Τι σημαίνει ιδιωτικοποίηση του νερού

Το νερό ως προϊόν
Συγγραφέας: Μαριανίνα Ρακκά
Περιοδικό ΑΡΔΗΝ-ΡΗΞΗ
Μάρτιος 2001. Το Παγκόσμιο Συμβούλιο του Νερού και τα Ηνωμένα Έθνη διοργανώνουν παγκόσμιο Φόρουμ στο οποίο το νερό χαρακτηρίζεται για πρώτη φορά ανοιχτά ως προϊόν. Αργότερα, στο ίδιο συνέδριο αποφασίζεται η πολιτική που θα ακολουθηθεί για την αντιμετώπιση του προβλήματος της παγκόσμιας λειψυδρίας: Η διαχείριση του νερού ανατίθεται πλέον στον ανταγωνισμό της ελεύθερης αγοράς...

Από τότε το τοπίο της παγκόσμιας αγοράς του «γαλάζιου χρυσού», όπως αποκαλείται πλέον το νερό, διαμορφώνεται από τρεις μεγάλες πολυεθνικές, τις γαλλικές Suez και Vivendi, η οποία κρύβεται πλέον υπό το όνομα Veolia, και την Water Thames. Οι τρεις αυτές εταιρείες βρίσκονται μεταξύ των κορυφαίων 100 εταιρειών στον κόσμο, με το ετήσιο εισόδημα και των τριών το 2003 να υπολογίζεται σε 156,7 δισεκατομμύρια δολάρια ενώ αναφέρεται ότι ελέγχουν την παροχή νερού σε περίπου 230 χώρες και στις πέντε ηπείρους[1].
Οι υπέρμαχοι της ιδιωτικοποίησης του νερού θα έτριβαν τα χέρια τους διαβάζοντας τα παραπάνω στοιχεία, καθώς θεωρούν ότι η ιδιωτικοποίηση είναι ο μόνος δρόμος για να διακινηθεί το νερό στις φτωχές χώρες του Τρίτου κόσμου, οι οποίες αντιμετωπίζουν και το μεγαλύτερο πρόβλημα λειψυδρίας. Θα πρόσθεταν μάλιστα ότι, με αυτόν τον τρόπο, όλοι οι άνθρωποι θα είχαν πρόσβαση σε καλύτερες υπηρεσίες και θα μπορούσε να παρακαμφθεί η γραφειοκρατία και η διαφθορά. Πριν από μερικά χρόνια μάλιστα θα μπορούσαν να υποστηρίξουν αυτά τα επιχειρήματα με ατράνταχτα παραδείγματα πόλεων και χωρών επιτυχούς εφαρμογής της ιδιωτικοποίησης του νερού. Δυστυχώς όμως για αυτούς τα παραδείγματα αυτά γίνονται όλο και λιγότερα.
Τον Αύγουστο του 2000, η Ν. Αφρική χτυπήθηκε από επιδημία χολέρας, η οποία έπληξε περισσότερους από 250.000 ανθρώπους μέσα σε δύο χρόνια και οδήγησε σε300 θανάτους[2]. Σύμφωνα με μελετητές, η επιδημία οφειλόταν σε αδυναμία των κατοίκων να πληρώσουν το αντίτιμο για το καθαρό νερό, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν σε ακατάλληλες πηγές πόσιμου νερού. Δυσάρεστη κατάληξη είχε και η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του νερού στη Βολιβία όπου οι υπέρμετρες αυξήσεις των τιμολογίων και το σφράγισμα των ιδιωτικών γεωτρήσεων των πολιτών, είχε ως αποτέλεσμα εκτεταμένες διαμαρτυρίες, των οποίων η καταστολή οδήγησε στον θάνατο δύο ατόμων. Τέλος, το 1988 η κυβέρνηση Θάτσερ στην Αγγλία παραχώρησε μεγάλο αριθμό οργανισμών ύδρευσης σε ιδιωτικές εταιρίες παρέχοντάς τους μια σειρά από διευκολύνσεις όπως: απαλλαγή από φόρους, απαλλαγή από χρέη κ.ά. Οι εταιρίες αυτές προχώρησαν σε απαράδεκτα μέτρα που αφορούσαν στην καθιέρωση ειδικής κάρταςπροπληρωμής που παρείχε πρόσβαση στο νερό μόνο με την προκαταβολή του αντιτίμου, καθώς και στη διακοπή της παροχής σε όσους δεν είχαν να πληρώσουν γεγονός που προκάλεσε εκτεταμένες αντιδράσεις.
Δυστυχώς τα δεινά δεν τελειώνουν εδώ. Την ώρα που η Παγκόσμια Τράπεζα πιέζει τις κυβερνήσεις να προχωρήσουν σε ιδιωτικοποιήσεις, θέτοντάς τες ως όρο σε δανεισμούς χωρών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποστέλλει επιστολές σε 72 χώρες ζητώντας τους να «ανοίξουν τις αγορές τους για το εμπόριο νερού», ενώ έχουν διαρρεύσει στον Τύπο προηγούμενες επιστολές της με αντιπροσώπους των μεγάλων πολυεθνικών του νερού. Στη Γαλλία στελέχη των πολυεθνικών και πολιτικοί παραπέμπονται στη δικαιοσύνη με κατηγορίες για δωροδοκία και διαφθορά, ενώ στον Τύπο οι εταιρίες Suez και Vivendi χαρακτηρίζονται ως εξαιρετική πηγή εσόδων για προεκλογικές αλλά και μετα-εκλογικές εκστρατείες πολιτικών[3]. (Και για να μην ξεχνάμε τη γειτονιά μας, η γαλλική Suez ήδη ελέγχει μέρος των μετοχών του Οργανισμού Ύδρευσης Θεσσαλονίκης και προβλέπεται αύξηση αυτού του ποσοστού.)
Την ίδια στιγμή που οι μεγάλες πολυεθνικές διαπραγματεύονται συμφωνίες εκατομμυρίων δολαρίων με τις κυβερνήσεις, 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό, πόσιμο νερό και 1,8 εκατομμύρια θάνατοι τον χρόνο οφείλονται σε ασθένειες που προκαλούνται από πόση ακατάλληλου νερού[4]. Όσοι κατάλαβαν τι τους περιμένει, κατάλαβαν.
Πηγές:
[1] ICIJ, The water barons, διαθέσιμο στη σελίδα http://projects.publicintegrity.org/water/
[2] CBC News, Who’s hand on the tap? Διαθέσιμο στη σελίδα http://www.cbc.ca/news/features/water/southafrica.html
[3] ICIJ, Water and power: The French connection, διαθέσιμο στη σελίδα http://projects.publicintegrity.org/water/report.aspx?aid=47
[4] Ετήσια Αναφορά των Ηνωμένων Εθνών για το πρόβλημα της λειψυδρίας.
πηγη