Η νέα Τουρκία και ο νέος Ατατούρκ!

Η Τουρκία βρίσκεται προ των εκλογών. Το ζητούμενο δεν είναι εάν θα κερδίσει ο Ταγίπ Ερντογάν, αλλά με ποιο ποσοστό. Ο ίδιος θέλει να καταλάβει, αν αυτό είναι δυνατό, τα 2/3 των εδρών της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, είτε μόνος, δηλαδή με το AKP, είτε με κάποιο άλλο κόμμα. Στόχος είναι να αλλάξει το πολιτειακό σύστημα από Κοινοβουλευτική σε Προεδρική Δημοκρατία και έτσι να περάσει στη συνέχεια από την Πρωθυπουργία στην Προεδρία. Ο Ταγίπ Ερντογάν θέλει να τα... αλλάξει όλα, διεκδικώντας έτσι τον τίτλο του νέου Ατατούρκ!


Με αξιοπρέπεια
Ανεξαρτήτως εάν γίνει ή όχι Πρόεδρος ο Ερντογάν, αυτό το οποίο ενδιαφέρει την Τουρκία είναι η ένταξή της στην ΕΕ, την οποία επιχειρεί να πετύχει αξιοπρεπώς. Χωρίς, δηλαδή, όπως η τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει, να υποκύπτει σε πιέσεις της Ε.Ε. Και ειδικότερα ως προς την ένταξη αρωγό έχει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και δη τον αρμόδιο για θέματα Διεύρυνσης Στέφαν Φούλε, ο οποίος σχεδιάζει πώς μετά τις εκλογές της 21ης Ιουνίου θα βοηθήσει την Τουρκία να προωθήσει την πορεία της προς την Ε.Ε. Μια πορεία η οποία είναι «παγωμένη», λόγω τουρκικής υπαιτιότητας, καθότι η Άγκυρα: 1. Δεν εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της προς την Κυπριακή Δημοκρατία, που σημαίνει ότι δεν προχώρησε ούτε στην ομαλοποίηση σχέσεων ούτε στη συναφή άρση του εμπάργκο που επιβάλλει σε βάρος των κυπριακών πλοίων και αεροσκαφών. 2. Δεν εκπλήρωσε τα κριτήρια που ετέθησαν από την Ε.Ε., ώστε να ανοίξει το κεφάλαιο για τον ανταγωνισμό.

Το κέρδος των αυστριακών εταιρειών...
Η τουρκική κυβέρνηση, έχοντας σαφή αυτοκρατορική συνείδηση, επιχειρεί να ανατρέψει τους όρους του παιχνιδιού ενεργώντας στην εξής βάση: Η Τουρκία δεν παρακαλεί κανέναν. Εάν η Ευρώπη θέλει να την εντάξει, ας την εντάξει.

Η Τουρκία μπορεί να ζήσει και χωρίς την Ευρώπη. Αυτά ακούνε οι Γάλλοι, οι Γερμανοί και οι Αυστριακοί και ενθουσιάζονται. Αυτές, όμως, οι θέσεις εντάσσονται στην τουρκική στρατηγική για την αποφυγή πιέσεων. Αληθές είναι ότι η Άγκυρα μάλλον καίγεται για την ένταξή της στην Ε.Ε. Και αυτό είναι εμφανές από άλλες δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων· τόσο του υπουργού των Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου όσο και του επικεφαλής των τουρκικών ενταξιακών διαδικασιών Εγκεμέν Μπαγίς. Ενώ από τη μια, με κάθε ευκαιρία, τονίζουν ότι δεν παρακαλούν την Ε.Ε., από την άλλη υποστηρίζουν ότι δεν δέχονται άλλην κατάληξη σε ό,τι αφορά τις ενταξιακές τους διαδικασίες, παραμόνο αυτήν της πλήρους ένταξης. Αντίθετη είναι η θέση της Βιένης.

