ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Ο υπουργός Οικονομικών μιλώντας στους «Financial Times » έκανε λόγο για απαραίτητα νέα κεφάλαια ύψους 40 δισ. ευρώ. Πρόκειται για αξιοπρόσεκτη απόκλιση, καθώς μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα γινόταν λόγος για άλλα 30 δισ. ευρώ, που θα επαρκούσαν για να καλύψουν τις όλο και μεγαλύτερες ανάγκες των ομίλων. Ο υπουργός Οικονομικών σημείωνε πως οι πιέσεις προς τις ελληνικές τράπεζες έχουν αυξηθεί λόγω της κρίσης χρέους, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης προς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, τη διασφάλιση της ρευστότητας και την επιστροφή των καταθέσεων. ♦ Είναι όμως αυτός ο μόνος λόγος ή μήπως ο προσεκτικός τον τελευταίο καιρό υπουργός Οικονομικών (που πλέον «φοβάται» μήπως βρίσκεται ο ίδιος στην πρώτη γραμμή άμυνας - και όχι ο Γιώργος ή ο Λουκάς...) γνωρίζει ή φοβάται κάτι που προέκυψε ή προκύπτει με αφορμή τις εξελίξεις για το πρόγραμμα «κουρέματος»; ♦ Μήπως έχει κατά νου νεότερα στοιχεία, που προκύπτουν μετά τον εξονυχιστικό έλεγχο της BlackRock Solutions στα ενδότερα των τραπεζικών ομίλων; ♦ Ή μήπως φοβάται λίγο απ’ όλα, καθώς η κλιμάκωση της επιβάρυνσης έχει άμεσο αντίκτυπο στην καθαρή θέση των τραπεζών; Το λογικό είναι να περιμένουμε την ολοκλήρωση των διεργασιών για το PSI Plus, καθώς το ύψος τόσο του «κουρέματος» όσο και του επιτοκίου μοιάζει να αποβαίνει καθοριστικό για την επιβάρυνση των ελληνικών τραπεζών αλλά και των ασφαλιστικών ταμείων. Αναγκαστικό το «κούρεμα»; Καλά ενημερωμένη πηγή εκτιμούσε πως όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά, καθώς το όριο του 50% (συνολικό ύψος κουρέματος, που αποφασίστηκε τον Οκτώβριο) είναι εκ των πραγμάτων... κόκκινη γραμμή. Όχι όμως αναγκαστικά και αυτό που τελικά θα ισχύσει. Αυτό θα εξαρτηθεί από πολλές παραμέτρους, οι περισσότερες από τις οποίες συγκλίνουν στο ότι το κούρεμα θα είναι μεγαλύτερο και ότι η «κόκκινη γραμμή» του 50% έχει ήδη υπερκεραστεί. Αυτό διότι πρακτικά, εάν η τελική λύση επιτευχθεί μέσω της ενεργοποίησης ρητρών συλλογικής δράσης (η μειοψηφία ακολουθεί την πλειοψηφία), το ποσοστό ξεπερνά το 60%, καταλήγοντας προς το 75%-80% καθώς η διαδικασία δεν θα είναι εθελοντική αλλά υποχρεωτική. Ορισμένοι μάλιστα πήγαν λίγο παραπέρα, τις τελευταίες ημέρες, κάνοντας λόγο για υποχρεωτικό κούρεμα (συντεταγμένη χρεοκοπία της ελληνικής οικονομίας) εντός της ζώνης του ευρώ. Και αυτό χωρίς να επιβαρύνονται ούτε οι δανειστές ούτε - κυρίως - η Γερμανία. Οι προσεκτικοί παρατηρητές, σημειώνουν πως εδώ και πολύ καιρό τόσο η νέα σιδηρά κυρία του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ όσο και διάφορες... ανώνυμες πηγές του ΔΝΤ ή των δανειστών αναφέρονται σε ανάγκη «κουρέματος» της τάξης του 80%. Κάπως έτσι, λοιπόν, και με δεδομένη την πραγματικότητα και μόνο, όλα αρχίζουν να δένουν σιγά - σιγά: Και μεγαλύτερο συνολικό «κούρεμα» και συντεταγμένη κίνηση της Ελλάδας, αλλά και πληρωμή του μεγαλύτερου μέρους των CDS (από τη στιγμή που θα θεωρηθεί υποχρεωτική η συμμετοχή) και παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ. Κάτι που πιθανότατα θα «χειραγωγεί» τις εξελίξεις που έχουν δρομολογηθεί με την υποβάθμιση της Γαλλίας (από την S&P), τη μετάσταση της κρίσης σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης (βλέπε Ουγγαρία, αλλά και την Αυστρία) και την πλήρη επικυριαρχία της Γερμανίας στη... Νέα Ευρώπη. Τραπεζική ζημία Σε ένα ενδεχόμενο μεγαλύτερου κουρέματος, όμως, το βάρος, που θα είναι πλέον συντριπτικό (και όχι η... ελάφρυνση του χρέους, την οποία διαφήμιζε σαν... τζίτζικας ο Βενιζέλος όταν δεν ήταν τόσο προσεκτικός...), πέφτει αυτόματα σε τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία. Και κατ’ επέκταση στην ελληνική οικονομία, με νέες δυσβάστακτες επιβαρύνσεις στην ήδη εξοντωμένη κοινωνία. Ας αρχίσουμε από τις συνέπειες στον ελληνικό πιστωτικό κλάδο. Είναι γνωστό πως διάφοροι κύκλοι θεωρούν ότι ένα «κούρεμα» μεγαλύτερο του 50% θα προκαλούσε έντονες πιέσεις στις τράπεζες, καθώς θα τους κοστίσει περισσότερα από 20 δισ. ευρώ σε νέα κεφάλαια, ενώ τα προβλήματα ρευστότητας θα ενταθούν ακόμα περισσότερο. Αυτό ίσως και να εξηγεί την αναφορά του Βενιζέλου στους «F.T.» που σημειώσαμε λίγο πιο πάνω. Είχε γραφτεί παλιότερα - και κατά κόρον - πως οι Έλληνες τραπεζίτες θεωρούσαν «διαχειρίσιμη» την κατάσταση, όπως είχε προκύψει στα τέλη του περασμένου Ιουλίου, με το 21%. Όμως «κούρεμα» της τάξης του 50% θα τους κόστιζε επιπλέον - τουλάχιστον - 15 δισ. ευρώ, ποσό που στις συγκεκριμένες συνθήκες δεν είναι διαχειρίσιμο. Θα αναγκαστούν λοιπόν να ζητήσουν «βοήθεια» από το ΤΧΣ, προκειμένου να ενισχυθούν κεφαλαιακά. Όμως έτσι θα οδηγηθούν σε πλήρη κρατικοποίηση, η οποία θα σημάνει την πλήρη απαξίωση των τραπεζικών μετοχών και μεγάλες απώλειες για τους μετόχους. Και βέβαια μέτοχοι δεν είναι μόνο οι μεγαλομέτοχοι και οι κάτοχοι των μεγάλων πακέτων, αλλά και χιλιάδες μεροκαματιάρηδες άνθρωποι, που έβλεπαν επί χρόνια τις τραπεζικές μετοχές σαν ένα καλό επενδυτικό «καταφύγιο». Ας μην ξεχνάμε ότι τις τραπεζικές μετοχές αγόραζαν οι πιο συντηρητικοί επενδυτές του Χρηματιστηρίου, που πόνταραν στη σιγουριά της διατήρησης του κεφαλαίου με την ταυτόχρονη διανομή μερισμάτων. Από τότε όμως που οι τράπεζες μπήκαν στο «πακέτο Αλογοσκούφη» και πήραν την πρώτη κρατική βοήθεια το 2008, τα μερίσματα έπαψαν να υπάρχουν, ενώ την επόμενη διετία οι αξίες των τραπεζικών μετοχών εκμηδενίστηκαν. Ακόμη και γι’ αυτούς, όμως, που ποντάρουν σε μία μακροπρόθεσμη ανάκαμψη, το ενδεχόμενο ενός υποχρεωτικού ιδιωτικού κουρέματος με κρατικοποίηση των τραπεζών θα σημάνει πρακτικά και την απώλεια των μετοχών τους. Και οι ίδιες οι τράπεζες, όμως, θα υποστούν δυσβάστακτες συνέπειες. Με βάση τους σχεδιασμούς του Ιουλίου για κούρεμα 21% και στην προοπτική της μεγάλης ύφεσης, οι τράπεζες είχαν εκπονήσει σχέδια περικοπών σε προσωπικό και καταστήματα αλλά και μείωση αποδοχών για τους υπαλλήλους με διάφορα σενάρια, μεταξύ 10% και 20%. Με δεδομένο ότι το 2010 στην Ελλάδα λειτουργούσαν περίπου 4.100 τραπεζικά καταστήματα, μία μείωση της τάξης του 10% σημαίνει ότι θα κλείσουν περί τα 400 - 450 καταστήματα. Εάν όμως το σενάριο αφορά το 20% (ή προστεθούν και οι απώλειες από τις συγχωνεύσεις), τότε θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι ο αριθμός αυτός μπορεί να φτάσει και τα 750. Με δεδομένο επίσης ότι τα περισσότερα από τα καταστήματα αυτά μισθώνονται, οι οικογένειες που τα μισθώνουν και ζουν από τα μισθώματα (που συνήθως είναι πολύ υψηλά) θα χάσουν τα έσοδά τους. Και με δεδομένο ότι τέτοιου τύπου εισοδηματίες συνήθως είναι αντίστοιχα εκτεθειμένοι σε αντίστοιχα έξοδα (δάνεια, σχολικές δαπάνες κ.