Η (λογική) απάτη της ιδέας της μετενσάρκωσης. Μια σκοπιά απο πλευράς λογικής και Ορθόδοξου Χριστιανισμού.

Στην ανατολή κυρίως, από τα αρχαία χρόνια, αλλά σήμερα και στην χώρα μας
αλλά και σε όλη την δύση, υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν στην ιδέα της
μετενσάρκωσης.

Αλλά τι ακριβώς είναι η μετενσάρκωση?  Στην Μπαγκαβάντ Γκίτα του
ινδουισμού διαβάζουμε:
"Όπως ακριβώς ο άνθρωπος πετάει τα παλαιά του ρούχα και βάζει
καινούργια, έτσι και η ψυχή, πετάει τα φθαρμένα σώματά της και φοράει
καινούργια." (2.22)
Δηλαδή λέγεται εδώ, ότι η κάθε ψυχή, αλλάζει σώματα κατά....
καιρούς, διότι
τα παλαιά είναι διεφθαρμένα.

Ο ινδουσιμός, στα δόγματά του, περιέχει την ιδέα, ότι η δημιουργία,
αρχίζει όταν οι ψυχές αποχωρίζονται από τον "απαράλλακτο" Θεό. Και ότι η
δημιουργία συνεχίζεται ως εξέλιξη της ύλης και της συνειδητότητας. Μέσω
αυτής της διαδικασίας, μερικές ψυχές ξαναενώνονται  με τον Θεό μέσω μιας
διαδικασίας μεταμορφώσεως. Οι υπόλοιπες ψυχές, σύμφωνα με τον ινδουισμό,
και αυτές ξαναενώνονται με τον Θεό, σε μεταγενέστερο χρόνο, μέσω ενός
καταστροφικού γεγονότος. Ο κύκλος αυτός, χρειάζεται εκατομμύρια χρόνια
για να ολοκληρωθεί.   

Μία ιδέα που συνδέεται στενά με την μετεμψύχωση/μετενσάρκωση, είναι το
Κάρμα. Το Κάρμα κατά τους βουδιστές, είναι τα αποτέλεσμα των πράξεών
μας, που πάντα κατ' αυτούς επιστέφεται πίσω σε εμάς, μέσω της ψυχικής 
διάστασης. Το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι αν πάρουμε καλές πράξεις, τότε
το Κάρμα μας θα είναι καλό (καλή επιστροφή) και αναλόγως κακή για κακές
πράξεις.

Ο βουδισμός επίσης διδάσκει μέσω των διδαχών του Βούδα, το δόγμα που
λέγεται Ανατμαν. Το Ανατμαν, σε απλή εξήγηση,  σημαίνει ότι στην ουσία
δεν υπάρχει ατομικότητα ή προσωπικότητα, αλλά είμαστε ψυχικά όλοι ένα
μέρος του ίδιου ωκεανού. Χαρακτηριστικά, μία παρομοίωση που
χρησιμοποιείται είναι ένα κύμα της θάλασσας. Ο βουδιστής βλέπει το κύμα
(δηλ. την προσωπικότητα) ως απλά ένα μέρος του ωκεανού,  και όχι ως
ατομική οντότητα. Με την εκτόνωση του κύματος, αυτό επιστρέφει στον
ωκεανό και γίνεται ένα με αυτόν, χάνοντας κάθε ατομικό χαρακτηριστικό.

Για εμάς τους Ορθοδόξους λοιπόν, ποια είναι τα  προβλήματα με τις
παραπάνω θεωρήσεις?

Υπάρχουν δύο κατηγορίες ερωτημάτων και διαφωνιών με τα παραπάνω. Πρώτα
έχουμε αυτές που αντιτίθενται στην διδαχή της πίστεώς μας. Κατά δεύτερο
λόγο , υπάρχουν και οι λογικές ελλείψεις.

