Η Πρώτη Κουρδική Εθνοσυνέλευση, η Κύπρος, το Καστελόριζο και η ΑΟΖ!

Του Σάββα Καλεντερίδη
Το 1990, ενώ ήταν σε εξέλιξη οι σχεδιασμοί για τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου, κουρδικοί πολιτικοί σχηματισμοί και κόμματα από τα τέσσερα τμήματα του Κουρδιστάν (Τουρκία, Ιράν, Ιράκ, Συρία), όρισαν εκπροσώπους οι οποίοι συγκρότησαν οργανωτική επιτροπή, με σκοπό την διοργάνωση και...
σύγκληση της Πρώτης Κουρδικής Εθνοσυνέλευσης στην ιστορία του κουρδικού έθνους. Είχε προηγηθεί η συγκρότηση μετώπου από το Δημοκρατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (KDP), του Μεσούτ Μπαρζανί, και την Πατριωτική Ένωση του Κουρδιστάν (YNK), του Τζελάλ Ταλαμπανί. Στη συνέχεια, ο Ταλαμπανί, εκπροσωπώντας το μέτωπο, επισκέφθηκε τον ηγέτη του ΡΚΚ, Αμπντουλλάχ Οτζαλάν, στην Κοιλάδα Μπεκάα του Λιβάνου, όπου αποφασίστηκε να συγκροτηθεί η οργανωτική επιτροπή.

Από τη στιγμή που αποφάσισαν οι τρεις οργανώσεις, που εκπροσωπούσαν περίπου το 80% των απανταχού Κούρδων, ήταν πλέον εύκολο να πεισθούν οι λοιπές ήσσονος δύναμης και σημασίας οργανώσεις. Με βάση την απόφαση, η οργανωτική επιτροπή θα ήταν τετραμελής. Δυο μέλη από το Βόρειο Κουρδιστάν, ένα από το Νότιο και ένα από το Ανατολικό (Τουρκία, Ιράκ, Ιράν αντίστοιχα). Στην τετραμελή επιτροπή θα συμμετείχαν ο Μουράτ Καραγιλάν, ως εκπρόσωπος του ΡΚΚ, ο Κεμάλ Μπουργκάι, ως εκπρόσωπος του Σοσιαλιστικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PSK), ο Τζελάλ Τλαμπανί, ως εκπρόσωπος του μετώπου KDP-YNK, και ο Κεκ Φετάχ, ως εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Κόμματος του Κουρδιστάν στο Ιράν (İKDP).
Τελικώς, όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Η Ανατομία του Πολέμου στο Κουρδιστάν», ο εκ των ηγετών του κουρδικού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος, Μουράτ Καραγιλάν, η επιτροπή άρχισε τις εργασίες της στο Παρίσι με τρία μέλη, αφού ο Κεμάλ Μπουργκάι δεν προσήλθε, αν και είχε δώσει την υπόσχεσή του στον Ταλαμπανί. Η επιτροπή κάλεσε εκπροσώπους όλων ανεξαιρέτως των κομμάτων και των ομάδων που δραστηριοποιούνται σε όλα τα τμήματα του Κουρδιστάν, με σκοπό να εξασφαλιστεί η συνολική και καθολική συμμετοχή στην υπό σχεδιασμό Πρώτη Κουρδική Εθνοσυνέλευση. Ακριβώς τη στιγμή που είχαν καθοριστεί ο τόπος, ο χρόνος και τα άτομα που θα συμμετείχαν στην Εθνοσυνέλευση, η σύζυγος του Φρανσουά Μιτεράν, Ντανιέλ, μεταβίβασε πρόσκληση των ΗΠΑ προς τους Κούρδους να επισκεφθούν την Ουάσιγκτον. Ήταν παραμονές του πρώτου πολέμου του Κόλπου.
Μετά την πρόσκληση η επιτροπή διέκοψε τις εργασίες της και μια επιτροπή Κούρδων με επικεφαλής τον Ταλαμπανί, μεταφέροντας επιστολή που έγραψε ο ίδιος ο Καραγιλάν με εντολές του Άπο, μετέβη στην Ουάσιγκτον, όπου συζητήθηκαν οι προϋποθέσεις συνεργασίας του κουρδικού στοιχείου με τις ΗΠΑ, που είχαν ως στόχο την απελευθέρωση του Κουβέιτ και τη δημιουργία μιας προστατευμένης περιοχής στο Βόρειο Ιράκ, που ταυτίζεται με το Νότιο Κουρδιστάν.
Ο Ταλαμπανί, επιστρέφοντας από την Ουάσιγκτον, σε συνεννόηση με τον Άπο, μετέβη στην Άγκυρα, όπου συναντήθηκε με τον Τουργκούτ Οζάλ, ο οποίος αποδέχτηκε την πολιτική λύση του Κουρδικού. Ακολούθησε ο Πόλεμος του Κόλπου, η δημιουργία της Ζώνης Απαγόρευσης Πτήσεων βορείως του 36ου Παραλλήλου, που αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο του αυτόνομου Κουρδιστάν, το Κοινοβούλιο του οποίου συγκροτήθηκε το 1992.
Τότε, οι Μπαρζανί και Ταλαμπανί, για να διασκεδάσουν τις αντιρρήσεις της Άγκυρας, δέχτηκαν να συμμετέχουν από κοινού σε επιχείρηση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων εναντίον του ΡΚΚ, στο έδαφος του Νοτίου Κουρδιστάν.
