Ποιές είναι οι "μεγάλες αδελφές" που μπλοκάρουν τα πετρέλαια στην Κρήτη

«Η φύση δίνει πλούτο και ο άνθρωπος είτε τον αξιοποιεί είτε µε αυτόν τον πλούτο καταστρέφει κοινωνίες και ανθρώπους. Οι υδρογονάνθρακες σε παγκόσµιο επίπεδο είναι είτε ευχή είτε κατάρα. Το παγκόσµιο ερώτηµα σε όλες αυτές τις χώρες είναι: Θα γίνουµε Νορβηγία ή Νιγηρία; Το ιστορικό στοίχηµα των λαών και των κυβερνήσεων Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ τα επόµενα 10...
χρόνια, είναι πώς θα απαντηθεί αυτό το ερώτηµα»

Το απόσπασµα που παραθέσαµε περιλαµβάνεται στην οµιλία του τέως υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής κ. Γιάννη Μανιάτη, στο συνέδριο του Economist για την ενέργεια που έγινε στις 28 και 29 Μαρτίου 2012.

Δεν χρειάστηκε να περάσουν 10 χρόνια για να διαπιστώσουµε αν κερδίσαµε το ιστορικό στοίχηµα, αφού πριν από λίγες µέρες η επικεφαλής του Διεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου, Κριστίν Λαγκάρντ, σε συνέντευξή της στην εφηµερίδα «Guardian» έκανε σύγκριση της Ελλάδας µε τη Νιγηρία.

Πολιτικοί που δήλωναν ότι δεν υπάρχουν πετρέλαια στην Ελλάδα και το ανακάλυψαν αµέσως µετά την προσφυγή µας στο ΔΝΤ, ελληνικές και διεθνείς έρευνες που αποκάλυπταν τον ενδεχόµενα πλούσιο ορυκτό µας πλούτο νοτίως της Κρήτης και αγνοήθηκαν από τα αρµόδια υπουργεία, αλλά και τα κυριαρχικά δικαιώµατα που ποτέ δεν διακηρύξαµε από το 1995 ενώ µπορούσαµε να το κάνουµε, συνθέτουν το νεφελώδες σκηνικό των υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης, που σύµφωνα µε έγγραφο των WikiLeaks αποτιµώνται στα 40 δισ. βαρέλια ισοδυνάµου πετρελαίου.

Μήπως η χρόνια αδράνεια σε πολιτικό επίπεδο πριν την προκήρυξη των διαγωνισµών για σεισµικές έρευνες, οδηγήσει τελικά στη «νιγεροποίηση» της Ελλάδας;

Υπάρχει το ενδεχόµενο επιχειρηµατικά συµφέροντα να εµποδίζουν την ανακάλυψη και εν συνεχεία την εκµετάλλευση κοιτασµάτων υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης; Γνώριζαν οι αρµόδιοι φορείς τις επιστηµονικές έρευνες που είχαν γίνει στο παρελθόν νοτίως της Κρήτης και τα αποτελέσµατά τους; Άγνοια, αδυναµία ανάληψης ευθύνης ή εθελοτυφλία µας έφεραν στο σηµείο να είµαστε η πιο χρεωµένη χώρα της Ευρώπης; Είχαµε τη δυνατότητα να είµαστε η πιο πλούσια, και κλωτσήσαµε την τύχη µας; PRESSάρουµε για απαντήσεις και παραθέτουµε τα δεδοµένα.

Στη συνέχεια παραθέτουµε το χρονικό της «ξαφνικής» ανακάλυψης υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης από το ελληνικό κράτος, καθώς και τις ελληνικές έρευνες µε τα ελπιδοφόρα αποτελέσµατα που είχαν γίνει στην περιοχή, αλλά οι αρµόδιοι αρνούνταν να προχωρήσουν στο επόµενο βήµα. Εάν συνεχίζονταν οι έρευνες, εάν ήµασταν απολύτως βέβαιοι για την ύπαρξη υδρογονανθράκων και τους εκµεταλλευόµασταν εγκαίρως, θα ήµασταν σήµερα η πιο χρεωµένη ευρωπαϊκή χώρα;

Όταν η απερχόµενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ανακάλυψε φυσικό αέριο στην Κρήτη…

