Helmut Schmidt: «H Ελλάδα είναι δική μας»

Αυτόν τον τίτλο έδωσε στο άρθρο - παρέμβασή του υπέρ της Ελλάδας ο οξύνους στα 91 του, πρώην Γερμανός Καγκελάριος Helmut Schmidt, που δημοσιεύθηκε στη εβδομαδιαία έγκυρη εφημερίδα Die Zeit, της οποίας είναι ο εκδότης.

Το ιστορικό στέλεχος της Σοσιαλδημοκρατίας και επί 10 χρόνια καγκελάριος της Γερμανίας, με την ιστορικής σημασίας παρέμβασή του, λέει ωμά και απερίφραστα στους σημερινούς ηγέτες της Ευρώπης, ότι ο δρόμος της Ευρώπης περνάει από την Ελλάδα.

Το κείμενο αυτό, δημοσιεύθηκε λίγο πριν τη συνεδρίαση της Ευρωζώνης και τη Σύνοδο Κορυφής και ίσως να έπαιξε κάποιο ρόλο.

Είναι δε η παρακαταθήκη του Helmut Schmidt, προς τους σημερινούς και τους επόμενους ευρωπαίους πολιτικούς, καθώς είναι γραμμένο από έναν σοφό με πλήρη ιστορική γνώσει ευρωπαίο πολιτικό, που έχει συνδιαμορφώσει την μεταπολεμική ευρωπαϊκή ιστορία, έχει βαρύνουσα σημασία, γι΄ αυτό και το μεταφέρουμε αυτούσιο.
«Τελευταία είχε δοθεί ιδιαίτερα μεγάλη σημασία σε μικροδιαφωνίες μεταξύ Παρισίων και Βερολίνου. Έτσι διέφυγε της προσοχής, ότι οι διαφορές απόψεων μεταξύ της γερμανίδας καγκελαρίου και του γάλλου προέδρου για την βοήθεια προς την Ελλάδα, αγγίζουν μόνο μια δευτερεύουσα πλευρά του προβλήματος.

Το θέμα, αν στο σχέδιο για τη διάσωση θα συμπεριληφθούν και ιδιώτες πιστωτές κάτοχοι κρατικών ομολόγων είναι δευτερεύον. Διότι σε κάθε περίπτωση θα χρειαστούν τα χρήματα των φορολογούμενων: τόσο όταν οι άλλες χώρες βοηθήσουν την Ελλάδα όσο και στην περίπτωση , που πραγματικά οι ιδιώτες πιστωτές επωμιστούν πραγματικά ένα μέρος του χρέους. Διότι πραγματικά αυτοί οι πιστωτές είναι Γαλλικές, Γερμανικές ή άλλες τράπεζες. Αν αυτά τα πιστωτικά ιδρύματα θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες, διότι θα πρέπει να διαγράψουν δημόσιο χρέος και τότε θα έρθει και πάλι θέμα κρατικών εγγυήσεων προς τις τράπεζες που στα σωστά Γερμανικά, τελικά το βάρος πέφτει στους ώμους των φορολογούμενων.

Πολύ πιο σημαντικό είναι να γνωρίζει κανείς ότι η Ελλάδα πρέπει να τύχει άμεσης βοήθειας. Αυτό ισχύει επίσης για την εξαιρετική περίπτωση που η ελληνική κυβέρνηση δηλώσει προς τους αλλοδαπούς πιστωτές της στάση πληρωμών. Ακόμη και τότε – και ειδικά τότε – θα είναι αποφασιστικής σημασίας η Ευρώπη να επανακινήσει την ελληνική οικονομία. Και δεν υπονοώ ακριβώς ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ, όπως αυτό που πριν μισό αιώνα συνέβαλε καθοριστικά στην ανοικοδόμηση συνολικά της δυτικής Ευρώπης. Η αφετηρία σήμερα είναι διαφορετική: το είδος και ο τρόπος που οι κυβερνήσεις χειρίστηκαν το πρόβλημα χρέος της Ελλάδας από το 2009, οδήγησε την ελληνική οικονομία επιπρόσθετα σε μία βαριά αποπληθωριστική ύφεση.

Κατάσταση την οποίαν αποδίδει η έννοια κατάθλιψη. Σε κάθε περίπτωση η βαθιά ανησυχία του ελληνικού πληθυσμού σήμερα θα πρέπει να προβληματίσει όλες τις πλευρές.

Εδώ θα πρέπει να προσέξουμε: έχουμε μία κρίση χρέους μεμονωμένων μικρών χωρών της ευρωζώνης, καμία κρίση του ευρωπαϊκού νομίσματος. Ακόμη και η χρεοκοπία μιας μεμονωμένης, μικρής χώρας μέλους θα είχε μόνο μία προσωρινή ψυχολογική επίδραση. Όταν κανείς συγκρίνει τα πρώτα 10 χρόνια του Ευρώ με τα τελευταία 10 χρόνια του γερμανικού μάρκου, τότε το Ευρώ τόσο στο εσωτερικό αλλά επίσης και στο εξωτερικό πλεονεκτεί. Ο ρυθμός πληθωρισμού στη ζώνη του Ευρώ ήταν χαμηλότερος, η ισοτιμία του Ευρώ ήταν σταθερή. Αυτή η σταθερότητα του Ευρώ θα πρέπει να διατηρηθεί. Γι αυτό το Ευρώ σήμερα έχει γίνει το δεύτερο σημαντικότερο νόμισμα αποθεματοποίησης του κόσμου. Πιστεύω δε, ότι σε περίπου 20 χρόνια θα έχουμε τρία παγκόσμια νομίσματα: το αμερικανικό δολάριο, το ευρώ και το κινέζικο renminbi. Που σημαίνει, ότι δεν πρόκειται για το νόμισμα αλλά πρόκειται για την Ευρώπη!

Ήπια αναδιάρθρωση – σκληρή αναδιάρθρωση

Αναδιάρθρωση δια της επιμήκυνσης πληρωμών στα πλαίσια μιας ήπιας αναδιάρθρωσης θα παρέτειναν τους χρόνους αποπληρωμής για ελληνικά κρατικά ομόλογα και του πακέτου των 110 δις ευρώ του ΔΝΤ και της Ε.Ε. Θα μπορούσαν επίσης να μειωθούν ακόμη τα επιτόκια για τη βοήθεια. Έτσι η Ελλάδα θα είχε περισσότερο χρόνο να ρυθμίσει τον προϋπολογισμό της. Επίσης δυνατές θα μπορούσαν να είναι και άλλες συναλλαγές όπως η ανταλλαγή κρατικών ομολόγων με ασφαλή ομόλογα με κούρεμα. Κατά πόσον αυτό αφορά στους ιδιώτες πιστωτές, δεν έχει γίνει σαφές. Μία τέτοια αναδιάρθρωση θα ήταν περισσότερο ανεκτή από μία σκληρή αναδιάρθρωση. Αλλά τα συσσωρευμένα επί χρόνια δημόσια χρέη θα πρέπει μεμιάς να καλυφθούν με εγγυήσεις, που σε τελευταία ανάλυση θα αναλάβουν οι φορολογούμενοι των άλλων χωρών.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν πρέπει να ξεχάσουν ποτέ: από το 1950 μέχρι το 2050 το ευρωπαϊκό ποσοστό (συμπεριλαμβανόμενης μαζί και της Ρωσίας) στο διεθνές εισόδημα της ανθρωπότητας (παγκόσμιο ακαθάριστο εισόδημα) θα πέσει από 30% σε κάτω από 10%. Άλλωστε είμαστε η μοναδική ήπειρος, της οποία ο πληθυσμός όχι μόνο γερνάει αλλά επίσης μειώνεται. Στο τέλος αυτού του αιώνα, εμείς οι Ευρωπαίοι θα αποτελούμε μόνο 5% του παγκόσμιου πληθυσμού. Γι αυτό πρέπει τα έθνη και οι χώρες της Ευρώπης να είναι αλληλέγγυοι.

Γι΄ αυτό η Ελλάδα χρειάζεται – ακόμη και στην ακραία περίπτωση μιας χρεοκοπίας! – ένα πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας μακράς πνοής. Το πρόγραμμα πρέπει να είναι προσανατολισμένο σε κατευθυντήριες ιδέες, όπως απασχόληση, παραγωγικότητα και λαϊκό εισόδημα. Θα πρέπει να ανοιχτεί στο έλληνες πολίτες μια προοπτική ευημερίας που θα πρέπει να προκύψει από συγκεκριμένα σχέδια. Για παράδειγμα την ενσωμάτωση της Ελλάδας σε μια στροφή στον τομέα της ενέργειας, έτσι ώστε να μπορεί να εξάγεται ηλιακή ενέργεια από την Αθήνα προς Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη. Όπως σχέδια για έργα υποδομών, βοήθεια από εταιρίες απασχόλησης, οι οποίες να απορροφήσουν ένα μέρος του τεράστιου ποσοστού της ανεργίας νέων. Ταυτόχρονα για δημοσιονομικούς λόγους επιβάλλεται η πώληση αεροδρομίων, λιμένων και άλλων άλλης δημόσιας περιουσίας.

Όταν η Ε.Ε. θελήσει πραγματικά να εφαρμόσει ένα τέτοιο πρόγραμμα, τότε θα απαιτηθεί βέβαια ένας θεματοφύλακας διαχειριστής, ο οποίος θα πρέπει να συνδυάζει οικονομικές γνώσεις, πολιτική και διοικητική εμπειρία. Το να βρεθεί τέτοιος και να συμφωνήσει κανείς πάνω στις ικανότητές του είναι δύσκολο, αλλά απαραίτητο. Κανένας στην Αθήνα δεν είναι επιλέξιμος ( επίσης ούτε μεταξύ των πολιτικών ή τραπεζιτών στη Γερμανία, βλέπω κάποιον κατάλληλο γι΄ υτά τα καθήκοντα). ΄Ισως θα ήταν μια πρόκληση για τον ο Jean-Claude Trichet.

Δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε, ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα μπορεί να χρειαστεί για την Πορτογαλία ή την Ιρλανδία. Επειδή όμως αυτές οι τρεις χώρες μαζί αποτελούν μόνο το 5% με 6% της κοινής αγοράς της Ε.Ε. ή διότι – διαφορετικά από ότι το 1990 με την DDR – δεν είναι αναγκαία η αλλαγή κανενός συστήματος, έτσι σε μια τέτοια περίπτωση δεν πρόκειται για υπέρογκο μέγεθος. Θα είχαμε τη δυνατότητα – αυτό όμως που μας λείπει είναι η θέληση και η αποφασιστικότητα.

Σε κάθε περίπτωση υπάρχουν για τους ευρωπαίους δύο επιτακτικοί λόγοι να βοηθήσουν την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Και αυτό διότι τα θεσμικά επίπεδα της Ε.Ε. και των κρατών μελών με υπαιτιότητά τους δεν εκπλήρωσαν τις υποχρεώσεις τους. Επίσης τα εποπτικά όργανα των τραπεζών κοιμόντουσαν, όταν τραπεζικά ινστιτούτα όπως π.χ.η Τράπεζα Υποθηκών Hypo Rean Estate, που με επιπόλαιο τρόπο είχε αγοράσει ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, τα οποία , κάτω από προϋποθέσεις είναι αδύνατον να τα διαχειριστεί. Η Κομισιόν στις Βρυξέλλες κοιμόταν, οι υπουργοί Οικονομικών ήταν κοιμισμένοι – επιτρέπεται τώρα αυτοί να επιρρίπτουν την ευθύνη στους φτωχούς της Αθήνας;

Ο δεύτερος λόγος είναι ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα: Όταν η Ε.Ε. επιτρέπει , να πτωχεύσει μια χώρα μέλος της τότε δημιουργείται ένα πολιτικό και ψυχολογικό προηγούμενο, το οποίο στο μέλλον, το οποίο θα μπορούσε στο μέλλον να θέσει σε κίνδυνο την Ε.Ε. ως σύνολο.

Η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας από το 1981, η χώρα ήταν μέλος της Ευρωπαϊκής , όταν το 1991/92 ελήφθη η απόφαση στο Μάαστριχ για ένα ενιαίο νόμισμα. Εντωμεταξύ η Ε.Ε. υπερδιπλασίασε τα μέλη της. Απέτυχε δυστυχώς, με τη ματιά στη διεύρυνση της οικογένειας, να επαναδιαμορφώσει τους παλιούς κανόνες της ομοφωνίας. Η κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των εθνικών κρατών, δεν έχει όπως και πριν διευκρινιστεί. Αυτό το βλέπει κανείς και με τον δευτερεύοντα που έχει αναγνωριστεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το βλέπει κανείς στην ακατανόητη σύνθεση της ευρωπαϊκής Επιτροπής με τα 27 μέλη.
Το βλέπει κανείς επίσης στο Σύμφωνο της Λισσαβόνας, του οποίου τις περίπλοκες διατάξεις, ακόμη και έμπειροι δικηγόροι δυσκολεύονται να κατανοήσουν.

Τα τελευταία δύο χρόνια τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα έχουν ντε φάκτο αποδειχτεί ως αναποτελεσματικά. Αποτελεσματική ήταν μόνο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, διότι δεν είχαν ανάμειξη ούτε οι χώρες μέλη, ούτε οι κυβερνήσεις και είναι η ΕΚΤ που κάλυψε το κενό. Αυτή είναι που συγκέντρωσε μαζικά από την αγορά, με δικό της κόστος ελληνικά κρατικά ομόλογα. Φυσικά και πρέπει η ΕΚΤ κάποια στιγμή να προβεί σε διαγραφή μέρους αυτού του λεγόμενου πιστωτικού χαρτοφυλακίου.

Ένας πολιτικός όμως, που επικρίνει σήμερα αυτή τη δέσμευση της τράπεζας, θα κάνει καλά να κοιτάει την καμπούρα του. Διότι εκείνος δεν έχει κάνει τίποτα.

Αυτές τις βδομάδες βιώνουμε τον κίνδυνο της απειλής πτώχευσης της Ελλάδας. Βιώνουμε επίσης μια σοβαρή κρίση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενώπιον αυτής της κατάστασης επί βδομάδες παρακολουθούμε διαμάχες λόγω διαφοράς ισχύος, εγωισμού, ματαιοδοξίας για ασήμαντες λεπτομέρειες αλλά τώρα μόνο ζημιά προκαλούν – επίσης ακόμη και όταν Βερολίνο και Παρίσι δείχνουν να συμφωνούν και πάλι.

Ελλάδα- Οικονομική Κρίση – Ευρώ – Ευρώπη

Ποιο είναι το θεμελιώδες συμφέρον της Γερμανίας; Η ενσωμάτωση της Γερμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σημαντικότερη από την ενσωμάτωση των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων στο ΝΑΤΟ.
Κανένα άλλος έθνος στην Ευρώπη με όπως δείχνει η ιστορία του 20ου αιώνα δεν έχει την ανάγκη να μην είναι απομονωμένο, και να μην αυτοαπομονώνεται. Κανένα άλλο έθνος δεν έχει περισσότερους γείτονες από μας, στο κέντρο των οποίων ζούμε.
Καμία χώρα στην Ευρώπη δεν έχει να χάσει περισσότερα από τη Γερμανία, την ισχυρότερη χώρα της Ευρώπης.

Αυτές τις ημέρες όπου γίνεται λόγος για δισεκατομμύρια, θα πρέπει επίσης να παίξει ένα ρόλο και η δυόμισι χιλιάδων χρόνων ιστορία. Η Ελλάδα είναι η πατρίδα της Δημοκρατίας – και της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού! Ένα πάρα πολύ μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού πολιτισμού βασίζεται στα έργα μεγάλων Ελλήνων. Χωρίς Όμηρο, χωρίς Σοφοκλή, τι θα είμαστε εμείς; Χωρίς Σωκράτη, Πλάτωνα, χωρίς Αριστοτέλη: Ή χωρίς Περικλή; Μπορεί μερικοί των σημερινών κορυφαίων στην Αθήνα να είναι διεφθαρμένοι, αλλά οι πρόγονοί τους και η ιστορία τους αξίζουν το σεβασμό.

Όποιος κάποτε έχει βιώσει το Ναό του Ποσειδώνα στο ακρωτήριο Σούνιο ή την Ακρόπολη, δεν θα το ξεχάσει ποτέ.»
Πηγη