Α) Διαφωνίες με την ιδέα της μετενσάρκωσης στο πλαίσιο του Χριστιανισμού:

1) Οι ψυχές δεν χάνουν την προσωπικότητα τους μετά θάνατον

Στην Ορθοδοξία και γενικότερα στον ευρύτερο Χριστιανισμό που δέχεται την
Αγία γραφή, είναι γενικά αποδεκτό ότι ο άνθρωπος όταν πεθαίνει, διατηρεί
όχι μόνο την ατομικότητα του, αλλά και την συνείδησή του. Χαρακτηριστικά
έχουμε την περίπτωση του πτωχού Λαζάρου και του πλούσιου Λαζάρου όπως
μας περιγράφηκε από τον ίδιο τον Χριστό (κατα Λουκάν 16:19-31), όπου
βλέπουμε  ότι οι μη ζώντες πλέον Λάζαροι, όχι μόνον δεν εξαφανίζονται,
αλλά μετέχουν και σε κάποιες συνομιλίες και επικοινωνία μεταξύ των.
Επίσης, και πολύ σημαντικά, αναφέρεται η ολοκληρωτική αδυναμία
επιστροφής στο υλικό κόσμο, με οποιαδήποτε μορφή. Αυτά λοιπόν,  είναι
δύο τουλάχιστον από τα σημεία που για τους Χριστιανούς έρχονται σε
διαμετρική αντίθεση με την ιδέα της μετεμψύχωσης.

2) Ο Θεός διαφοροποιεί τον άνθρωπο από Αυτόν

Στο βιβλίο της Εξόδου (20:2-3) διαβάζουμε:
2 ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ἐξ
οἴκου δουλείας.
3 οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ

Βλέπουμε λοιπόν, ότι ο Θεός διαφοροποιεί τον Εαυτό Του από τους
ανθρώπους. Αυτό είναι από τα βασικότερα δόγματα της βασικής Χριστιανικής
πίστης, που βεβαίως είναι αντίθετο με την μη προσωπική επικοινωνία με
τον Θεό που ασπάζονται οι δεχόμενοι την μετενσάρκωση, αλλά και αντίθετο
με την ιδέα ότι όλοι είμαστε απλά μερίσματα του ιδίου συνόλου.

3) Το Κάρμα, όπως περιγράφεται στις ανατολικές θρησκείες, δεν
συμβιβάζεται με τον Χριστιανισμό

Στο κατά Λουκάν ευαγγέλιο, 23:34 διαβάζουμε:
34 ὁ δὲ Ἰησοῦς ἔλεγε· Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι.
και στο 23:40-43:
40 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ἕτερος ἐπετίμα αὐτῷ λέγων· Οὐδὲ φοβῇ σὺ τὸν Θεόν, ὅτι
ἐν τῷ αὐτῷ κρίματι εἶ;
41 καὶ ἡμεῖς μὲν δικαίως· ἄξια γὰρ ὧν ἐπράξαμεν ἀπολαμβάνομεν· οὗτος δὲ
οὐδὲν ἄτοπον ἔπραξε.
42 καὶ ἔλεγε τῷ Ἰησοῦ· Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου.
43 καὶ εἶπεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· Ἀμήν λέγω σοι, σήμερον μετ' ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ
παραδείσῳ.

Εδώ βλέπουμε, ότι παρ όλο που οι πράξεις μας παράγουν αποτέλεσμα ανάλογο
των πράξεών μας, η ιδέα του Κάρμα, που λειτουργεί ανεξαιρέτως  δεν
συμβιβάζεται και πάλι με τον χριστιανισμό. Οι πράξεις μας, συγχωρούνται
από τον Κύριο Ιησού Χριστό, μέσω της αγάπης του, και λόγω είτε της
αγνοίας μας ή της ταπείνωσης μας. Ένα δόγμα δηλαδή, που είναι αντίθετο
με την ιδέα του Κάρμα, που είναι στο βασικό της επίπεδο μία μηχανική
λειτουργία του σύμπαντος και απρόσωπη.

Β) Λογικές διαφωνίες με την ιδέα της μετενσάρκωσης/μετεμψύχωσης

1) Δεν υπάρχει λόγος για ηθικές αξίες, αν η μετενσάρκωση είναι γεγονός.

Οι ανατολικές θρησκείες, υποστηρίζουν, ότι λόγω του Κάρμα, πρέπει ο
άνθρωπος, να πράττει το καλό, και όχι το κακό. Όμως, κατά το δόγμα των
ιδίων, η ψυχή, δεν επωφελείται σε κάτι, ούτε έχει κάτι να κερδίσει,
πράττοντας το καλό ή το κακό, αφού η επιστροφή της στο όλον (Θεό κατ
αυτούς) είναι υποχρεωτικό γεγονός,   και κατά μία έννοια, ισχύει ήδη,
στο ουσιώδες επίπεδο. Εφ όσον λοιπόν, ο Θεός, κατά τις ανατολικές
θρησκείες είμαστε εμείς, τότε, που το σημείο της διαφοροποίησης του
καλού από το κακό?

2) Δεν υπάρχει λόγος να προσπαθεί ο άνθρωπος τουλάχιστον σε έκτακτο
χρόνο, να προσπαθεί να επιτύχει τίποτα.

Εφ όσον, πιστεύουν ότι το Κάρμα διασφαλίζει ότι η κάθε ψυχή θα μάθει το
μάθημά της, είτε σε αυτήν την ζωή, είτε σε κάποια επόμενη, στην ουσία
λογικά, δεν υπάρχει κανένας λόγος να ανησυχεί κανείς  για την πνευματική
του κατάσταση. Ούτε υπάρχει λόγος για επίπονη προσπάθεια ενώσεως με τον
Θεό διότι αυτή ήδη ισχύει ουσιαστικά, και ούτως ή άλλως είναι αναπόφευκτη.

3) Η ύπαρξη δικαιοσύνης στην ιδέα της μετενσάρκωσης είναι μόνο
πρωτογενείς και αφελής

Εφ όσον, το ταξίδι της ψυχής μέσα από τις πολλές ζωές και την
καταναγκαστική επιβολή του Κάρμα ισχύουν, τότε στην ουσία, η κάθε ψυχή
δεν έχει περιθώρια τελικής και αμετάκλητης επιλογής. Είναι αναγκασμένη
να ενωθεί με το όλον, είτε άμεσα, είτε μετά από κάποιο  χρονικό
διάστημα, δεχόμενη την μηχανική επίδραση του Κάρμα. το θέμα της τελικής
καταστροφής της όποιας ιδιαιτερότητας του ατόμου απλά θέμα χρόνου και
των πόσων "σκαλοπατιών" θα πρέπει να ανέβει. Όταν έλθει ο χρόνος της
τελικής ενώσεως με το όλον, όλα εξαφανίζονται και η προσωπικότητα, η
ατομική θέληση και η φαινομενική ελευθερία χάνονται οριστικά.   Στην
ουσία λοιπόν, δεν υπάρχει δικαιοσύνη, ούτε η αξία της ελεύθερης βούλησης
στην ιδέα της μετενσάρκωσης, αλλά μόνο η επιβεβλημένη μηχανική που
αναγκάζει την ψυχή  τελικά να "διαλυθεί" μέσα στο όλον. Έτσι λοιπόν,
βλέπουμε ότι η επιφανειακή διαπίστωση ότι ο "νόμος" της μετενσάρκωσης
είναι δίκαιος, όχι μόνον δεν είναι δίκαιος αλλά είναι μάλλον πνευματικώς
μία εξαναγκαστική κατάσταση με ένα και μοναδικό απώτερο αποτέλεσμα. 

Συμπεράσματα

Πολλές φορές έχουμε ακούσει ότι ο βουδισμός δεν είναι θρησκεία. Όμως
έχει το άμεσο αποτέλεσμα σε όποιον τον ασπασθεί ολοκληρωτικά να
αντικαθιστά την όποια  προηγούμενη θρησκεία έχει ο άνθρωπος. Και
μάλιστα, αντιτίθεται στις άλλες κύριες θρησκείες του κόσμου, με τον να
επιβάλει αντίθετα δόγματα. Με βάση αυτήν την θεώρηση λοιπόν, μπορούμε
τουλάχιστον να πούμε ότι όπως και στον αθεισμό, έτσι και στον βουδισμό,
απλά μετατίθεται η πίστη στον Θεό με την πίστη στον εαυτό μας ως Θεό και
έτσι είναι μία πίστη που δρα πρακτικά ως θρησκεία.