11 Δεκεµβρίου 2009. Ο τέως πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε µετά τη λήξη της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου στις Βρυξέλλες, δηλώνει:
-- «Πετρέλαιο δεν έχουµε, ή τουλάχιστον µέχρι τώρα δεν έχουν βρει παρά ελάχιστο».
20 Φεβρουαρίου 2010. Ο τέως αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Θεόδωρος Πάγκαλος σε επίκαιρη ερώτηση του Προέδρου του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερµού κ. Γιώργου Καρατζαφέρη για ύπαρξη εκµεταλλεύσιµων κοιτασµάτων πετρελαίου, απαντά:
-- «Καµία αναφορά σε ενδεχόµενη ύπαρξη πετρελαίου στην περιοχή του Καστελόριζου δεν έχει υπάρξει στη µέχρι τώρα ιστορία της έρευνας υδρογονανθράκων στη χώρα µας».23 Απριλίου 2010. Η χώρα προσφεύγει στους ευρωπαϊκούς µηχανισµούς στήριξης και το ΔΝΤ. Η ανακοίνωση έγινε µε διάγγελµα του τέως πρωθυπουργού από το Καστελόριζο, στο οποίο ανέφερε ότι «…ο τελικός µας στόχος, ο τελικός µας προορισµός, είναι να απελευθερώσουµε την Ελλάδα από επιτηρήσεις και κηδεµονίες…», και συνέχισε τονίζοντας την περιοχή στην οποία βρισκόταν:
-- «Η έµπνευση, η πίστη µας είναι τούτος εδώ ο τόπος, απ’ το Καστελόριζο µέχρι την Κέρκυρα, απ’ την Κρήτη µέχρι τον Έβρο».10 Σεπτεµβρίου 2010. Στην οµιλία του στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, ο τέως πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου αναφέρει:
-- «Και ανακοινώνω σήµερα από τη Θεσσαλονίκη ότι η Ελλάδα ξεκινά έρευνες πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Ιόνιο και στη νότια Κρήτη, και η απόφαση αυτή, η σχετική προκήρυξη, υπογράφεται άµεσα».
Έτσι λοιπόν, µέσα σε 10 µήνες, από τη βεβαιότητα για ανυπαρξία πετρελαίου στην Ελλάδα φτάσαµε να ψάχνουµε για πετρέλαιο. Προκαλεί εντύπωση, ωστόσο, το γεγονός ότι οι ΗΠΑ τουλάχιστον από το 2007 είχαν γνώση για τα κοιτάσµατα νοτίως της Κρήτης, καθώς σε έγγραφα των WikiLeaks το µεγαλύτερο αµερικανικό think tank Stratfor επιβεβαιώνει σε τηλεγραφήµατά του ότι στο ελληνικό υπέδαφος υπάρχουν πλούσια πετρελαϊκά κοιτάσµατα, ειδικά στη νότια Κρήτη. Αποκαλύπτουν συζη­τήσεις του επικεφαλής της Stratfor µε δικούς του αναλυτές, ενώ οι υπολογισµοί τους φαίνεται να στηρίζονται σε επαφή µε τον επικεφαλής της αµερικανικής εταιρείας Noble Energy (πρόκειται για την εταιρεία που ανακάλυψε συνολικά 35 τρισ. κυβικά µέτρα φυσικού αερίου στις ΑΟΖ Κύπρου και Ισραήλ), ο οποίος έχει ολόκληρο το φάκελο για τα εντοπισθέντα κοιτάσµατα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πόσο εκτιµούν ότι είναι τα αποθέµατα; Περίπου 20-22 δισ. βαρέλια ισοδυνάµου πετρελαίου νότια της Κρήτης και ειδικότερα εντός της Μεσογειακής Ράχης, έκτασης περίπου 80.000 τετ. χλµ., µε µεγάλο µέρος της να βρίσκεται εντός της ελληνικής ΑΟΖ που έχει ήδη καθοριστεί από το ΥΠΕΚΑ, και άλλα 20 δισ. βαρέλια ισοδυνάµου πετρελαίου που βρίσκονται στη ζώνη του Ηροδότου, δηλαδή 150-175 χλµ. ΝΑ της Ιεράπετρας.
Συνεπώς, οι Αµερικανοί γνώριζαν. Το θέµα που προκύπτει είναι αν και οι αρµόδιοι φορείς στην Ελλάδα είχαν γνώση του τι συµβαίνει στον πυθµένα της Μεσογείου και εντός της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονοµικής Ζώνης. Στη συνέχεια παραθέτουµε µια σειρά από ελληνικές έρευνες που έγιναν στην Κρήτη και νοτίως της Κρήτης, και αφήνουµε τα συµπεράσµατα σε εσάς.