Όπως γίνεται αντιληπτό, μετά από όλα αυτά και η Πρώτη Κουρδική Εθνοσυνέλευση δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, ενώ ο Οζάλ, ο οποίος σημειωτέον ήταν κουρδικής καταγωγής, έπεφτε νεκρός κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, τις παραμονές ανάληψης πρωτοβουλίας για την πολιτική επίλυση του Κουρδικού (17 Απριλίου 1993).
Εκτότε, το βαθύ κράτος ήταν αυτό που κινούσε τα νήματα για την πολιτική που θα ακολουθούσε η Τουρκία στο Κουρδικό, ανεξάρτητα με το πιο κόμμα κυβερνούσε και ποιος ήταν ο επικεφαλής της κυβέρνησης.
Γιατί αναφερθήκαμε σε όλα αυτά;
Πριν από λίγες ημέρες, αντιπροσωπεία πολιτικών από το Βόρειο Κουρδιστάν (Τουρκία), αποτελούμενη από τον βετεράνο Αχμέτ Τουρκ, συν-πρόεδρο του Συνεδρίου Δημοκρατικής Κοινωνίας (DTK), την συν-πρόεδρο του DTK, Αϋσέ Τουγλούκ, τον συν-πρόεδρο του Κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας (BDP), Σελαχατίν Ντεμιρτάς και τον βουλευτή του BDP, Σαρί Σακίκ, επισκέφθηκαν την πρωτεύουσα του αυτόνομου Κουρδιστάν, Ερμπίλ και συζήτησαν τον ίδιο τον πρόεδρο Μεσούτ Μπαρζανί αλλά και με μια σειρά άλλους πολιτικούς παράγοντες, το καυτό ζήτημα της Πρώτης Κουρδικής Εθνοσυνέλευσης.
Μετά από τριήμερη παραμονή, λίγο πριν η αντιπροσωπεία αναχωρήσει για το Βόρειο Κουρδιστάν, ο Αχμέτ Τουρκ έκανε δηλώσεις, που αξίζει να τις διαβάσουμε κατά λέξη:
«Η εθνική ενότητα των Κούρδων είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Γι’ αυτό αποφασίσαμε η Πρώτη Κουρδική Εθνοσυνέλευση να πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο Ιούνιο. Για τις εργασίες της Εθνοσυνέλευσης θα συγκροτηθεί μια επιτροπή αποτελούμενη από δώδεκα άτομα, τέσσερις από κάθε τμήμα του Κουρδιστάν. Η επιτροπή αυτή, τον Απρίλιο ή τον Μάιο, θα ανακοινώσει σε όλη τη διεθνή κοινότητα τις λεπτομέρειες για την πραγματοποίηση της Εθνοσυνέλευσης, η οποία θα γίνει τον προσεχή Ιούνιο».
Επειδή η Τουρκία και οι υποστηρικτές της στην περιοχή προσπάθησαν να ασκήσουν πιέσεις για να μη συμμετέχει το ΡΚΚ, ο Μπαρζανί ζήτησε να καταθέσει τα όπλα και μετά να συμμετέχει στην Εθνοσυνέλευση, κάτι που απέρριψε μετά βδελυγμίας το ΡΚΚ. Για το θέμα αυτό ο Αχμέτ Τουρκ είπε:
«Η αλήθεια είναι ότι το ΡΚΚ εκπροσωπεί ένα πολύ μεγάλο μέρος του κουρδικού λαού. Κούρδοι από όλα τα τμήματα του Κουρδιστάν στηρίζουν με κάθε τρόπο και με όλη την ψυχή τους το ΡΚΚ. Σε περίπτωση που δεν συμπεριληφθεί το ΡΚΚ στις εργασίες και τις προσπάθειες που γίνονται για την εθνική ενότητα των Κούρδων, σε περίπτωση που δεν συμμετέχει στην Εθνοσυνέλευση, τότε δεν μπορούμε να μιλάμε για ενότητα. Στην περίπτωση το κουρδικό έθνος θα έχει υποστεί μεγάλη ζημιά. Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι το ΡΚΚ αλλά και όλες οι άλλες κουρδικές πολιτικές και μαζικές οργανώσεις θα πρέπει να συμμετέχουν στην Εθνοσυνέλευση».
Να σημειωθεί ότι για την επίσκεψη έδειξε έντονο ενδιαφέρον η Τουρκία, η οποία παρακολουθεί τις εξελίξεις γύρω από το θέμα της Πρώτης Κουρδικής Εθνοσυνέλευσης με ιδιαίτερη ανησυχία. Και αυτό γιατί ενώ η άμμος της κλεψύδρας των εξελίξεων στη Συρία ρέει με αδυσώπητο τρόπο και ενώ η κατάσταση στο Ιράν, ούτως ή άλλως βάζει την Τουρκία στο επίκεντρο μιας γεωπολιτικής δίνης, η Πρώτη Κουρδική Εθνοσυνέλευση, που θα θέσει τα θεμέλια της εθνικής ενότητας των Κούρδων του Βορείου, του Νοτίου, του Ανατολικού και του Δυτικού Κουρδιστάν, θα αποτελεί για την Άγκυρα μια εξέλιξη που μπορεί να δημιουργήσει ανεξέλεγκτες καταστάσεις στο δικό της Κουρδικό.
Γι’ αυτό είχαμε πει σε προηγούμενο άρθρο μας που αναφερόταν στην ανώτερη στρατηγική που είναι σε εξέλιξη στο ζήτημα της εκμετάλλευσης των υποθαλάσσιων ενεργειακών αποθεμάτων στη ΝΑ Μεσόγειο, εκείνο το «Θα ήταν δε ευχής έργον η εξέλιξή τους να συμπέσει χρονικά με την μακροχρόνια εμπλοκή της Τουρκίας σε μέτωπα όπως η Συρία, το Ιράν και το Κουρδικό».