Είναι ξεκάθαρο ότι για έναν Χριστιανό, η ιδέα της μετενσάρκωσης, όχι
μόνον είναι αντίθετη με την πίστη μας, αλλά στην ουσία μας προκαλεί να
εξασκήσουμε την (ουσιαστικά κατ αυτούς) παροδική ελευθερία μας με όποιον
ακριβώς τρόπο θέλουμε, πολύ απλά γιατί τα απώτερα αποτελέσματα είναι τα
ίδια για όλους μας, ανεξαρτήτως των πράξεών μας. Ένα αποτέλεσμα της
πίστης στο Κάρμα, το βλέπουμε στην Ινδία και σήμερα, όπου θεωρείται
απολύτως φυσικό και πρέπον από την συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου, 
να ταλαιπωρούνται απερίγραπτα κάποιοι άνθρωποι.

Σε μία προσωπική μου συζήτηση με κάποιον Ινδό, όταν με είδε να δίνω 50
λεπτά σε κάποιον ζητιάνο κάποια χρόνια πριν σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή
χώρα, έγινε το εξής γεγονός: Την στιγμή που του έδωσα τα 50 λεπτά, μου
χτύπησε το χέρι δυνατά, και μου είπε ότι δεν είναι σωστό αυτό που κάνω.
Κατά την συζήτηση που συνέχισε, μου εξήγησε, ότι αυτός που είναι
ζητιάνος, είναι ζητιάνος, διότι κάποιο μάθημα παίρνει σε αυτήν την ζωή,
και εάν τον βοηθούμε να βγεί από την κατάστασή του, τότε στην ουσία
κάνουμε εργασία που είναι αντίθετη με το Κάρμα. Ήταν δηλαδή απολύτως
βέβαιος, ότι δεν πρέπει να βοηθούμε τους πτωχούς και ταλαίπωρους για
αυτόν τον λόγο. Η ιδέα αυτή βεβαίως έχει πολλά προβλήματα, αλλά στο
θεωρητικό επίπεδο, αφήνει να φανεί ένα πολύ μεγάλο κενό στην κατανόηση
του τι ακριβώς είναι καλό. Στην ουσία λοιπόν όταν δεν σου επιτρέπεται να
βοηθήσεις τον συνάνθρωπό σου, τότε τι άλλο μπορούμε να κάνουμε που να
είναι καλό?

Είναι άξιο να αναρωτηθούμε αν πράγματι έχει λοιπόν πραγματική αξία η
υπόκλιση και η στάση με τα χέρια ενωμένα που παρατηρείται να εφαρμόζεται
ανάμεσα στους οπαδούς των ανατολικών θρησκειών. Ο λόγος που παίρνουν
αυτή την στάση, είναι πολύ απλά , αν και οι περισσότεροι δεν το ξέρουν,
ότι εφ όσον είμαστε όλοι Θεοί κατ ουσίαν, τότε και η στάση προσευχής
προς το όποιο συνάνθρωπο είναι αρμοστή. Αλλά βέβαια για εμάς τους
Χριστιανούς μία τέτοια στάση, δεν είναι σωστό να την παίρνουμε, διότι
είναι παραδοχή της ιδέας της μετενσάρκωσης και των συναφών δογμάτων.
Έτσι λοιπόν, μία τέτοια στάση που όλοι μας έχουμε δει ότι παίρνουμε
π.χ.  σε σχολές πολεμικών τεχνών, δεν συμβιβάζεται με τον Χριστιανισμό.

Τέλος, είναι φανερό, ότι όταν κάποιος δέχεται τις ιδέες των ανατολικών
θρησκειών επιπόλαια και χωρίς στοχασμό, τότε είναι πολύ εύκολο να
θεωρήσει μερικές από αυτές  ως λογικές, ενώ στην ουσία, είναι άκρως
αντίθετες με την ελευθερία ως αξία και βεβαίως αντίθετες με τις διδαχές
του Χριστιανισμού. Μάλιστα, όπως βλέπουμε και από τα παραπάνω, πολλές
από αυτές τις ιδέες, δεν συμβιβάζονται με το Χριστιανικό ήθος και δόγμα.
Είναι λοιπόν σοφό, όταν ακούμε λεγόμενα του τύπου ότι π.χ. ο
βουδισμός/ινδουισμός κλπ είναι συμβατά με τον χριστιανισμό, ή είναι
βαθύς και φιλοσοφικός, να ξέρουμε ότι στα βασικά του δόγματα υπάρχουμε
πολύ σοβαρά προβλήματα.


Stav (αναγνώστης)