Βρήκαν µεθάνιο στην Κρήτη, και το Υπουργείο τους αγνόησε

Είναι δυνατόν να βρεις αβαθές βιογενικό αέριο στην ξηρά, δηλαδή µεθάνιο που είναι άµεσα εκµεταλλεύσιµο για θέρµανση, και το ελληνικό κράτος να µη δώσει 100.000 ευρώ προκειµένου να µάθει µε ακρίβεια πόσο µεθάνιο έχει; Και όµως, είναι. Ίσως και η διαπραγµατευτική ισχύς της χώρας µας µπορεί να ήταν καλύτερη αν είχαµε ήδη πιστοποιήσει ότι υπάρχει κοίτασµα υδρογονανθράκων στην ξηρά. Τα γεγονότα που ακολουθούν όσο κι αν φαίνεται απίστευτο είναι πραγµατικά, και φανερώνουν είτε άγνοια των αρµόδιων φορέων για τη σοβαρότητα του θέµατος, είτε πως κάποιοι εσκεµµένα δεν ήθελαν να προχωρήσει η έρευνα.
Πολλοί Κρητικοί που κατοικούν στην ευρύτερη περιοχή της Λεκάνης της Μεσσαράς, που βρίσκεται στη νότια Κρήτη, αφηγούνται περιστατικά από τη δεκαετία του ‘60 όπου σε ιδιωτικές υδρογεωτρήσεις έβγαινε µεθάνιο, χωρίς βέβαια να είναι γνωστό από πού προέρχεται.
Τον Οκτώβριο του 2006 ξεκίνησε στη Λεκάνη της Μεσσαράς το ερευνητικό πρόγραµµα «Εντοπισµός και αξιολόγηση βιοαερίου Νεογενών σχηµατισµών της περιοχής Αρκαλοχωρίου του Ν. Ηρακλείου Κρήτης για ενεργειακή χρήση», το οποίο συγχρηµατοδοτήθηκε από τη Γενική Γραµµατεία Έρευνας & Τεχνολογίας και τη Δηµοτική Επιχείρηση Αρκαλοχωρίου στο πλαίσιο του ΠΕΠΕΡ-ΚΡΗΤΗΣ «Τεχνολογικά επιδεικτικά έργα» και υλοποιήθηκε σε συνεργασία µε το Πανεπιστήµιο Πατρών, το Πολυτεχνείο Κρήτης και τον Δήµο Αρκαλοχωρίου.
Η έρευνα ολοκληρώθηκε τον Δεκέµβριο του 2008 και για τα αποτελέσµατά της µας µιλά ένας από τους συµµετέχοντες επιστήµονες, ο κ. Νίκος Πασαδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής του Τµήµατος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων στο Πολυτεχνείο Κρήτης:
-- «Αποτυπώσαµε γεωλογικά τη Λεκάνη, η οποία φαίνεται ότι φτάνει στα 1.000 µέτρα βάθος από ιζήµατα, όπου µέσα στα ιζήµατα έχει παγιδευτεί οργανική ύλη. Κάναµε τέσσερις διερευνητικές γεωτρήσεις, όπου και στις τέσσερις είχαµε παραγωγή µεθανίου. Μάλιστα µία γεώτρηση έχει παραµείνει ανοιχτή και δεν έχει σφραγιστεί ακόµα, και συνεχίζει να βγάζει µε τον ίδιο ρυθµό µεθάνιο.
Σε διάφορες χώρες ανά τον κόσµο, και κυρίως στις ΗΠΑ και στην Κίνα, έχουν στραφεί στην παραγωγή αυτού του αερίου, του µη συµβατικού φυσικού αερίου, του αβαθούς βιογενικού αερίου, καθώς χωρίς καµία επεξεργασία είναι άµεσα εκµεταλλεύσιµο».
Μετά την ολοκλήρωση της έρευνας οι συµµετέχοντες επιστήµονες αιτήθηκαν να γίνει µία στεγανή παραγωγική γεώτρηση ώστε να µετρήσουν µε ακρίβεια πόσο µεθάνιο παράγεται. Η τεχνογνωσία δεν χρειαζόταν καν να έρθει από το εξωτερικό, υπήρχε στην Ελλάδα, ενώ το κόστος ήταν 100.000 ευρώ. Αν πιστοποιούσαµε την ύπαρξη µεθανίου στην ξηρά, θα ξέραµε µε ακρίβεια τι διαθέτουµε, και πιθανώς θα είχε ανοίξει ο δρόµος της εκµετάλλευσής του.
Ωστόσο, οι πόρτες των αρµόδιων φορέων για το πολλά υποσχόµενο αίτηµα ήταν ερµητικά κλειστές.
-- «Κάναµε πολλές προσπάθειες µε τη Νοµαρχία, την Περιφέρεια, απευθυνθήκαµε στο Υπουργείο, αλλά δεν βρήκαµε καµία ανταπόκριση», καταγγέλλει ο κ. Πασαδάκης, ενώ απόλυτος είναι και ο κ. Εµµανουήλ Μανούτσογλου, Καθηγητής Γεωλογίας στο Τµήµα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων στο Πολυτεχνείο Κρήτης, ο οποίος επίσης συµµετείχε στην έρευνα:
-- «Ούτε συζήτηση! Ήταν λάθος που δεν συνεχίστηκε η έρευνα! Μας αγνόησαν παντελώς! Είχαµε απευθυνθεί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στη Νοµαρχία, στην Περιφέρεια, στο τότε υπουργείο Ενέργειας… Κλειστές πόρτες παντού!»…
Την ίδια περίοδο όπου γινόταν η έρευνα στη Λεκάνη της Μεσσαράς, είχε ανοιχτεί µια υδρογεώτρηση από έναν ιδιώτη στην περιοχή του Τυµπακίου, µια κωµόπολη στο νότο του νοµού Ηρακλείου, όπου έπεσαν σε θύλακο τέτοιου αερίου που έβγαινε µε πίεση 10bar. Μπορεί αυτό σε όσους δεν γνωρίζουν από Γεωλογία να µοιάζει απλό, αλλά όπως µας εξηγεί ο κ. Πασαδάκης « …αυτό είναι ένδειξη πολύ µεγάλου αποθέµατος! Ήταν πραγµατικά πολύ ελπιδοφόρο! Δηλαδή, αν εκεί αποδείκνυε κανείς ότι ο θύλακος αυτός ήταν µεγάλος, µε αυτή την παροχή που έβγαινε θα µιλούσαµε για µια πράγµατι οικονοµικώς εφικτή εκµετάλλευση. Και αυτό, όµως, όπως και στη δική µας περίπτωση, δεν είχε καµία συνέχεια παρά τις προσπάθειες του Δήµου»…
Κλείνοντας, ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τµήµατος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, υπογραµµίζει ότι:
-- «Μια χώρα µπορεί να ζήσει χωρίς αποθέµατα πετρελαίου και βιοαερίου, δεν µπορεί να ζήσει, όµως, αν δεν ξέρει τι έχει. Και εµείς σε αυτό το σκέλος δεν έχουµε κάνει τίποτα»...

Οι σηµαντικές έρευνες νοτίως της Κρήτης και τα κλειστά αυτιά των ανθρώπων του υπουργείου

Η ευκαιρία για υπολογισµό της ποσότητας µεθανίου πάνω στο νησί της Κρήτης έµεινε ανεκµετάλλευτη µέχρι σήµερα. Την ίδια αντιµετώπιση είχαν από τους αρµόδιους φορείς και άλλες έρευνες που έγιναν από το Εργαστήριο Ιζηµατολογίας του Πανεπιστηµίου Πατρών νοτίως της Κρήτης, µε επικεφαλής τον Καθηγητή του Τµήµατος Γεωλογίας στο Πανεπιστήµιο Πατρών κ. Αβραάµ Ζεληλίδη, ο οποίος αναφέρει την αντιµετώπιση που είχε από το αρµόδιο υπουργείο:
-- «Παρ’ όλες τις επίµονες και αλλεπάλληλες οχλήσεις προς το υπουργείο Ανάπτυξης στο παρελθόν και πλέον στο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιµατικής Αλλαγής, τα αυτιά τους ήταν κλειστά, οι πόρτες επτασφράγιστες, δεν ήθελε ποτέ κανείς να ακούσει και να ενηµερωθεί πάνω στις έρευνες που είχαµε κάνει»…
Ο κ. Ζεληλίδης µας περιγράφει τα αποτελέσµατα των ερευνών για τις οποίες το υπουργείο αρνήθηκε να ενηµερωθεί:
-- «Αφού ολοκληρώσαµε τις πρώτες έρευνές µας αναδεικνύοντας τις περιοχές στη χέρσο, στην Κεντρική Ελλάδα, και αφού πήγαµε στο Ιόνιο και δηµοσιεύσαµε αρκετές εργασίες αναδεικνύοντας περιοχές, κρίναµε σκόπιµο ότι καιρός ήταν να πάµε και λίγο νοτιότερα. Πήγαµε στη Λεκάνη της Γαύδου ώστε να µπορέσουµε να δούµε πώς διαµορφώνονται οι Λεκάνες µεταξύ Κρήτης και της υποθαλάσσιας Μεσογειακής Ράχης –η µία από αυτές τις Λεκάνες είναι η Λεκάνη της Γαύδου. Έτσι αρχίσαµε να δουλεύουµε στη Γαύδο για να δούµε αν µπορεί να προκύψει κάποιο µοντέλο που να προσδιορίζει πιθανά πεδία υδρογονανθράκων. Στην αναζήτηση της βιβλιογραφίας, διαπιστώσαµε ότι από το 1982 υπήρχαν δηµοσιευµένες σεισµικές έρευνες στην περιοχή που έγιναν από Γάλλους, κυρίως, ερευνητές, πιθανά συνδεδεµένους µε το Γαλλικό Ινστιτούτο Πετρελαίου που εκείνη την εποχή ήταν σύµβουλος στη Δηµόσια Επιχείρηση Πετρελαίου. Ζητήσαµε τα πρωτότυπα από το υπουργείο και δεν µας τα έδωσε, οπότε πήραµε τα δηµοσιευµένα σεισµικά δεδοµένα του Γαλλικού Ινστιτούτου Πετρελαίου και προσπαθούσαµε να βγάλουµε άκρη από αυτά.
Δουλεύοντας στην περιοχή προέκυψε ένα µοντέλο εξέλιξης της Λεκάνης που δείχνει σηµαντικά ευρήµατα. Δείχνει, δηλαδή, στη Λεκάνη της Γαύδου που βρίσκεται νότια της Κρήτης, να υπάρχουν πεδία υδρογονανθράκων. Με βάση αυτή τη γνώση, αρχίσαµε να ψάχνουµε όλη τη στρωµατογραφία της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Προέκυψε µια εργασία για όλη τη δυναµική της Μεσογειακής Ράχης, η οποία ξεκινάει από την Κεφαλονιά και φτάνει µέχρι την Κύπρο, δηλαδή έχει µήκος 1.500 χλµ. και πλάτος περίπου 200-300 χλµ.
Αυτό µας έδωσε τη δυνατότητα να καταλάβουµε το χρόνο κατά τον οποίο δηµιουργήθηκε, και τι συµβαίνει µπροστά της, πάνω της και από πίσω της.
Από πίσω της, λοιπόν, µιλάµε για 7 Λεκάνες που βρίσκονται µεταξύ της Μεσογειακής Ράχης και της Κρήτης. Είναι συγκρίσιµες µεταξύ τους και στη γεωµετρία και σε δυναµική, και είναι ίδιες µε αυτή της Γαύδου που µελετήσαµε. Αυτές οι Λεκάνες εκτιµούµε ότι λόγω της δυναµικής, της σχέσης, της συσχέτισης, του χρόνου και της έκτασης, η καθεµία τους θα µπορούσε να ήταν ένας εν δυνάµει Πρίνος, γιατί τα ιζήµατα είναι αντίστοιχα µε αυτά του Πρίνου.
Τι γίνεται, όµως, πέρα από αυτές τις 7 Λεκάνες;
Φύγαµε και πήγαµε να δουλέψουµε στην Ιεράπετρα, γιατί εκεί βρίσκονται άλλες δύο Λεκάνες, του Πλίνιου και του Στράβωνα.
Καταλήγουµε στο συµπέρασµα ότι υπάρχει µια δυναµική και για τις 9 Λεκάνες που βρίσκονται νότια της Κρήτης µέχρι και τη Μεσογειακή Ράχη.
Όσον αφορά στο τι γίνεται µπροστά από τη Μεσογειακή Ράχη, είναι η Λεκάνη του Ηροδότου και η Λεκάνη της Λεβαντίνης.
Η Λεκάνη του Ηροδότου φαίνεται να έχει δυναµική αν όχι µεγαλύτερη, τουλάχιστον ίση σε όγκο κοιτασµάτων όσο της Λεβαντίνης, δηλαδή 3,5 τρισ. κυβικά µέτρα αερίου και δύο δισ. βαρέλια πετρέλαιο».

Η γεωστρατηγικής σηµασίας έρευνα του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. στο Καστελόριζο, και η… «αξιοποίησή της»

Πάµε τώρα στην ελληνική έρευνα σπουδαίας γεωστρατηγικής σηµασίας που αναφέρθηκε στην αρχή του ρεπορτάζ, και που έγινε στο Καστελόριζο, δηλαδή εντός της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονοµικής Ζώνης (ΑΟΖ). Ή, για να θέσουµε το θέµα στη σωστή βάση του, εντός της ελληνικής ΑΟΖ που ποτέ δεν οριοθετήσαµε, και συγκεκριµένα ούτε καν την έχουµε ανακηρύξει µέχρι σήµερα.
Το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) µαζί µε το Ινστιτούτο Γεωλογικών &Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.) πραγµατοποίησαν το 2003 και το 2004 δύο ερευνητικές αποστολές στα υποθαλάσσια όρη του Αναξίµανδρου νότια του Καστελόριζου. Οι αποστολές έγιναν στο πλαίσιο του κοινοτικού προγράµµατος «Αναξίµανδρος» και εξερευνήθηκε µια περιοχή έκτασης 3.000 τετ. χλµ., όπου έγινε ιδιαίτερα λεπτοµερειακή αποτύπωση του πυθµένα και των υποστρωµάτων του, αλλά και διερευνήθηκαν η δοµή και η εξέλιξη των ιλυοηφαιστείων της ευρύτερης περιοχής.
Ποιο ήταν το αποτέλεσµα των ερευνών; Ανακαλύφθηκαν υδρίτες έκτασης 46 τετ. χλµ. σε βάθος µόλις 200-250 µέτρα κάτω από τον πυθµένα. Τι σηµαίνει αυτό σε απλά ελληνικά; Ανακαλύφθηκε µια σηµαντική ενεργειακή πηγή, καθώς οι υδρίτες εµπεριέχουν τεράστιες ποσότητες µεθανίου. Όσον αφορά στον ολικό όγκο του µεθανίου που βρίσκεται στο ιλυοηφαίστειο του Αναξίµανδρου, έχει εκτιµηθεί από το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. στα 2,56 έως 6,46 κυβ. χλµ.
Τα αποτελέσµατα της σπουδαίας έρευνας δηµοσιεύθηκαν το 2009 στο έγκριτο διεθνές περιοδικό «Marine and Petroleum Geology». Η αντίδραση του ελληνικού κράτους για άλλη µια φορά εγείρει ερωτήµατα.
Καταρχάς, για να προχωρήσουν στη συγκεκριµένη έρευνα, οι υπεύθυνοι πήραν άδεια από την Επιτροπή Χορήγησης Αδειών Ερευνών Θαλάσσης (Ε.Χ.Α.Ε.Θ.), η οποία είναι ειδική διυπουργική επιτροπή που υπάγεται στο υπουργείο Εξωτερικών. Συνεπώς, το υπουργείο Εξωτερικών γνωρίζει ποιες έρευνες γίνονται νοτίως της Κρήτης, αφού το ίδιο παραχωρεί τις άδειες για να γίνουν οι έρευνες, τόσο οι ελληνικές όσο και οι διεθνείς. Επιπλέον, το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. εποπτεύεται από τη Γενική Γραµµατεία Έρευνας & Τεχνολογίας (Γ.Γ.Ε.Τ.), η οποία ανά πάσα στιγµή θα µπορούσε να ζητήσει τα αποτελέσµατα από το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., κίνηση που σύµφωνα µε έγκυρες πηγές δεν την έκανε ποτέ. Να σηµειωθεί ότι η Γ.Γ.Ε.Τ. µέχρι τον Οκτώβριο του 2009 υπαγόταν στο υπουργείο Ανάπτυξης, ενώ από τον Νοέµβριο του 2009 ανήκει στο υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης & Θρησκευµάτων.
Η αδράνεια δεν σταµατά εδώ. Από την έρευνα του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. προέκυψε ότι στα δύο ιλυοηφαίστεια (το «Αθήνα» και το «Θεσσαλονίκη») νότια του Καστελόριζου ανακαλύφθηκε µια σηµαντική πηγή µεθανίου. Στη Μεσογειακή Ράχη, όµως, και στο Ιόνιο Πέλαγος υπάρχουν και άλλα ιλυοηφαίστεια, τα οποία ουδέποτε έχουν µελετηθεί από ελληνική ερευνητική οµάδα. Με αφορµή αυτό το γεγονός, σύµφωνα µε έγκυρες πηγές πριν από τρία χρόνια το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. πρότεινε να γίνει ένα εθνικό πρόγραµµα νότια της Κρήτης και στο Ιόνιο Πέλαγος, µε θέµα την πιθανή ύπαρξη υδριτών και κατά συνέπεια µεθανίου στα ιλυοηφαίστεια του ελληνικού τόξου. Η πρόταση κατατέθηκε στη Γ.Γ.Ε.Τ. και στο υπουργείο Ανάπτυξης, αλλά δεν υπήρχε καµία ανταπόκριση. Για άλλη µια φορά οι προσπάθειες των επιστηµόνων να διαπιστώσουν αν έχουµε στον πυθµένα της Μεσογείου εντός ελληνικής ΑΟΖ µια µεγάλη ποσότητα ενέργειας, έπεσε στο κενό. Πάντως, πρόσφατα, τον Φεβρουάριο του 2012 το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. έκανε νέα πρόταση για ΕΣΠΑ στο ΥΠΕΚΑ, και ζήτησε να προχωρήσει σε έρευνες και σε άλλα ιλυοηφαίστεια.
Μιλώντας, ο Διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. κ. Βασίλειος Λυκούσης υπογραµµίζει ότι είναι εθνικό θέµα να γίνουν και άλλες αντίστοιχες αποστολές:
-- «Εκτός από την προκήρυξη, απαιτείται η περαιτέρω µελέτη των ιλυοηφαιστείων, διότι εµείς σαν Ελλάδα δεν έχουµε κάνει καµία µελέτη ιλυοηφαιστείων νοτίως της Κρήτης και στο Ιόνιο! Καµία! Υπάρχουν ανεξερεύνητα ιλυοηφαίστεια, και πρέπει να µελετήσουµε αν είναι ενεργά και αν έχουν υδρίτες. Αυτό είναι µεγάλο εθνικό θέµα. Ό,τι ξέρουµε για τα ιλυοηφαίστεια, µε εξαίρεση την έρευνα στον Αναξίµανδρο, το ξέρουµε από ξένες έρευνες. Και αυτά είναι µερικώς ερευνηθέντα, ενώ υπάρχουν και πολλά που δεν έχουν ερευνηθεί καθόλου. Αν είναι ενεργά, είναι επιφανειακοί µάρτυρες βαθύτερων κοιτασµάτων υδρογονανθράκων, γιατί πάντα τα ιλυοηφαίστεια δηµιουργούνται από υδρογονάνθρακες που έρχονται από βαθιά, δηλαδή από θερµογενές µεθάνιο. Όσα είναι ενεργά, σηµαίνει ότι από κάτω υπάρχει πολύ µεθάνιο και έρχεται πάνω συνεχώς»…