Την περασμένη Τρίτη, ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Μίκαελ Σπίντελκερ δήλωσε ότι έχει δρόμο η τουρκική ενταξιακή πορεία και ότι οι Αυστριακοί θα αποφασίσουν επί τη βάσει δημοψηφίσματος κατά πόσο θα δεχθούν την Τουρκία στην Ε.Ε. ως πλήρες κράτος-μέλος. Διευκρίνισε, πάντως, ότι η θέση της κυβέρνησής του είναι η ίδια: Η Τουρκία μπορεί να εισπράξει από την Ε.Ε. καθεστώς ειδικής σχέσης. Η απάντηση του Τούρκου Προέδρου Αμπντουλάχ Γκιουλ ήταν άμεση: Εάν η Τουρκία δεν συνεργαστεί με την Αυστρία, οι αυστριακές εταιρείες δεν θα κερδίζουν όσα κερδίζουν σήμερα…

Στις δέκα πιο πλούσιες χώρες του κόσμου
Η Τουρκία, όπως ισχυρίστηκε την περασμένη Τετάρτη σε εκδήλωση εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο Εγκεμέν Μπαγίς, διαθέτει πληθυσμιακή δυναμική, αφού έχει μέσο όρο ηλικίας 28 χρόνια, ενώ στην Ευρώπη είναι 43. Συνεπώς, τόνισε, η Τουρκία και ειδικά η νέα γενιά της, που θα ενταχθεί στην Ε.Ε., μπορεί να επιλύσει το πρόβλημα της γήρανσης, όπως και άλλα ζητήματα, τα οποία αντιμετωπίζει σήμερα η Ε.Ε. Και επί τούτων πρόσθεσε ότι στην Τουρκία επικρατεί οικονομική έκρηξη, αφού οι ρυθμοί ανάπτυξης μπορούν να φτάσουν στο 8,9% επί του ΑΕΠ (Σημειώνουμε ότι το 8,9% περιλαμβάνει τη διαφορά του -4,5% το 2009 και το 4% το 2010).

Η φιλοδοξία της Τουρκίας, είπε, είναι όπως ενταχθεί ώς το 2023 στις δέκα πιο πλούσιες οικονομίες του κόσμου. Βεβαίως, το ζητούμενο δεν είναι μόνο εάν η Τουρκία θα ανήκει ή όχι στις δέκα πιο πλούσιες χώρες του κόσμου, αλλά και αν θα απαλειφθεί η προκατάληψη, κυρίως από τους Ευρωπαίους, που επικρατεί σε βάρος της Τουρκίας λόγω του μουσουλμανικού της χαρακτήρα. Επί τούτου, ο κ. Μπαγίς τόνισε ότι μπορεί μεν να είναι μουσουλμανικός ο πληθυσμός της χώρας του, όμως, πρόσθεσε, αυτό δεν είναι μειονέκτημα. Διότι, όπως παρατήρησε, η ισλαμική κουλτούρα μπορεί να συνυπάρξει με τη δημοκρατία. Εξού και το γεγονός ότι ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβάλλουν το τουρκικό πολιτειακό σύστημα ως μοντέλο για τον ισλαμικό - αραβικό κόσμο.

Η Ασία... της Ευρώπης
ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ του νέου πληθυσμού και της ισχυρής οικονομίας εμφανίζονται από την Άγκυρα ως θετικά για την ενταξιακή της πορεία και την πλήρη ένταξή της στην Ε.Ε. Όμως, για πολλούς εκ των Ευρωπαίων, κρατών και πολιτών, είναι μειονεκτήματα. Και για άλλους εφιάλτες, καθότι, εάν η Τουρκία, η οποία αριθμεί σήμερα 74 εκατομμύρια, θα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα μετά τη Γερμανία, τότε θα έχει τους δεύτερους σε αριθμό περισσότερους ευρωβουλευτές. Το ίδιο θα συμβαίνει και με τις σταθμισμένες ψήφους και την πολιτική, καθώς και τη θεσμική της ισχύ εντός της Ε.Ε. Γιατί, λοιπόν, η Τουρκία να μην επιδιώκει την πλήρη ένταξή της στην Ε.Ε., όταν θα είναι στην ομάδα των ηγέτιδων χωρών της Ε.Ε.;

Από την άλλη, γιατί τα υφιστάμενα ισχυρά κράτη-μέλη της Ε.Ε. να θέλουν την Τουρκία ως πλήρες μέλος της, πράγμα που σημαίνει ότι θα μοιραστούν μαζί της την εξουσία που απολαμβάνουν σήμερα χωρίς αυτήν; Η αρνητική ως προς την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. προδιάθεση των Ευρωπαίων ενισχύεται και από τα εξής επιχείρηματα, τα οποία η Άγκυρα θεωρεί ως θετικά: Ότι, δηλαδή, διαθέτει νεαρό πληθυσμό, ο οποίος θα λύσει το πρόβλημα γήρανσης της Ευρώπης και ότι θα είναι μια από τις δέκα μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο.

Ένα από τα επιχειρήματα της Τουρκίας για να γίνει δεκτή στην Ε.Ε., ήταν από την εποχή του Οζάλ, ότι συνιστά μια μεγάλη και φτηνή αγορά για την Ευρώπη και ότι θα μπορούσε να αποτελέσει για την Ε.Ε. ό,τι οι χώρες της Ασίας για τις ΗΠΑ.

Οι σημερινοί τουρκικοί ισχυρισμοί ανατρέπουν τους προηγούμενους και τείνει κάποιος στη διατύπωση του ακόλουθου ερωτήματος: Θα είναι η Τουρκία καλή αγορά για την Ευρώπη ή τελικά θα είναι η Ευρώπη μια καλή αγορά για την Τουρκία; Και κάποιος άλλος μπορεί να προσθέσει: Γιατί να μη συμβούν και τα δύο;

Γυάλινα πόδια και αλλαγή σκηνικού
ΜΕΧΡΙ πρότινος, η Τουρκία ήταν ένας στρατιωτικός γίγαντας με γυάλινα οικονομικά πόδια, ενώ η Ε.Ε. ήταν μια ισχυρή οικονομική δύναμη, χωρίς αξιόπιστο σύστημα ασφάλειας, το οποίο ήταν και είναι υπό την επιρροή του ΝΑΤΟ. Στην παρούσα φάση και εάν οι τουρκικοί στόχοι υλοποιηθούν, η Τουρκία θα διαθέτει το μεγαλύτερο στρατό στην Ευρώπη και το δεύτερο μεγαλύτερο στο ΝΑΤΟ, ενώ ταυτοχρόνως δεν θα έχει πλέον γυάλινα, αλλά δυνατά οικονομικά πόδια, εφ' όσον καταφέρει να ενταχθεί στο κλαμπ των δέκα ισχυρών οικονομικά κρατών του κόσμου. Βεβαίως, μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι η ισχύς που θα διαθέτει η Τουρκία θα αντανακλάται θετικά στον περιφερειακό και παγκόσμιο ρόλο, τον οποίο η Ε.Ε. θέλει να έχει στο διεθνές σύστημα. Είναι λογική αυτή η προσέγγιση.

Όμως, επειδή τα κράτη συνεχίζουν να υπάρχουν ως τέτοια στην Ε.Ε., επειδή δηλαδή η Ε.Ε. δεν συνιστά μια περιφερειακή κυβέρνηση, που καταργεί και αντικαθιστά τα κράτη-μέλη, αυτά -δηλαδή τα κράτη μέλη- θα συνεχίσουν να λειτουργούν μεταξύ τους εντός και εκτός Ε.Ε., όχι μόνο εταιρικά, αλλά και ανταγωνιστικά. Και η Τουρκία δεν έχει κρύψει ποτέ τις φιλοδοξίες της, οι οποίες δεν σταματούν στην περίληψή της στις δέκα πλουσιότερες χώρες του κόσμου, αλλά, όπως τονίζει ο Αχμέτ Νταβούτογλου, στην ανάσταση της οθωμανικής της διάστασης.

Εν ολίγοις, ο Τούρκος υπΕξ υποστηρίζει ότι η χώρα του και γενικά το Ισλάμ μπορούν να καλύψουν το κενό που δημιουργείται από την παρακμή των Δυτικών. Εκ των πραγμάτων, η Άγκυρα θεωρεί την Ε.Ε. ως το χώρο εκείνο που θα «αλώσει», για να πάρει τα σκήπτρα της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής δύναμης.

ΓΙΑΝΝΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ
Δρ Διεθνών Σχέσεωνhttp://www.sigmalive.com/