Προς μια Ευρώπη περισσής λιτότητας και λιγότερων ελευθεριών;

Πρόσφατα ήλθαν στο φως της δημοσιότητας προτάσεις που επεξεργάζονται τον τελευταίο καιρό οι κυριότερες χώρες της ευρωζώνης σε συνεργασία με τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Κομισιόν, της ΕΚΤ και του Eurogroup, σχετικά με τη “σωτηρία της Ευρώπης”. Οι προτάσεις αυτές αποκαλύφθηκαν...
από τη γερμανική Ντι Βελτ, και πρόκειται να παρουσιαστούν στη σύνοδο κορυφής της 28ης Ιουνίου, με χρονοδιάγραμμα τη λήψη αποφάσεων προς τα τέλη του χρόνου. Από όσα όμως είδαν το φως της δημοσιότητας, αυτό που επιχειρείται να περιγραφεί ως “σωτηρία” της Ευρώπης, πρόκειται μάλλον για καταβαράθρωσή της…

Σύμφωνα λοιπόν με τα πρώτα στοιχεία της Ντι Βελτ, το σχέδιο αυτό προβλέπει λιγότερη εθνική κυριαρχία προκειμένου να επιτευχθεί ο μεγαλύτερος δυνατός βαθμός πολιτικής και θεσμικής ενοποίησης ενώ ο προσανατολισμός θα οδηγεί θεωρητικά σε ένα είδος Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης και αποτελείται από τέσσερα σημεία.

- Μεγαλύτερος έλεγχος των εθνικών προϋπολογισμών, δηλαδή δημοσιονομική ένωση,

- Ευρωπαϊκή εποπτεία των τραπεζών, δηλαδή τραπεζική ένωση,

- κοινή φορολογική, αμυντική και εξωτερική πολιτική, δηλαδή πολιτική ένωση,

- και μεταρρύθμιση των κοινωνικών συστημάτων, δηλαδή οικονομική ένωση.

Με άλλα λόγια πρόκειται για μια εξελιγμένη μορφή της συνθήκης του Μάαστριχτ, στην κατεύθυνση που έχει υπαγορεύσει η καγκελάριος Μέρκελ, εκείνη της εμμονής στη δημοσιονομική πειθαρχία. Κάτι που συνεπάγεται την επιβολή δια βίου λιτότητας, μέσω της συνταγματοποίησής της, όπως άλλωστε προβλέπεται και από το υπό έγκριση από τις χώρες της Ευρωζώνης, Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας (όταν η “σταθερότητα” συνεπάγεται την “πειθαρχία”).

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η καγκελάριος Μέρκελ φέρεται να έχει βάλει ελάχιστες “σταγόνες νερού στο κρασί της” στο θέμα των ευρωομολόγων, καθώς εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης τόνισε ότι μια τέτοια απόφαση δεν θα ληφθεί πριν περάσουν αρκετά χρόνια, στο τέλος δηλαδή της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης… Όταν και όποτε αυτή επιτευχθεί… Την ίδια στιγμή το Βερολίνο φέρεται να πιέσει για ενίσχυση των εξουσιών Κομισιόν και Ευρωβουλής – με την πρώτη πάντως να υπερισχύει της δεύτερης ενώ συζητήσεις αναμένεται να προκαλέσει το τέταρτο σημείο του σχεδίου, δηλαδή η βαθιά μεταρρύθμιση των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης με σκοπό τη δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους. Εδώ μπορεί να τεθεί το ερώτημα της κατεύθυνσης που θα έχει αυτό το κοινωνικό κράτος: θα αποτελεί συνέχεια της σχετικής ευρωπαϊκής παράδοσης προ της κρίσεως, όταν η έμφαση (έστω και με τις κατά καιρούς εξαιρέσεις) δινόταν στις δημόσιες επενδύσεις, στα δημόσια αγαθά, στην απασχόληση, ή θα έχουμε να κάνουμε με μια μίνιμουμ εκδοχή, περιορισμένης στα απολύτως βασικά, όπως υπαγορεύει μετά από την κρίση το Βερολίνο, στη γραμμή του Σχεδίου Hartz IV, που υιοθέτησε ο γερμανός καγκελάριος Σρέντερ το 2003 (που σήμανε ανατροπή του γερμανικού κοινωνικού συστήματος και της αγοράς εργασίας) και στο πλαίσιο του οποίου κινείται σήμερα η Μέρκελ;

Ένα δεύτερο ερώτημα που μπορεί να τεθεί είναι εκείνο της γενικότερης πολιτικής κατεύθυνσης της ευρωπαϊκής οικοδόμησης: από όσα έχουν διαρρεύσει, οι μεταρρυθμίσεις που φαίνεται να προωθούνται δεν αλλάζουν τον πυρήνα της ακολουθούμενης πολιτικής. Π..χ. δεν φαίνεται να γίνεται λόγος για κάτι που θα μπορούσε να αλλάξει άρδην το ευρωπαϊκό τοπίο, όπως είναι η αλλαγή του ρόλου και της αποστολής της ΕΚΤ, έτσι ώστε να μπορεί να δανείζει φθηνό χρήμα, όχι τις τράπεζες όπως κάνει ως σήμερα, αλλά τα κράτη προκειμένου αυτά να μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν σε επενδύσεις που θα δημιουργήσουν απασχόληση. Μια τέτοια κομβική μεταρρύθμιση ΕΚΤ (και όχι μόνο) θα συνεπαγόταν πράγματι αλλαγή ρότας.

Όμως τα όσα έχουν διαρρεύσει μοιάζουν να επιμένουν στη σημερινή πορεία, με περισσότερη δεσμευτικότητα στη δημοσιονομική πειθαρχία και έμφαση στον περιορισμό της εθνικής κυριαρχίας. Μοιάζει, με άλλα λόγια, σαν να κατευθυνόμαστε, αν δεν υπάρξει σημαντική ανατροπή (ίσως από την πλευρά του γάλλου προέδρου, ίσως από ένα μέτωπο του Νότου;) προς μια ευρωπαϊκή ενοποίηση, γερμανικού τύπου, όπου στο βωμό των “Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης” θα έχουν θυσιαστεί δημοκρατικές, κοινωνικές και εργασιακές ελευθερίες.

Πρόκειται, αν τελικά το σχέδιο πάρει σάρκα και οστά, για ένα πάρα πολύ ακριβό τίμημα στο βωμό του όποιου φεντεραλιστικού ονείρου. Και είναι βέβαιο ότι κάτι τέτοιο δύσκολα θα περάσει από την έγκριση των λαών: η 6η Μαίου έδειξε το δρόμο. Όπως θα τον δείξει και 17η Ιουνίου. Και αυτά τα μηνύματα κανείς δεν πρέπει να προσποιείται ότι δεν τα έχει λάβει και να συνεχίζει τους αντιλαϊκούς, αντικοινωνικούς και αντιδημοκρατικούς σχεδιασμούς επί χάρτου, έστω και ομοσπονδιακού…
mono