Τουρκικές προκλήσεις σε Καστελόριζο και ΑΟΖ

Και ενώ η έρευνα του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. «αξιοποιήθηκε» κατά τον τρόπο που περιγράψαµε προηγουµένως, φαίνεται ότι η Τουρκία όχι µόνο δεν την αγνόησε, αλλά έκτοτε «παίζει» µε τα όρια και τις αντιδράσεις µας. Τον Ιούλιο του 2010 το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Πίρι Ρέις» έκανε σεισµικές έρευνες εντός της ελληνικής ΑΟΖ στη θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου, ενώ µία ηµέρα νωρίτερα στην τουρκική Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως είχε δηµοσιευθεί προκήρυξη για την πραγµατοποίηση των συγκεκριµένων σεισµικών ερευνών από την κρατική Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (TPAO). Τον περασµένο Σεπτέµβριο η Τουρκία εξέδωσε ναυτική αγγελία (NAVTEX) για τη διεξαγωγή ερευνών νοτίως του Καστελόριζου από το νορβηγικό ερευνητικό πλοίο «Bergen Surveyor», προκαλώντας την άµεση αντίδραση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών.
Το ζήτηµα που προκύπτει είναι αν η Τουρκία θα µας προκαλούσε κατ’ αυτόν τον τρόπο στην περίπτωση που είχαµε οριοθετήσει ΑΟΖ. Και αν η ΑΟΖ τα δύο τελευταία χρόνια έχει γίνει «της µόδας», να τονίσουµε ότι δεν είναι κάτι που προέκυψε τώρα τελευταία. Το 1982 συµµετείχαµε στη Διάσκεψη του Οργανισµού Ηνωµένων Εθνών για την ψήφιση της νέας Σύµβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, την οποία εν συνεχεία επικυρώσαµε στις 21 Ιουλίου 1995. Δηλαδή από το 1995 µπορούσαµε να ανακηρύξουµε ΑΟΖ, αλλά δεν το έχουµε κάνει.
Για να καταλάβουµε τι σηµαίνει αυτό, ας δούµε το χάρτη. Βλέπουµε µε µπλε χρώµα την οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ σύµφωνα µε το Διεθνές Δίκαιο. Αν, λοιπόν, η Ελλάδα είχε οριοθετήσει ΑΟΖ, θα µπορούσε εντός αυτής να έχει αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώµατα όσον αφορά στη διαχείριση ζώντων ή µη πόρων του βυθού, του υπεδάφους και των υπερκείµενων υδάτων, ενώ ταυτοχρόνως η ΑΟΖ περιλαµβάνει τα θέµατα του πετρελαίου, της αλιείας και του περιβάλλοντος.
Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία επιδιώκει να µη συµπεριληφθεί το κοµµάτι του Καστελόριζου, της Ρω και της Στρογγύλης στην ελληνική ΑΟΖ, καθώς την αποκόπτει από ένα σηµαντικό θαλάσσιο κοµµάτι οικονοµικής ζώνης στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Ο αρχιπλοίαρχος εν αποστρατεία του Λιµενικού Σώµατος και διδάκτορας Οικονοµικής Γεωγραφίας - Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστηµίου Αιγαίου, κ. Νίκος Δενιόζος, υπογραµµίζει ότι «…διαχρονικά, σε πολιτικό επίπεδο στην Ελλάδα υπάρχει µια… αµέλεια να το πω; Μια διστακτικότητα… Μια ανικανότητα… Να µπουν όλα τα πράγµατα στη θέση τους και να αρχίσει να υπάρχει µια σοβαρή αντιµετώπιση για το θέµα της ανακήρυξης της ΑΟΖ. Από εκεί και πέρα ξεκινάνε τα πάντα. Όµως, δεν υπήρξε και δεν υπάρχει µια σοβαρή πολιτική βούληση.
Επιπλέον, η Τουρκία προκαλεί την Ελλάδα για να δει µέχρι πού θα φτάσει και τι θα κάνει εκείνη µε τη σειρά της. Όµως η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη να υποβάλλεται σε τέτοιες διαδικασίες από τη φίλη και γείτονα χώρα, διότι αν είχε µια σταθερή δυνατή εξωτερική πολιτική που θα ήταν ξεκάθαρη, τότε και η Τουρκία δεν θα προχωρούσε σε τέτοιου είδους δοκιµασίες». Ταυτόχρονα, ο κ. Δενιόζος προσθέτει ότι «…αν οι ιθύνοντες νόες τώρα χειριστούν σωστά το ζήτηµα της ΑΟΖ, θα έχουµε έναν φανερό “άσο” στο να αποτελέσει η Ελλάδα µια συνιστώσα που θα µας βοηθήσει να αντιµετωπίσουµε την κρίση και να βγούµε ξανά στις διεθνείς αγορές».
Τι σηµαίνει πρακτικά η µη οριοθέτηση ΑΟΖ; Ότι δεν µπορούµε να προχωρήσουµε σε παραχωρήσεις για σεισµικές µελέτες στο ποσοστό που µας αναλογεί βάσει ΑΟΖ στη Λεκάνη του Ηροδότου (της οποίας τα κοιτάσµατα βάσει των εγγράφων του WikiLeaks αποτιµώνται στα 20 δισ. βαρέλια ισοδυνάµου πετρελαίου), ούτε µπορούµε να εκµεταλλευτούµε τους υδρίτες νοτίως του Καστελόριζου, ενώ το ίδιο ισχύει και για τους υπόλοιπους υδρογονάνθρακες που βρίσκονται στη Μεσογειακή Ράχη.
Τονίζουµε πως η οριοθέτηση της ΑΟΖ δεν θα µας δώσει µόνο τη δυνατότητα για την αξιοποίηση των δικών µας κοιτασµάτων, αλλά και θα µας ισχυροποιήσει επίσης γεωστρατηγικά διότι θα ανοίξει ο δρόµος για την κατασκευή του αγωγού Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας.
Πρόκειται για τον αγωγό για τον οποίο ο τέως υπουργός ΠΕΚΑ, ο κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου, είχε ανακοινώσει ότι θα υπάρξει υπογραφή κοινής συµφωνίας µεταξύ των τριών χωρών µέχρι το τέλος Μαρτίου 2012, αλλά ακόµα δεν έχει υπογραφεί…