λπ.), επειδή έχουν «σίγουρο και σταθερό εισόδημα», το ντόμινο που μπορεί να αρχίσει, γίνεται προφανές. Αντίστοιχες όμως θα είναι οι απώλειες και για τα έσοδα του Δημοσίου. Σε ό,τι αφορά τους υπαλλήλους και τις αποδοχές τους, εδώ οι συζητήσεις μιλούν για «κούρεμα» της τάξης του 20%. Με δεδομένο ότι οι υπάλληλοι και τα στελέχη των τραπεζών στην Ελλάδα ξεπερνούν τις 65.000, ένα τέτοιο κούρεμα θα σημάνει την αποχώρηση περίπου 13.000 ανθρώπων. Ακόμη ισχυρότερες θα είναι οι επιπτώσεις με την περιστολή των αποδοχών. Στις άτυπες συζητήσεις και υποθέσεις εργασίας οι περισσότερες τράπεζες βάζουν την ιδέα για μαχαίρι 10%-15% στους μισθούς, ενώ υπάρχουν και ορισμένες που ζητούν 20%. Η εξοικονόμηση θα γλιτώσει τις τράπεζες από 450 εκατ. ευρώ, τα οποία όμως θα χαθούν από την οικονομία. Και το κακό είναι ότι όλα αυτά τα προέβλεπαν τα... καλά σενάρια για την αναδιάρθρωση... Όπως γίνεται αντιληπτό, ένα κούρεμα της τάξης του 50% ή και μεγαλύτερο δεν θα φέρει τον τραπεζικό κλάδο στη δεκαετία του 1980, όπως πριν από μερικούς μήνες υπολόγιζαν οι ψύχραιμοι τραπεζίτες, αλλά πιθανότατα στη δεκαετία του 1960. Τα ασφαλιστικά ταμεία Με βάση «κούρεμα» σε ποσοστό 50%, η περιουσία των ασφαλιστικών ταμείων θα μειωθεί στο μισό. Έτσι οι θέσεις των ασφαλιστικών φορέων σε ελληνικά ομόλογα, από τα 24 δισεκατομμύρια ευρώ που είναι σήμερα, θα περιοριστούν στα 12 δισ. Σημειώνεται πως μέχρι τώρα τα ασφαλιστικά ταμεία δεν είναι υποχρεωμένα να συμμετάσχουν στο «κούρεμα» του 21% που αποφασίστηκε το καλοκαίρι. Είχε δοθεί δηλαδή το δικαίωμα της επιλογής για το κατά πόσον θα λάβουν μέρος στη διαδικασία (με την πλειονότητα των φορέων να απάντα πάντως θετικά). Με τη νέα τροπή των πραγμάτων, ωστόσο, και το υποχρεωτικό «κούρεμα», η εικόνα αυτή πρακτικά ανατρέπεται. Το πόσο δραματική θα είναι η επίπτωση θα εξαρτηθεί από το τελικό πλαίσιο και το ύψος του «κουρέματος». Σε κάθε περίπτωση, όσο μεγαλύτερη θα είναι η επιβάρυνση για τις τράπεζες και τα ταμεία, τόσο πιο βαθύ και σύνθετο θα είναι το πρόβλημα. Αναπόφευκτα οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να καταφύγουν σε προγράμματα γενναίων περικοπών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ήδη εξουθενωμένη αγορά εργασίας. Τα δε ταμεία θα πρέπει να καλύψουν ισοδύναμα την επιβάρυνση και τις απώλειες περικόπτοντας συντάξεις, επικουρικά επιδόματα και κυρίως ασφαλιστικές και ιατρικές καλύψεις. Κοινωνικό δράμα Εάν λοιπόν οι τράπεζες οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια σε μεταπολεμικές συνθήκες και η Υγεία σε προπολεμικές, ολόκληρη η ελληνική κοινωνία οδηγείται σε ακόμη πιο πιεστικό εργασιακό πλαίσιο, με αναπόφευκτη τη δραματική περαιτέρω μείωση των μισθών και συντάξεων αλλά και τη διαμόρφωση συνθηκών κοινωνικής εξαθλίωσης, σε μεγάλα τμήματα του ελληνικού πληθυσμού. Άλλωστε, στις συνθήκες αυτές, ο ιδιωτικός τομέας δύσκολα θα μπορέσει να προσφέρει ένα σημαντικό αντίβαρο, παρά μόνο ευέλικτη εργασία με χαμηλές αποδοχές, όπως συμβαίνει σε χώρες με μεγάλη ύφεση και ισχυρή τουριστική βιομηχανία, όπως η Βραζιλία, η Ταϊλάνδη και το Μεξικό. Το γιατί μπορεί η Ελλάδα να κινηθεί προς τα πρότυπα αυτά, ή έστω αυτά της Ανατολικής Ευρώπης, θα το διαβάσετε στην επόμενη
Πηγη
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου