος: για τη χαράδρα του βασανισμού» (μολύβια)
πηγη
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου