Από τη Νότια Γαλλία – Νίκος Καζαντζάκης

Αγαπητέ πιτσιρίκο, γεια και χαρά, σου γράφω από την πανέμορφη Αντίμπ της Νότιας Γαλλίας και με αφορμή ένα ποστ σου περί “κρατικοδίαιτων και αταλάντων «διανοούμενων» που δεν μπόρεσαν ποτέ να ξεπεράσουν το κόμπλεξ που τους προκαλεί η παγκόσμια -ακόμα και σήμερα- απήχηση του Νίκου Καζαντζάκη”, αποφάσισα να σου στείλω αυτό εδώ το μέιλ, το οποίο επισφραγίζει τα...
γραφόμενά σου περί παγκοσμιότητας του μεγάλου αυτού λογοτέχνη.

Αρχικά να σου πω, ότι σε περίπτωση που δε το γνωρίζεις, ο Νίκος Καζαντζάκης είχε εγκατασταθεί με την σύζυγό του Ελένη από το 1948 και για αρκετά χρόνια στην μικρή παραθαλάσσια πόλη της Αντίμπ (παραφθορά του Αντίπολις για εμάς του Έλληνες, αφού υπήρξε στο παρελθόν Ελληνική αποικία), όπου υπήρξε μια ιδιαίτερα παραγωγική περίοδος γι’ αυτόν.

Σε αυτό το μαγικό σημείο της Γαλλικής Ριβιέρας λοιπόν, εντός της παλιάς πόλης η οποία περικλείεται περιμετρικά από τείχη, ο Νίκος Καζαντζάκης είχε εμπνευστεί και γράψει, όπως λένε, μερικά από τα πιο γνωστά μυθιστορήματά του, όπως το «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», το «Αλέξης Ζορμπάς» και το «Ο Καπετάν Μιχάλης».

Η Μελίνα Μερκούρη, η οποία είχε επισκεφθεί εκείνο το διάστημα παρέα με τον Ζυλ Ντασέν τον Νίκο Καζαντζάκη, είχε περιγράψει έναν περίπατο που είχαν κάνει οι τρις τους περιμετρικά των τειχών της Αντίμπ, λόγια που έχω πάντα στο μυαλό μου:

“Ο άνθρωπος που υποτίθεται ότι ήταν τόσο άρρωστος (σημ. βρισκόταν σε προχωρημένη κατάσταση λευχαιμίας) ήταν ισάξιος πεζοπόρος του Ντασέν. Αγωνιζόμουν για να τους προλάβω. Έκαναν όλο το γύρο των οχυρών της Αντίμπ. Ο Καζαντζάκης μιλούσε για την Ελλάδα μ’ αγάπη και πάθος. Κατάλαβα πόσο δύσκολη έπρεπε να είναι η εξορία του, αλλά δεν μπορούσε ν’ ανεχθεί τους Έλληνες που παρέδωσαν τη χώρα τους στον ξένο έλεγχο, στο ξένο χρήμα και που αποκτούσαν ξενικούς τρόπους. Η ομιλία του ήταν γεμάτη εικόνες. Πολύ ποιητικές και πολύ κρητικές. Οι Κρητικοί είναι λίγο υπεράνθρωποι. Προκαλούν τους Θεούς κι ανεβαίνουν σε βουνοκορφές”.

Εκεί λοιπόν, εκτός από μια πλατεία με το όνομα “Νίκος Καζαντζάκης”, που έχουν προσδώσει οι Γάλλοι, παραδίπλα και σχεδόν μπροστά στο σπίτι όπου διέμενε στην οδό Rue du Bas Castelet, υπάρχει ένα πανέμορφο καταπράσινο σοκάκι με ένα παγκάκι, πάνω από το οποίο είναι αναρτημένη μια μαρμάρινη πλακέτα προς τιμήν του.

Τυγχάνει κάθε χρόνο τον Ιούλιο, εδώ και αρκετά χρόνια, να ταξιδεύω στην Αντίμπ με αφορμή ένα ιστορικό μουσικό φεστιβάλ που διεξάγεται εκεί. Κάθε φορά που τριγυρνώ, αντικρίζω και αγγίζω τα ίδια σημεία όπου ο Νίκος Καζαντζάκης περιδιάβαινε εκείνη την εποχή, το στομάχι μου δένεται κόμπος. Συγκινούμαι. Ένα ανάμεικτο συναίσθημα υπερηφάνειας, μελαγχολίας, αλλά και αισιοδοξίας με κυριεύει.
«Je n’espère rien,je ne crains rien, je suis libre»
Πολλούς χαιρετισμούς
Ανδρέας
(Τις φωτογραφίες που σου στέλνω, τις τράβηξα χθες το μεσημέρι)
(Αγαπητέ Ανδρέα, σε ευχαριστώ από καρδιάς. Έχω διαβάσει τα άπαντα του Καζαντζάκη – και τα ταξιδιωτικά του, και την αλληλογραφία του και τα βιβλία που έχουν γραφτεί γι’ αυτόν. Όταν βρεθούμε ξανά, να σου πω τι ένιωσα όταν πέρασα έναν χρόνο της ζωής μου στο Κάστρο της Νάξου, δίπλα στο σχολείο των Γάλλων μοναχών που πήγε σχολείο ο μικρός Καζαντζάκης – ο πατέρας του έστειλε την οικογένεια στη Νάξο, εξαιτίας του τουρκοκρητικού πολέμου. Πάντως, πρέπει να είναι από τους λίγους άνδρες που έκαναν την Μελίνα να τρέχει από πίσω τους.)

πηγη