Αποτίµηση, ενδείξεις και προσδοκίες

Λίγες ηµέρες πριν τις εκλογές, οι υδρογονάνθρακες και η ΑΟΖ ήταν στα «πάνω» τους. Στο Εθνικό Σχέδιο Εξόδου από την κρίση της ΝΔ αναφέρεται µεταξύ των µέτρων που θα µπορούν να βοηθήσουν την ανάπτυξη, να ανακουφίσουν την κοινωνία και να ενισχύσουν τις διαρθρωτικές αλλαγές « ...η επίσπευση της ανακήρυξης ΑΟΖ! Ώστε να µπορέσουµε να αξιοποιήσουµε τον υποθαλάσσιο ενεργειακό πλούτο µας».
Ακόµη, στο κυβερνητικό πρόγραµµα του ΣΥΡΙΖΑ, µεταξύ των εσωτερικών πηγών που θα κινητοποιήσουν πόρους για τη χρηµατοδότηση της ανάπτυξης, συµπεριλαµβάνεται η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου και των υδρογονανθράκων και προτείνεται η δηµιουργία ειδικού Ταµείου που θα διαχειρίζεται τα έσοδα από την αξιοποίηση.
Είναι γεγονός ότι οι ενδείξεις για ύπαρξη κοιτασµάτων υδρογονανθράκων είναι πάρα πολλές, και ίσως είναι πια υπερβολή να µιλάµε µόνο για ενδείξεις όταν η Κύπρος και το Ισραήλ βγάζουν αέριο. Μα είναι γεγονός ότι αν δεν προχωρήσουµε άµεσα σε έρευνες, δεν µπορούµε να πούµε µε ακρίβεια πόσο έχουµε, αλλά ούτε και να σταµατήσουν οι φωνές που υποστηρίζουν ότι δεν έχουµε.
Επίσης, είναι σίγουρο πως η δραστηριότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή η δραστηριότητα της Κύπρου και η δραστηριότητα του Ισραήλ, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για καθυστερήσεις.
Πώς τα κατάφερε η Κύπρος; Δούλεψε αθόρυβα, χωρίς ηµερίδες κ.λπ., και οριοθέτησε ΑΟΖ µε τη Λιβύη, την Αίγυπτο και τη Συρία! Με λίγα λόγια, προχώρησε σε όλες τις απαραίτητες έρευνες που οδήγησαν τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δηµοκρατίας κατά τη διάρκεια επιχειρηµατικού φόρουµ που διοργανώθηκε πριν λίγες ηµέρες, στις 21 Μαΐου, από το Οικονοµικό Επιµελητήριο της Αυστρίας στη Βιέννη να επισηµαίνει ότι οι εµπειρογνώµονες πιστεύουν πως αν υπάρξει γεώτρηση σε µεγαλύτερο βάθος, θα ανευρεθούν και ποσότητες πετρελαίου εντός της κυπριακής ΑΟΖ!
Το συµπέρασµα του Οµότιµου Καθηγητή κ. Αντώνη Φώσκολου:
-- «Ό,τι συµβαίνει στην περιοχή της Κύπρου, συµβαίνει και σε εµάς στην περιοχή κάτω από την Κρήτη. Είναι ολόκληρη αυτή η ζώνη που έχει αυτά τα αποθέµατα. Συνολικά είναι 35-40 δισ. βαρέλια ισοδυνάµου πετρελαίου, δηλαδή πετρέλαιο και φυσικό αέριο µαζί, σε µια έκταση από την Ιεράπετρα µέχρι το κοµµάτι όπου η ΑΟΖ της Ελλάδας συνορεύει µε την ΑΟΖ της Κύπρου. Αν βάλουµε µια κατώτατη τιµή στο βαρέλι, γιατί θα ‘ναι µισό πετρέλαιο και µισό φυσικό αέριο, στα 60 δολάρια, κάτω απ’ τη Γαύδο και µέχρι τα σύνορα της ΑΟΖ αντιστοιχεί σε 60 δολάρια x 40.000.000.000, δηλαδή µας δίνει 2,4 τρισ. δολάρια. Είναι τέσσερις φορές το χρέος µας! Σύµφωνα µε το νόµο, εµείς θα πάρουµε το 20% από αυτό, δηλαδή 500 δισεκατοµµύρια δολάρια, και 5% η Περιφέρεια Κρήτης επί του ακαθαρίστου εισοδήµατος. Το ελληνικό χρέος είναι 500 δισ. δολάρια. Εκείνο που είναι, όµως, το πιο σηµαντικό και διαφεύγει, είναι ότι θα δουλέψουν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες. Το θέµα είναι: θα κοιτάξουµε τους επιχειρηµατίες ή τον ελληνικό λαό και τη νέα γενιά; Βλέπεις ανθρώπους να αυτοκτονούν αυτή τη στιγµή! Έχεις σχεδόν 1.000.000 άνργους! Οι άνθρωποι κάνουν ουρές στα συσσίτια και κανένας δεν τους λέει πώς θα λυθεί το πρόβληµα! Και, έξω απ’ τα δόντια, η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου είναι ο µόνος τρόπος να αναζωογονηθεί η οικονοµία!»…
πηγη